Morgunblaðið - 13.01.2003, Side 6

FRÉTTIR
6 MÁNUDAGUR 13. JANÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
VEÐURSTOFAN spáir frosti víða
um land í vikunni. Erfitt er að spá
því hvort framhald verður á þessu,
en undanfarna mánuði hefur verið
viðvarandi hlýindaskeið hér á landi.
Þetta hefur valdið mörgum heila-
brotum enda má heita að hægt sé
að tala um vetrarlausan vetur það
sem er þessum vetri og muna elstu
menn vart annað eins.
Vilhjálmur Hólmgeirsson veð-
urathugunarmaður á Raufarhöfn
hefur verið viðloðandi veðurathug-
anir á Raufarhöfn frá árinu 1952.
„Þetta er alveg einstakt,“ segir
Vilhjálmur um hlýindin í vetur.
Hann segist muna eftir því sem
drengur að jörð var auð í Langa-
nesi í janúar þar sem hann ólst upp
á fjórða áratug síðustu aldar og að
hlýindin hafi varað langt fram eftir
mánuðinum.
„Ég þykist muna þetta enda var
það alveg sérstakt,“ segir hann og
man ekki eftir viðlíka vetrarlausum
vetri þar til nú. Í bænum er lítil
tjörn sem hægt er að skauta á þeg-
ar frystir. Vilhjálmur segir tjörnina
hafa lagt í fyrsta sinn í vetur sl.
fimmtudag.
„Ég hugsa að þetta sé eini vet-
urinn sem tjörnina hefur ekki lagt
eitthvað um haustið.“
Á föstudag sýndi mælirinn hjá
Vilhjálmi 5 gráða hita klukkan 18.
Hann segir að í seinni ár hafi það
hins vegar sýnt sig að veturnir
væru að verða mildari.
Mildur vetur árið 1964
Óskar J. Sigurðsson, veðurathug-
unarmaður á Stórhöfða, segir hlý-
indakaflann í vetur hafa verið
óvenju stöðugan og staðið lengi.
Hann man í svipinn eftir óvenju
mildum vetri árið 1964 þegar jörð
var auð allan veturinn og ekkert
hret var um vorið. Veturnir á eftir,
1965–70, voru á hinn bóginn kulda-
vetur, að hans sögn. Á föstudag
mældist 7 stiga hiti á Stórhöfða.
Mesta frost sem mælst hefur í vet-
ur var þrjú stig um miðjan nóv-
ember, að hans sögn.
Óskar hefur verið veðurathug-
unarmaður á Stórhöfða frá 1965 en
fengist við veðurathuganir frá 1952.
Hann útilokar ekki að veturinn
verði áfram mildur en bendir á að
það geti breyst snögglega.
„Það versta sem maður fær er
vorkuldi eftir svona vetur þegar
gróður er orðinn viðkvæmur,“ segir
Óskar sem segist kunna betur við
það þegar vetur ríkir á veturna og
sumarblíða á sumrin.
Kemur ekki endilega
niður á jöklunum
Vilborg Sigurðardóttir sá um
veðurathuganir í Grímsey frá 1950–
2000. Hún segist aldrei muna eftir
annarri eins veðurblíðu á þessum
tíma árs og ekki muna eftir öðrum
mildum vetri sem komist í ná-
munda við þann sem nú er.
„Ég var til dæmis að segja dótt-
urdóttur minni að þegar ég var
yngri hefðu verið vetur á veturna
og sumar á sumrin. Þá voru kafla-
skipti í veðrinu og ég er ekkert ein
um að segja það, það ber öllum
saman um það,“ segir Vilborg.
Hún segir að það hafi varla kom-
ið hret í vetur í Grímsey að frátöld-
um einum eða tveimur dögum í
nóvember.
„Það eru að verða miklu minni
kaflaskil í veðrinu heldur en voru,
það eru að koma minni og mildari
vetur,“ sagði Vilborg.
Hún vill engu um það spá hvort
Vetur konungur láti á sér kræla á
næstunni en bætir við: „Gamla fólk-
ið sagði alltaf: Ætli þetta komi ekki
í bakseglin.“ Það sé því ekki hægt
að útiloka að vetur skelli á þrátt
fyrir hlýindin.
