Morgunblaðið - 22.12.2002, Blaðsíða 22

Stórbrotið ævintýri
hobbitanna og félaga
þeirra heldur áfram
Annar hluti Hringa-
dróttinssögu, Tveir
turnar, frumsýndur
hérlendis á annan í
jólum.
KEFLVÍSKT einkaframtak
stendur að gerð nýrrar bíómyndar
í fullri lengd sem frumsýnd verður
snemma á næsta ári. Hún heitir
Didda og dauði kötturinn og er
„fjölskyldu-, spennu- og gaman-
mynd“, að sögn Kristlaugar Sig-
urðardóttur sem skrifaði handritið
eftir eigin sögu erkom út á bók nú
fyrir jólin. Leikstjóri er Helgi
Sverrisson og meðal leikara eru
Kjartan Guðjónsson, Sjöfn
Evertsdóttir, Steinn Ármann
Magnússon, Helga Braga Jóns-
dóttir, Gunnar Eyjólfsson og
Kristín Ósk Gísladóttir, ung stúlka
í Keflavík, sem fer með hlutverk
aðalpersónunnar Diddu. Þá fer
Árni Sigfússon bæjarstjóri með
gestahlutverk lögregluvarðstjóra
„og stendur sig ljómandi vel,“ seg-
ir Kristlaug.
Didda er níu ára stelpa í Kefla-
vík, og, að sögn Kristlaugar, „gler-
augnaglámur og lestrarhestur og
finnst fátt skemmtilegra en að
sitja uppi í risi og lesa góða bók
eða horfa á nágranna sína út um
gluggann.“ Foreldrar hennar hafa
lítinn tíma til að sinna Diddu og
bróður hennar og eru upptekin við
sín störf, faðirinn sem rannsókn-
arlögreglumaður og móðirin sem
blaðamaður á Bæjarblaðinu. Þeg-
ar eftirlætisrithöfundurinn hennar
Diddu flytur í næsta hús til að
jafna sig eftir taugaáfall reynir
hún að hafa samband við hann
með því að príla uppá lýsisskúr en
tekst ekki betur til en svo að hún
dettur niður af þakinu og lendir
með höfuðið á undan ofaní lýsis-
tunnu. Eftir það rennur smám
saman uppfyrir Diddu að lýsið
virðist hafa haft þau áhrif að hún
þarf ekki að nota gleraugun sín og
„er nánast að fá ofursjón og fer
m.a. að sjá kött sem allir vita að er
dauður,“ segir Kristlaug og bætir
við að inní þessa meginsögu flétt-
ist síðan bæði glæpir og prakkara-
strik.
Didda og dauði kötturinn er
gerð án styrkja frá Kvikmynda-
sjóði Íslands, „vegna þess að engin
úthlutun hefur farið fram eftir að
við ákváðum að fara í gang,“ segir
Kristlaug. „Við fengum styrk úr
Barnamenningarsjóði, frá Reykja-
nesbæ og fyrirtækjum hér á svæð-
inu og í Reykjavík, auk þess sem
bankinn minn hefur verið viljugur
að lána mér í verkefnið.“
Auk Kristlaugar eru helstu að-
standendur myndarinnar Helgi
Sverrisson sem bæði leikstýrir og
tekur myndina á stafrænt mynd-
band, Kristján Kristjánsson var
framkvæmdastjóri og aðstoðar-
leikstjóri og Ludvig Forberg
samdi tónlistina. Tökur fóru fram í
gamla hluta Keflavíkur í júní og
júlí í sumar og verið er að ganga
nú frá hljóðsetningu í Geimsteini
þar í bæ. „Ég hef fulla trú á að
hægt sé að vera með framleiðslu-
fyrirtæki utan Reykjavíkur,“ segir
Kristlaug, „og vonandi náum við
að fara í gang með næstu mynd
um Diddu, Diddu og kaffihneyksl-
ið, á næsta ári.“
Didda og dauði kötturinn verð-
ur sýnd í Sambíóunum og Há-
skólabíói.
Keflvískt framleiðslufyrirtæki gerir bíómynd í fullri lengd
Þegar Didda fékk ofursjón
og sá afturgengna köttinn
Vanda í sjoppunni og Filiphus
Zophaníasson rithöfundur: Helga
Braga Jónsdóttir og Steinn
Ármann Magnússon.
Didda enn með gleraugun sín:
Kristín Ósk Gísladóttir.
Lögregluvarðstjórinn: Árni Sigfús-
son bæjarstjóri í hlutverki sínu.

