Morgunblaðið - 28.10.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Af bók þinni má ráða að Samein-
uðu þjóðirnar áttu aldrei að verða
eitthvert útópískt draumaverk-
efni, heldur ætluðust stofnend-
urnir til þess að SÞ fengi raun-
veruleg völd. Hvað myndu þeir
segja um Sameinuðu þjóðirnar
eins og þær eru í dag?
Stofnendurnir myndu telja að
Sameinuðu þjóðirnar gegndu í dag
mun viðameira hlutverki í alþjóða-
málum en þeir gerðu sér nokkurn
tímann í hugarlund að samtökin
myndu gegna, sérstaklega að því er
varðar málefni er snerta samfélags-
vandamál hjá þjóðum heimsins; svo
sem sjúkdóma, fátækt og þróun-
armál.
Þegar viðhorf núverandi ráða-
manna í Washington til SÞ eru
höfð í huga er það ef til vill svolít-
ið kaldhæðnislegt að samtökin
voru fyrst og síðast hugarfóstur
Bandaríkjamanna. Hvernig er
hægt að útskýra þessa stað-
reynd?
Ríkisstjórn Bandaríkjanna kemst
í uppnám þegar hún fær ekki öllu
sínu framgengt á vettvangi Samein-
uðu þjóðanna. Truman forseti áttaði
sig hins vegar á því að Bandaríkin myndu ekki alltaf fá
sitt fram. Hann sagði í ávarpi sínu á stofnfundinum í
San Francisco árið 1945: „Við verðum að átta okkur á
því – sama hver styrkur okkar er – að við munum þurfa
að neita sjálfum okkur um leyfi til að gera alltaf eins og
okkur fýsir. Það er það gjald sem hver þjóð mun þurfa
að greiða fyrir heimsfrið.“
Sameinuðu þjóðirnar hafa veikst vegna þess hvernig
Íraksstríðið bar að. Munu þær ná sér á strik á ný?
Sameinuðu þjóðirnar hafa lent í ýmsum skakkaföll-
um í gegnum tíðina og alltaf náð sér aftur á strik. Hvers
vegna? Vegna þess að það er enginn valkostur við þessi
merkilegu alþjóðasamtök að því er varðar öryggi og
frið. Jafnvel Bandaríkin hafa nú snúið sér aftur að Sam-
einuðu þjóðunum þrátt fyrir einhliða hernaðarárás
þeirra á Írak.
Hversu mikilvægt er að gera um-
bætur á skipan öryggisráðsins?
Það er mjög mikilvægt að fjölga
þjóðum sem sæti eiga í örygg-
isráðinu þannig að skipan ráðsins
endurspegli núverandi valdahlutföll
í heiminum. En ég efast um að ríkin
fimm sem hafa neitunarvald muni
nokkurn tíma gefa eftir sérstök for-
réttindi sín, sama hvaða umbóta-
tillögur koma fram.
Hvers konar umbætur sérðu fyrir
þér að geti átt sér stað?
Í besta falli þá verður örygg-
isráðið stækkað þannig að tuttugu
og ein þjóð eigi þar sæti í stað fimm-
tán. Einnig er hugsanlegt að gerð
verði tilraun til að mynda hraðvirkt
herlið sem gert yrði út af örkinni
undir fána Sameinuðu þjóðanna.
Margir áhrifamenn í Bandaríkj-
unum hafa gagnrýnt áhrif og völd
smáþjóða sem litlu skipta en sem
á einum tíma eða öðrum eiga
sæti í öryggisráðinu. M.a. voru
menn ósáttir við það í aðdrag-
anda Íraksstríðsins að slíkar þjóð-
ir gætu sett Bandaríkjunum stól-
inn fyrir dyrnar. Ráða smáþjóðir of
miklu hjá Sameinuðu þjóðunum?
Í raun og veru er það þannig að smáþjóðir ráða litlu í
öryggisráðinu vegna þess að þær hafa ekki neit-
unarvald. Það eru fyrst og fremst fastafulltrúarnir, sem
hafa neitunarvald, sem geta sett Bandaríkjunum stól-
inn fyrir dyrnar – og þannig reitt ráðamenn í Wash-
ington til reiði.
Hvað getur þjóð eins og Ísland – sem sækist eftir
sæti í öryggisráðinu 2009–2010 – mögulega haft
fram að færa á þeim vettvangi?
Smáþjóð eins og Ísland getur lagt áherslu á mikil-
vægi Sameinuðu þjóðanna – sem sá vettvangur þar sem
litlar þjóðir geta varist ásælni og yfirgangi stærri þjóða.
Spurt og svarað | Stephen Schlesinger
Það kemur ekkert í
staðinn fyrir SÞ
Stephen Schlesinger er framkvæmdastjóri rannsóknastofnunarinnar
World Policy Institute í New York. Hann hefur stundað blaða- og fræði-
mennsku um árabil og nýverið kom út bók hans Act of Creation: The
Untold Story of the Founding of the United Nations en þar rekur hann
tilurð Sameinuðu þjóðanna árið 1945. Schlesinger svaraði nokkrum
spurningum Morgunblaðsins.
Stephen Schlesinger
’ Það er mjögmikilvægt að fjölga
þjóðum sem sæti
eiga í öryggis-
ráðinu. ‘
Davíð Logi Sigurðsson david@mbl.is
SKÓGARELDARNIR í Kaliforníu
geisuðu stjórnlaust í gær á 10 stöð-
um og höfðu þá orðið 13 manns að
bana og hrakið tugþúsundir manna
frá heimilum sínum. Neyðarástandi
hefur verið lýst yfir í fjórum
sýslum.
Skraufþurrt land og sterkir vind-
ar kyntu undir eldunum, sem í gær
höfðu eyðilagt um 132.000 hektara
lands og brennt að minnsta kosti
825 hús. Mesta eldhafið, sem geisar
á um 46.000 hektara svæði, samein-
aðist í gær öðru og var þá farið að
ógna úthverfum San Diego-borgar
en þar búa 1,2 milljónir manna.
„Eldarnir eru óviðráðanlegir,“
sagði Susan Knauss, talsmaður lög-
reglustjórans í borginni. „Hættan,
sem af þeim stafar, er meiri en orð
fá lýst.“
Ekkert skólahald var í borginni í
gær, engir kappleikir eða aðrir slík-
ir viðburðir enda lá reykjarmökk-
urinn frá eldunum yfir henni allri.
Hefur mikil röskun orðið á flug-
samgöngum þar og annars staðar.
Hremmdi bíla
fólks á flótta
Ellefu dauðsfallanna áttu sér
stað við San Diego en tvær mann-
eskjur brunnu til bana í bílum sín-
um er þær reyndu að flýja burt.
Eldurinn, knúinn áfram af svoköll-
uðum Santa Ana-vindum, hremmdi
þær samt. Þá fengu tvær aldraðar
manneskjur hjartaáfall í San Bern-
ardino-sýslu er þær horfðu á eldinn
gleypa heimili sín. Vitað er, að
brennuvargar hafa komið sumum
eldanna af stað.
Eins og fyrr segir er landið mjög
þurrt, vindurinn nær allt að 80 km
hraða á klukkustund og auki er
óvanalega heitt miðað við árstíma.
Ekki er búist við, að nein breyting
verði á fyrr en um miðja næstu
viku.
Stjórnlausir
skógareldar í
Kaliforníu
Hundruð húsa brunnin, 13 látnir
og eldar farnir að ógna San Diego
AP
Slökkviliðsmenn í Ventura horfa á eldhafið nálgast. Ofsalegur hitinn frá
eldunum framkallar skýstrók og logatungu, sem nær hátt í loft upp.