Magnús Tumi Guðmundsson,
prófessor í jarðeðlisfræði við Há-
skóla Íslands og formaður Jökla-
rannsóknafélags Íslands, segir að
hlýindi að vetri þurfi ekki endilega
að hafa mikil áhrif á afkomu jökl-
anna ef hlýindin eru ekki meiri en
svo að mestur hluti úrkomu á efri
hluta jökulsins er snjór.
„Það má eiginlega segja að það
sé tvennt sem hafi áhrif á íslenska
jökla, annars vegar hversu mikið
snjóar eða hversu mikil úrkoma er
á veturna og síðan hversu hlýtt er á
sumrin.“
Hann segir að það verði mjög
fróðlegt að sjá hvernig jöklarnir
koma undan vetri og hver áhrif hlý-
indi í vetur hafa á afkomu jöklanna.
Jöklarannsóknarfélagið stendur
fyrir rannsóknarferðum á hverju
sumri og meðal annars eru farnar
ferðir á Vatnajökul að vori og
hausti. Undanfarin ár hefur Vatna-
jökull þynnst að jafnaði um tæpan
metra á ári.
Mest áhrif á
innfluttan gróður
Ólafur Arnalds, jarðvegsfræð-
ingur hjá Rannsóknastofnun land-
búnaðarins, dregur það stórlega í
efa að hlýindaskeið sé endilega
slæmt fyrir vistkerfi landsins.
Gróður á Íslandi hafi upplifað slík
skeið áður.
„Ég held að vistkerfi landsins sé
ekki að upplifa neitt nýtt, það hafa
komið svona skeið áður.
Það sem fer verst út úr þessu er
gróður sem hefur þróast við aðrar
aðstæður eins og innfluttur gróður
í görðum sem gæti farið hvað verst
út úr þessu,“ segir hann.
„Elstu menn“ muna
vart aðra eins tíð
Morgunblaðið/RAX
Vísbendingar eru um að loftslag á jörðinni sé að hlýna. Þó eitthvað kunni
að vera til í þeim kenningum er samt hægt að treysta því að Herðubreið er
með hvítan koll í janúar. Fjallið skartar sínu fegursta í góða veðrinu.
Ljósmynd/Guðgeir Eyjólfsson
Á Siglufirði eru skíðin enn inni í geymslu, en golfkylfurnar eru hins vegar
mikið notaðar. Starf Golfklúbbs Siglufjarðar hefur því verið öflugt í vetur.
Morgunblaðið/Kristinn
Eru ekki örugglega komnir
páskar? Þessa fallegu dvergpáska-
lilju má finna í garði í Grafarvogi.
Morgunblaðið/Kristinn
Jarðarberjaplönturnar hans Péturs
Sigurðssonar, sem býr í Grafar-
vogi, halda að það sé að koma vor.
FRAMKVÆMDIR við tvöföldun
Reykjanesbrautar hefjast af fullum
krafti síðar í vikunni. Verktakarnir
eru að fá til landsins öflugar gröfur
og stóra vörubíla og setja sér það
markmið að ljúka þessum áfanga
að mestu á rúmu ári, mörgum
mánuðum fyrr en þeir þurfa.
Sturla Böðvarsson samgöngu-
ráðherra tók fyrstu skóflustunguna
að fyrsta áfanga tvöföldunar
Reykjanesbrautar milli Hafnar-
fjarðar og Njarðvíkur við athöfn
við Kúagerði í fyrradag, lýsti því
yfir að framkvæmdirnar væru
hafnar og óskaði verktökum og
öðrum sem að þeim koma velfarn-
aðar.
Kallar eftir meiri fjármunum
Við athöfnina, sem Samtök
áhugafólks um öryggi á Reykja-
nesbraut stóðu af þessu tilefni fyrir
í samvinnu við verktakana, var
þeirra 53 einstaklinga sem látist
hafa í umferðarslysum á Reykja-
nesbrautinni minnst og blómsveig-
ur lagður að minnisvarða við veg-
inn í Kúagerði.
Þegar samgönguráðherra hafði
tekið fyrstu skóflustunguna tóku
stórvirkar vélar við og hófu að
grafa úr vegstæðinu. Síðan var at-
höfn í félagsheimilinu Stapa í
Njarðvík þar sem starfsmenn verk-
taka, íbúar á Suðurnesjum, ráð-
herrar, þingmenn og sveitarstjórn-
armenn komu saman og fögnuðu
þessum áfanga.