HINN 28 ára gamli leikstjóri David
Gordon Green hefur verið ráðinn til að leik-
stýra kvikmynd eftir dáðri skáldsögu Johns
Kennedy Toole, A Confederacy of Dunces um
snillinginn Ignatius J. Reilly sem býr heima hjá
mömmu. Sagan hefur verið í eins konar þróun-
arhelvíti í Hollywood í hvorki meira né minna en
22 ár án þess að ná lokaáfanganum, þ.e. komast
í framleiðslu. David Gordon Green, sem leikstýrði
myndinni George Washington, segir um verk-
efnið: „Ég hef verið gagntekinn af þessari bók
síðan bókmenntakennarinn minn gaf mér hana
þegar ég var stráklingur. Hún fangar mannlegar
tilfinningar og samspil þeirra með einstökum
hætti án þess að skrumskæla þær.“ Meðal fram-
leiðenda myndarinnar verða Steven Soderbergh,
Scott Rudin og Drew Barrymore, en leikaraval
liggur ekki fyrir. Tökur eiga að hefjast í vor í New
Orleans.
Skáldsaga Tooles loks í
tökur eftir 22 ára töf

BRESKA leikkonan Emma
Thompson fékk Ósk-
arsverðlaunin fyrir handrit sitt
að Vonum og væntingum eða
Sense and Sensibility eftir
sögu Jane Austen, og leik-
tilnefningu að auki. Nú hefur
hún skrifað nýtt handrit, Nanny
McPhee, sem er byggt á vin-
sælum bókum frá 7. áratugnum
eftir Christianna Brand, en
undir því dulnefni leyndist spennusagnahöfund-
urinn Christianna Milne Lewis. Nanny McPhee
segir frá barnfóstru sem beitir göldrum til að hafa
hemil á óstýrilátum skjólstæðingum sínum og leik-
ur Thompson hana sjálf. Leikstjóri verður Kirk
Jones sem er reyndur auglýsingaleikstjóri en
fyrsta bíómynd hans var hin bráðskondna gam-
anmynd Waking Ned Devine, sem hann samdi
einnig handrit að.
Emma Thompson
semur og leikur
Emma Thomp-
son: Fjölhæf.

HINN ungi sænski leikstjóri
Josef Fares sló heldur betur í
gegn með frumraun sinni
Jalla!Jalla!, þar sem hann
fjallaði á gráglettinn hátt um
togstreitu tveggja menningar-
heima, innfæddra og inn-
fluttra, í Svíþjóð nútímans, en
sjálfur er hann af arabískum
uppruna. Hann fylgir nú þeim
smelli eftir með annarri gam-
anmynd, Kopps, og verður
hún opnunarmynd kvik-
myndahátíðarinnar í Gauta-
borg í lok janúar á næsta ári. Kopps, sem fer í al-
menna dreifingu í febrúar, er eins konar sænskt
„Löggulíf“. Myndin gerist í friðsælu sveitaþorpi
þar sem ekki hefur verið framið alvarlegt afbrot í
áratug. Vitaskuld sjá stjórnvöld í aðhalds-
aðgerðum þarna sparnaðarleið og dóms-
málaráðuneytið í Stokkhólmi ákveður að loka
lögreglustöð staðarins. En lögregluliðið lætur
það ekki yfir sig ganga þegjandi og hljóðalaust
og senn er friðurinn úti í þorpinu. Í aðal-
hlutverkum Kopps eru þeir Fares Fares, bróðir
leikstjórans, og Torkel Petersson, sem einnig
voru í framlínu Jalla!Jalla! Nýja myndin kostaði
sem nemur 2,2 milljónum dollara.
Nýja myndin frá Fares opnar
Gautaborgarhátíðina
Snúa aftur í
löggubúningum:
Fares Fares og
Torkel Petersson
í Jalla!Jalla!

Löggutryllirinn
Training Day með
Denzel Washington
færði ekki aðeins
honum Ósk-
arsverðlaun heldur
hleypti nýju lífi í feril
leikstjórans Antoine
Fuqua. Hann sér nú ekki út úr augum fyrir nýjum
verkefnum. Nú leikstýrir hann Bruce Willis í dram-
anu Tears of the Sun og síðan á hann að takast á
við endurgerð Hitchcock-myndarinnar sígildu
Strangers On a Train. Þá mun hann vera að und-
irbúa „raunsæsislega“ útgáfu sagnarinnar um Ar-
þúr konung og riddara hringborðsins og svo stefnir
hann að því að leikstýra konu sinni Lela Rochon í
Family Reunion, dramatískri mynd um blökku-
mannafjölskyldu í gleði og sorg.
