Morgunblaðið - 28.10.2003, Blaðsíða 36

UMRÆÐAN
36 ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
bílar
ALLTAF Á MIÐVIKUDÖGUM
SMÁAUGLÝSING
AÐEINS 995 KR.*
Áskrifendum Morgunblaðsins
býðst smáauglýsing fyrir aðeins 995 kr.*
Pantanafrestur er til kl. 12 á þriðjudögum.
* 4 línur og mynd.
HAFÐU SAMBAND!
Auglýsingadeild Morgunblaðsins sími 569 1111 eða augl@mbl.is
Á FIMMTUDAGINNALLTAF Á MIÐVIKUDÖGUM
ÞÓRUNN Valdimarsdóttir sagn-
fræðingur skrifaði nú nýverið athygl-
isverða grein um kirkju og kristni í
Morgunblaðið. Hún
segir í upphafi grein-
arinnar stuttlega frá
starfi sínu. Hún sé
um þessar mundir á
styrk frá Kristnihá-
tíðarsjóði við að
skrifa um þjóð-
skáldið Matthías Jochums-son og hafi
á sínum tíma tekið þátt í samningu
Kristnisögu Íslands. þar skrifaði hún
um tímabilið 1830 til 1910 sem hafi
verið „ótrúlega róttækt“. Róttæknin
virðist fyrst og fremst hafa falist í því
að landinn hafi gengið frjálslyndu
guðfræðinni á hönd. Gáfufólk á þess-
um tíma hafi átt erfitt með að kyngja
gömlu kirkju-kreddunum og skar því
það „utan af kristninni sem stríddi
gegn skynseminni“. það vildi ekki
tala um það sem fólki fannst „óþægi-
legt og óvísinda-legt að heyra. „Hinir
dýrðlegu tímar sem þá fóru í hönd
einkenndust af spíritisma. Hægt var
að ná „ótrúlegum hæðum“ gegnum
sköpunarverkið eitt og sér svo engin
þörf var á Kristi og þeim krafta-
verkum sem hann er sagður hafa
ástundað.
Þórunn hefur mikinn áhuga á
trúarheilastöðvum okkar sem stað-
settar eru í „gagnaugum okkar“ og
virðist vera algildur mælikvarði á
trúararfinn að hennar mati. Þjóð-
kirkjan virkjar þó ekki þessar heila-
stöðvar sem skyldi. „Maður situr í
kirkju kominn í góða vímu“ og þá allt
í einu er presturinn farinn að tala um
upprisu holdsins. Kirkjuferðin er
ónýt eftir þetta, „trúarglitið“ hrunið
af Þórunni, þó svo að sálmur eftir
Matta gamla hafi bætt þar aðeins úr
skák.
Hér höfum við athyglisverðar pæl-
ingar manneskju sem virðist ekki
vera vön hinu trúarlega hjali prest-
anna. En þetta var nú aðeins inn-
gangurinn. Aðalerindi Þórunnar er
að leggja sitt af mörkum í um-
ræðunni um samband ríkis og kirkju.
Sú umræða hefur upp á síðkastið ein-
kennst af ósk manna um að skilja á
milli ríki og kirkju og afnema forrétt-
indi þjóðkirkjunnar. En Þórunn er á
allt öðru máli. Hún vill sem mest
tengsl kirkju og þjóðar. Þjóðkirkjan
er kirkja þjóðarinnar allrar. Hún fel-
ur í sér allar trúarhugmyndir lands-
manna sem einkennist af fjölhyggju,
„draugatrú, rúnaspá, andatrú, anda-
lækn[um], stjörnuspeki“ og öllu því
öðru sem hjálpar fólki „við að lifa.“
Hún telur því að lögin frá árinu 1997
um aðskilnað ríkis og kirkju séu af
hinu illa. Að vísu telur hún kaþólsku
kirkjuna eiga tilkall til allra þeirra
jarðeigna sem lúterska kirkjan telur
sig eiga - og harmar það mjög að við
séum ekki lengur kaþólsk. Kaþólska
kirkjan eigi auðvitað að fá allar jarðir
þjóðkirkjunnar og þar með fengjum
við að „tilbiðja móður Guðs í miklu
stærra húsi og á fögrum jörðum.“
Þórunn virðist ennfremur vera föst
í tíma aldamótanna fyrir hundrað ár-
um. Fyrir henni er hið kirkju-lega
samfélag í dag of danskt. Hún nefnir
sem dæmi tal kirkjunnar um upprisu
holdsins. Ef mig misminnir ekki þá
stóð Sigurbjörn Einarsson biskup
fyrir því, einhvern tímann á seinni
hluta tuttugustu aldar, að breyta þýð-
ingu postullegu trúar-játningarinnar.
Í stað þess að tala um upprisu holds-
ins er nú talað um upprisu mannsins -
og því játar hver kristinn rómur í
kirkjum landsins í dag.
Þórunn gleymir þessu í ákafa sín-
um að koma höggi á KFUM- og K
fólk og fullyrðir að kirkjan í dag sé
stjórnuð af þessum öflum. Yfirstjórn
kirkjunnar boði trú sem þjóðin ekki
skilur. Trú þjóðarinnar einkennist
hins vegar af „andatrú, bollaspá,
draugatrú, stjörnuspeki, rúnaspil[i],
fuglaspá[m]“, andalækningum og
öðru nýaldarkukli. Hin ævaforna
„sefjun“ kirkjunnar „á Krist sem guð
en ekki á manninn Jesú með Guð í
sér“ valdi kirkjufælni fólks í dag.
fiessi forni boðskapur kirkjunnar sé í
hróplegu ósamræmi við uppgötvanir
nútíma vísinda, þ.e. „nýfundnar heila-
stöðvar trúarinnar í gagnaugum okk-
ar“. Niðurstaða vísinda nútímans sé
sú að við höfum „líffræðilega þörf fyr-