5
05
6
7

-  % 
/0 %"
! " - $ 
 $ 24 
%"  1" 8(( !&
! " 1%  $+
# *   !  
 

 " !      
 



 +  ! 
 
  +  
 
 
  ,%%%% 5
 %


 



!
!
"
#
$%% 5+ (

- ./0
'
1
&
Los Angeles. AFP.
JÓHANN Karl Spánarkonungur
vígði í gær safn til minningar um
Pablo Picasso. Er það í Malaga,
heimaborg listmálarans, en hann
hafði óskað þess sjálfur, að slíku
safni yrði komið þar á fót.
Kjarni safngripanna er 204 verk,
málverk, teikningar, höggmyndir,
leirmunir og ristur, sem barnabarn
Picassos, Bernard Ruiz-Picasso, og
tengdadóttir hans, Christine, hafa
gefið en auk þess verða þar til sýnis
í nokkurn tíma 43 önnur verk. Er
safnið til húsa í Buenavista-höllinni,
sem er frá 16. öld og hefur verið
endurnýjuð mikið.
Picasso fæddist í Malaga 1881 en
settist að í París 1904. Hét hann því
á sínum tíma að snúa ekki aftur til
heimalandsins svo lengi sem Franc-
isco Franco hershöfðingi og ein-
ræðisherra á Spáni væri að lífi. Pic-
asso lést 1973 en Franco tveimur
árum síðar.
Christine var gift Paul, syni Pic-
assos, en hann er nú látinn. Sagði
hún við vígsluna í gær, að hann
hefði þegar á sjötta áratug síðustu
aldar farið til Malaga til að koma
þar upp safni en Franco-stjórnin,
sem leit á Picasso sem úrkynjaðan
listamann, hefði komið í veg fyrir
það.
Fræg verk frá
ýmsum tíma
Malaga-safnið stendur vissulega
að baki Picasso-söfnunum í París
og Antibes í Frakklandi, í Barce-
lona á Spáni og í New York en á
móti kemur, að það er skammt frá
húsinu þar sem listmálarinn fædd-
ist. Þar er einnig Picasso-stofnunin
til húsa.
Verk listmálarans í Malaga-
safninu eru frá ýmsum tíma og
meðal þeirra kunn og fræg verk
eins og „Olga Kokhlova með Man-
tilla“ (1917), „Jacqueline situr“
(1954) og „Maður, kona og barn“,
sem Picasso lauk við ári áður en
hann lést. Spænska dagblaðið El
Pais sagði, að Sothebys-uppboðs-
fyrirtækið hefði metið verkin í
safninu á hátt í 16 milljarða ísl. kr.
Safn til minningar um
Picasso opnað í Malaga
Madrid. AP.
Listmálarinn Pablo Picasso.