Fuqua sér ekki út úr augum
Antoine Fuqua: Nóg að gera.
BÍÓMYNDIN Analyze That, sem
frumsýnd verður í ársbyrjun, er
framhald af hinni vinsælu grín-
mynd Analyze This frá árinu 1999
og eru sömu aðalleikarar, þau Billy
Crystal, Robert De Niro og Lisa
Kudrow, mætt á ný í sömu hlut-
verkum. Sagan segir af fyrrver-
andi mafíuforinga, Paul Vitti (Ro-
bert De Niro), sem hefur verið í
fangelsi síðustu árin. Þegar hann
loksins sleppur út, þarf hann mikla
sálfræðihjálp og leitar strax uppi
sálfræðinginn Ben Sobel (Billy
Crystal), en þá kemst hann að því
að það er Ben sem þarf sjálfur að
fara til sálfræðings. Mikið hefur
breyst hjá Ben, pabbi hans er lát-
inn og hann hefur tekið yfir stof-
una hans, mikil streita fylgir því og
gengur ekki allt eins og vera ber í
lífinu. Á meðan er Paul að reyna
að lifa venjulegu lífi án mafíunnar
og glæpa. Hann endar sem ráðgjafi
við sjónvarpsþátt um mafíuna.
Handrit og leikstjórn voru í hönd-
um Harolds Ramis.
Hver þarf
sáluhjálp?
Analyze That: Billy Crystal og
Robert DeNiro reyna aftur.
ÞEGAR frumherjar kvik-myndalistarinnar höfðumenntað sig lengi lengi í því
að gera kvikmyndir með því einu
að gera kvikmyndir fóru sumir
þeirra að kenna sporgöngufólkinu
það sama í skólastofum. Og eftir
því sem list- og iðngreininni ósk
fiskur um hrygg á síðustu öld
skapaðist geysileg eftirspurn eftir
þjálfuðu vinnuafli, fólki sem kunni
skil á kúnstinni við að búa til bíó-
myndir. Vitaskuld átti þetta ekki
síst við um sérhæfða tæknikunn-
áttu til að stýra tökuvél, lýsingu,
hljóðupptöku, klippingu, förðun
og svo framvegis, en einnig þekk-
ingu á gerð kvikmyndahandrita,
leikmynda og svo leikstjórninni
sjálfri, sem heldur utan um alla
aðra verkþætti við sköpunina og
þarf að leggja til listræna forystu
að auki. Rekstur kvikmyndaskóla
er fyrir löngu orðinn heilmikill at-
vinnuvegur víða um lönd og þang-
að streyma áhugasamir nem-
endur til að mennta sig eða a.m.k.
eiga kost á því. Eins gott að þeir
noti þann kost því námið er með
því dýrasta sem um getur og
framboðið mun meira en eft-
irspurnin þegar út á vinnumarkað
greinarinnar er komið.
Þessir skólar eru með ýmsum
hætti og af ýmsum gæðaflokkum,
sumir eru gamalgrónir, aðrir nýj-
ar gorkúlur, sem ekki hafa sannað
sig, sumir eru ríkisreknir, aðrir
einkaskólar. Algengt er að roskið
fagfólk sé í kennarahópnum, sum-
ir jafnvel útbrunnir í bransanum
en geta miðlað reynslu og þekk-
ingu til annarra. Algengt er líka
að starfandi kvikmyndagerð-
armenn í fremstu röð taki törn og
törn í svona skólum. Ekki er jafn
algengt, ef það er ekki einsdæmi,
að þeir stofni sjálfir slíka skóla.
Ný undantekning er þó banda-
ríski stórleikarinn og Ósk-
arsverðlaunahafinn Kevin Spacey.
Hann hefur reyndar lengi verið
hliðhollur nýsköpun og sjálfstæðri
kvikmyndagerð vestra og lagt
henni lið sem meðframleiðandi og/
eða leikari. En nú hefur Spacey
útfært framleiðslufyrirtæki sitt,
Trigger Street Productions, sem
hann stofnaði fyrir fimm árum í
þessum tilgangi, með þeim hætti
að það býður upp á eins konar
kvikmyndaskóla á Netinu. Sá
skóli er með nýstárlegu
sniði, er kannski frekar
samskiptamiðstöð þar
sem verðandi handritshöf-
undar og kvikmyndagerð-
armenn geta lagt hug-
myndir sínar og verkefni í
þróunarpott, fengið við-
brögð frá fagfólki, ráðgjöf
og leiðbeiningar, og jafn-
vel að lokum framleiðslu.