ir að eiga góð trúarbrögð.“
Já, mikill er máttur nútíma vísinda.
Samt verð ég að viðurkenna að ég
kannast ekki við þær vísindakenn-
ingar sem Þórunn er að boða.
Kannski er þær einhvers konar
stjörnuspeki enda er hægt, að mati
hennar, að vera góður stjörnuspek-
ingur og jafnframt elska sinn trú-
ararf. Hluti af þessum trúararfi sé að
leita til andalækna í nauð.
Ég vil þó að lokum taka undir með
fiórunni um að það sé erfitt að vera
sagnfræðingur, einkum ef hann er
með flensu. Þá er hætt við að maður
„blandi“ saman of miklu, geri t.d. Guð
að mannlegri óskhyggju. Munum að-
eins eitt sem haft er eftir honum:
„Mínir vegir eru ekki yðar vegir, mín-
ar hugsanir eru ekki yðar hugsanir.“
Hin langþráða umræða
Eftir Torfa K. Stefánsson Hjaltalín
Höfundur er guðfræðingur.
AFTUR hefur Hæstiréttur fellt dóm í máli, sem öryrkjar hafa höfðað
gegn ríkisvaldinu og aftur hefur Hæstiréttur úrskurðað að lög sem
sett voru til að skerða greiðslur til öryrkja voru ekki í samræmi við
stjórnarskrá og dæmt ríkið til að endurgreiða öryrkjum
það sem ranglega var af þeim tekið, en ekki nema að
hluta til því allt sem eldra var en fjögurra ára var fyrnt.
Ríkið sleppur við að endurgreiða mikið af vanreiknuðum
bótum. Þessi dómur nær að sjálfsögðu til ellilífeyrisþega
a.m.k. hluta þeirra því skv. lögum verður öryrki ellilíf-
eyrisþegi við 67 ára aldur. Dómur þessi fjallaði um
skerðingar á bótagreiðslum vegna tekna maka og var sá
hluti laganna sem fjallaði um afturvirkni þeirra talinn stangast á við
stjórnarskrána.
Öryrkjar og aldraðir hafa um árabil barist fyrir og krafist að rétt-
mætar greiðslur til þeirra frá Almannatryggingum komi til þeirra
óskertar, því þetta eru trygginar og þeir sem eiga rétt á bótum úr
tryggingunum eiga að fá þær óskertar. Það er hróplegt óréttlæti að
einstaklingur, skuli tapa sínum réttmætu bótum frá Tryggingastofnun,
hvort sem hann er öryrki eða ellilífeyrisþegi, vegna tekna maka.
Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með viðbrögðum ríkisstjórnar og
alþingismanna við niðurstöðu dómsins. Stjórn og stjórnarsinnar tala
um að nú þurfi að greiða hundruð milljóna eða á annan milljarð króna
til hátekjumanna og er ekki annað að heyra en að þeir telji að allir
örykjar eða aldraðir eigi ekki annað en hátekjufólk fyrir maka.
Það er greinilegt að þetta fólk sem þannig talar hefur ekki hugmynd
um hvað þorri aldraðra og öryrkja þarf að búa við, þetta fólk þekkir
ekki hvað mikill aukakostnaður fylgir því að vera öryrki eða aldraður,
kostnaður vegna lækna- og lyfja o.fl.
Ríkisstjórn og stjórnarliðum svíður það að geta ekki að eigin geð-
þótta skert laun til öryrkja og ellilífeyrisþega vegna launa maka og
virðast ekki skilja að öryrkjar og ellilíeyrisþegar eiga fullan rétt á
óskertum bótum og benda má á að ellilífeyrisþegar eru búnir að greiða
í þessar eftirlaunatryggingar sínar hjá almannatryggingum allt sitt líf
og eiga því þessa peninga inni og öryrkjar eiga sama rétt til fram-
færslu. Allt tal stjórnarliða um að þessar endurgreiðslur til öryrkja séu
til hátekjufólks er eintómt rugl því mikill fjöldi þeirra er með laun um
og rétt yfir sultarlaunum. Þeir sem ekkert fá eru ennþá neðar í tekju-
skalanum. Stjórnarliðar segjast bera hag hinna lægst launuðu fyrir
brjósti og þess vegna séu þeir andvígir þessum greiðslum, sem nú þarf
að skila, því þeir vilji jöfnuð, en ekki er það neitt í samræmi við mál-
flutning þeirra í sambandi við fjálög, en þar boða þeir lækkun og nið-
urfellingu hátekjuskatts, en aðrir skattar eru ekki í umræðunni um
lækkun, aftur á móti er boðuð hækkun á bensínskatti, sem kemur sér
illa fyrir öryrkja og aldraða, sem margir verða að hafa bíl til að kom-
ast á milli staða.
Það er ekki umhyggja fyrir öldruðum og öryrkjum sem ræður hjá
stjórnarliðum því ef svo væri þyrfti ekki aftur og aftur að reka mál
fyrir dómstólum vegna brota á mannréttindum þessara hópa.
Öryrkjar og aldraðir
eftir dóminn
Eftir Karl Gústaf Ásgrímsson
Höfundur er form. Félags eldri borgara í Kópavogi.

Steypusögun

Vegg- og gólfsögun

Múrbrot

Vikursögun

Malbikssögun

Kjarnaborun

Loftræsi- og lagnagöt

Hreinlæti og snyrtimennska
í umgengni
BT-sögun
Sími 567 7544
Gsm 892 7544