Steinþór Jónsson, talsmaður
áhugahópsins, var ánægður með
daginn og sagði að þrátt fyrir leið-
inlegt veður hefði góður hópur
fólks komið saman til að fagna
þessum tímamótum. Áhugahópur-
inn hefur lagt áherslu á að þau
hagstæðu tilboð sem bárust verði
nýtt þannig að hægt verði að
lengja kaflann sem tekinn er fyrir í
þessum áfanga. Ef nokkrum kíló-
metrum yrði bætt við þá rúmu átta
sem samið hefur verið um við nú-
verandi verktaka yrði hægt að tvö-
falda Reykjanesbrautina í tveimur
áföngum í stað þriggja. Mælir
Steinþór með að framkvæmdunum
verði flýtt þannig að brautinni
verði lokið áður en meginþungi
framkvæmda við Kárahnjúkavirkj-
un og álver í Reyðarfirði ríður yfir.
Kveðst hann ánægður með und-
irtektir samgönguráðherra og
Vegagerðar við þessi sjónarmið,
Vegagerðin lýsi sig reiðubúna til að
skoða málið og samgönguráðherra
kalli eftir auknu fé til samgöngu-
mála. Vísar Steinþór þar til þeirra
orða Sturlu Böðvarssonar í hófinu í
Stapa á laugardag að hann þyrfti
að fara eftir fjárlögum og vega-
áætlun en aðrir ráðherrar og þing-
menn sem þar væru staddir gætu
haft á það áhrif. „Ég vil því bara
nota tækifærið og kalla eftir frek-
ari fjármunum inn í samgöngu-
málin til að klára þetta stóra verk-
efni,“ sagði ráðherra meðal annars.
Jarðvinnuverktakarnir Háfell
ehf. og Jarðvélar sf. og bygginga-
félagið Eykt ehf. áttu lægsta tilboð
í þennan áfanga tvöföldunarinnar
en hann liggur úr Hvassahrauni
um Kúagerði og upp á Strandar-
heiði. Þeir munu hefja vinnu aftur í
dag við það að leggja veg frá námu
og annan undirbúning. Ólafur Þór
Kjartansson, framkvæmdastjóri
Jarðvéla, býst við að framkvæmdir
komist á skrið undir lok vikunnar.
Hann segir að Jarðvélar séu að fá
til landsins þrjá stóra vörubíla til
að nota við þetta verk og eina öfl-
uga gröfu og Háfell fái aðra slíka
gröfu. Bætast þau í hóp annarra
stórvirkra tækja sem fyrirtækin
hafa nú þegar yfir að ráða. Þetta
geri fyrirtækin til að geta unnið
verkið á sem hagkvæmastan hátt.
Ólafur Þór vonast til að hægt
verði að ljúka verkinu á tólf til fjór-
tán mánuðum, sem er mun styttri
tími en Vegagerðin hefur áætlað.
Hafa verktakarnir raunar frest til
1. nóvember á næsta ári til að skila
af sér. Ólafur segir að verktakarnir
fái flýtifé ef þeim tekst að hraða
verkinu. Þá vilji þeir skapa svig-
rúm til þess að lengja kaflann, ef
yfirvöld sjái sér hag í því. Segir
Ólafur að vegna staðsetningar efn-
isnáma sé hægt að spara verulega
fjármuni með því að nota þessi
stórvirku tæki áfram við verkið.
Það sé ekki hægt að gera eftir að
búið sé að malbika þennan kafla og
hleypa á hann umferð.
Hluti af verkinu er að byggja
tvenn mislæg gatnamót, önnur við
Vatnsleysustrandarveg við Kúa-
gerði og hin í Hvassahrauni. Fljót-
lega verður farið í að undirbúa
vinnusvæðið þar þannig að starfs-
menn byggingarfélagsins Eyktar
geti unnið við sinn verkhluta um
leið og vegurinn er lagður.
Framkvæmdir við fyrsta áfanga tvöföldunar Reykjanesbrautar hófust um helgina
Verktakar
reyna að flýta
verkinu
Morgunblaðið/Þorkell
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra tók fyrstu skóflustunguna við Kúa-
gerði, en það markar upphaf framkvæmdanna við Reykjanesbraut.