Þarna eru engar kröfur
gerðar um skólagöngu eða
menntun yfirleitt, aðeins hug-
myndir og sköpunarhæfileika.
Áhugasömum er bent á slóðina
www.triggerstreet.com.
Þótt tæknikunnátta og -geta sé
nauðsynleg til að búa til bíómynd
eru það einmitt hugmyndirnar og
sköpunin úr þeim sem eru sjálf
undirstaðan; ekki öfugt. Ekki er
nokkur vafi á að það var gæfa ís-
lenskrar kvikmyndagerðar að
fyrsta aldarfjórðunginn gengu ís-
lenskir kvikmyndagerðarmenn
ekki í íslenskan kvikmyndaskóla,
enda var hann ekki til, sem betur
fer. Þess í stað sóttu frumkvöðl-
arnir menntun sína til skóla í ýms-
um heimshornum og sugu í sig
áhrif af ólíkasta tagi. Í Bretlandi
hafa numið t.d. Ágúst Guðmundsson,
Guðný Halldórsdóttir, Óskar Jónasson,
Ásgrímur Sverrisson, Júlíus Kemp, Inga
Lísa Middleton, í Tékkóslóvakíu Þor-
steinn Jónsson, í Svíþjóð Hrafn Gunn-
laugsson, Lárus Ýmir Óskarsson, Þráinn
Bertelsson, í Frakklandi Kristín Jó-
hannesdóttir, Viðar Víkingsson, Gísli
Snær Erlingsson, í Þýskalandi Hilmar
Oddsson, Ólafur Sveinsson, Ásdís Thor-
oddsen, svo nokkur dæmi séu tek-
in. Friðrik Þór Friðriksson er hins veg-
ar óskólagenginn og lærði af því
að horfa á myndir og búa til
myndir. Sama á við um einn at-
hyglisverðasta leikstjóra okkar af
yngri kynslóð, Róbert Douglas, og
Baltasar Kormák sem þar fyrir utan
kemur að kvikmyndagerð með
drjúga menntun og reynslu úr
leikhúsi og af kvikmyndaleik.
Ég er sannfærður um að þessi
breiði menntunarbakgrunnur ís-
lenskra kvikmyndaleikstjóra sé
ein meginástæða þess hversu fjöl-
breytt myndaflóra hefur orðið til
hér á stuttum tíma. Hins vegar
má færa rök fyrir því að eftir því
sem þetta fólk og fleira til hefur
aflað sér menntunar, reynslu og
fjölbreyttra áhrifa að utan skap-
ast raunhæfari og frjórri grund-
völlur fyrir starfsemi íslensks
kvikmyndaskóla. Kvikmyndaskóli
Íslands er vísir að slíku og hefur
undanfarin ár gefið ungu fólki
færi á að kynnast og tileinka sér
a.m.k. viss undirstöðuatriði, víða í
skólum eru haldin námskeið í
kvikmyndagerð en einnig eru
hugmyndir uppi um kvikmynda-
nám í Listaháskóla Íslands. Hin
nýja Kvikmyndamiðstöð Íslands,
sem tekur við starfsemi Kvik-
myndasjóðs Íslands um áramótin,
mun eflaust hafa hlutverki að
gegna í mótun kvikmyndamennt-
unar hérlendis til framtíðar. Það
fólk sem á eftir að halda merki
greinarinnar á lofti fram eftir öld-
inni þarf að hafa greiðan aðgang
að reynslu- og þekkingarbrunni
þeirra sem ruddu brautina fyrir
það. Þau geta að vísu sótt sitt af
hverju til Kevins Spaceys og annarra
útlendra leiðbeinenda en þó ekki
íslenska reynslu og íslenska þekk-
ingu.
SJÓNARHORN
Árni Þórarinsson
Að vita meira í dag en í gær
„Í upphafi skapaði Guð bjánann. Það
gerði hann til að æfa sig. Síðan skap-
aði hann skólastjórnirnar,“ sagði
Mark Twain og ýkti skemmtilega að
vanda. Hitt eru engar ýkjur að skóla-
ganga og menntun eru ekki það sama
og fara ekki alltaf saman. Um þetta
er ekki deilt, heldur ekki hvað varðar
kvikmyndagerðina.
Gott að byrja snemma: Akureyrsk börn á
kvikmyndanámskeiði.
Morgunblaðið/Kristján