Morgunblaðið - 28.10.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÍSLENSKA ríkið hafnaði tillögu Mannréttinda-
dómstóls Evrópu að sáttum í máli sem fyrrverandi
sjómaður hefur vísað þangað vegna lífeyrisréttar.
Nú er beðið ákvörðunar dómstólsins um það hvort
málflutningur verður munnlegur eða skriflegur og
hvenær hann fer fram.
Sjómaðurinn slasaðist alvarlega á fæti um borð í
togara síðla árs 1978 og varð að hætta sjómennsku
eftir það. Var hann metinn með 100% örorku til
sjómannsstarfa og 25% varanlega almenna ör-
orku. Naut hann örorkubóta og barnalífeyris úr
Lífeyrissjóði sjómanna frá árinu 1979 og fram á
mitt ár 1997. Vegna breytinga á lögum sjóðsins
sem voru tilkomnar vegna erfiðleika í rekstri
hans, féllu greiðslur til mannsins alfarið niður þar
sem meðal breytinganna var að almenn örorka
yrði að vera 35% eða meiri til að sjóðfélagi ætti
rétt á lífeyri.
Sjómaðurinn fyrrverandi sætti sig ekki við
þetta og höfðaði mál á hendur Lífeyrissjóði sjó-
manna og ríkinu. Taldi hann að með lagabreyting-
unum hefði verið brotið gegn eignarréttarákvæð-
um og jafnræðisreglu stjórnarskrárinnar og
mannréttindasáttmálans. Jafnframt taldi hann að
áunninn lífeyrisréttur nyti verndar 72. greinar
stjórnarskrárinnar. Hann tapaði málinu fyrir
Héraðsdómi Reykjavíkur og Hæstarétti og leitaði
eftir það, í maí árið 2000, til Mannréttindadóm-
stóls Evrópu í Strassborg.
Ríkið vill fá rökstuddan efnislegan dóm
Dómstóllinn komst að þeirri niðurstöðu
snemma á þessu ári að málið væri tækt til efnis-
legrar meðferðar, taldi að skoða ætti hvort brot
hefði átt sér stað á 1. grein 1. viðauka við mann-
réttindasáttmála Evrópu varðandi eignarrétt og
14. grein sáttmálans um mismunun. Snemma í vor
óskaði dómstóllinn eftir afstöðu sjómannsins og
ríkisins til sáttaleiðar og voru báðir aðilar sam-
mála því að hún yrði reynd. Lögmaður sjómanns-
ins fyrrverandi skilaði inn kröfugerð í samræmi
við fyrirmæli dómstólsins en ríkið hafnaði sáttum
á þeim grundvelli sem Mannréttindadómstóllinn
lagði fyrir fulltrúa þess. Björg Thorarensen, um-
boðsmaður ríkisins fyrir Mannréttindadómstóln-
um, segir að málið snúist um heimildir löggjafans
til að skipa lífeyrismálum og fulltrúar ríkisins telji
mikilvægt að fá rökstuddan efnislegan dóm í því.
Segir Björg að ríkið hafi skilað greinargerð um
málið til Mannréttindadómstólsins í sumar og hafi
verið óskað eftir munnlegum málflutningi. Ekki
hafi borist svör við því. Lilja Jónasdóttir hrl., lög-
maður sjómannsins, segist hafa óskað eftir því að
fá greinargerð ríkisins til umsagnar. Vonast hún
til að á næstunni verði ákveðið hvort málflutn-
ingur verði munnlegur eða skriflegur og hvenær
hann fari fram.
Hefur öryrkjadómur áhrif?
Í Lögum og rétti sem birtist í Morgunblaðinu
síðastliðinn sunnudag nefnir Páll Þórhallsson lög-
fræðingur mál sjómannsins í tengslum við umfjöll-
un um nýfallinn dóm Hæstaréttar í öryrkjamálinu
og segir að mismunandi meðhöndlun Hæstaréttar
á þessum málum veki athygli. Hæstiréttur hafi
fjórum árum áður en hann felldi síðari öryrkja-
dóminn talið skerðingu örorkulífeyris standast
gagnvart eignarréttarákvæði stjórnarskrár þótt
hún væri afturvirk í þeim skilningi að réttindi voru
afnumin. Lilja Jónasdóttir telur að dómsniður-
staða Hæstaréttar í öryrkjamálinu styrki málstað
umbjóðanda hennar.
Björg Thorarensen álítur að þetta séu ósam-
bærileg mál. Ekki hafi verið um það deilt í sjó-
mannsmálinu að verið væri að skerða eignarrétt.
Málið snúist um það hvort breytingin hafi verið
nógu almenn og hlutlæg til þess að hún stæðist. Í
seinna öryrkjamálinu hafi verið vafi um hvort það
hafi stofnast eignarréttindi yfirleitt við fyrri dóm-
inn. Þá hafi orðið til kröfuréttindi sem Hæstirétt-
ur hafi talið að öryrkjar hafi verið sviptir.
Beðið eftir ákvörðun um hvenær málflutningur um lífeyrisréttindi
fyrrverandi sjómanns fer fram fyrir Mannréttindadómstól Evrópu
Ríkið hafnaði sátta-
tillögu dómstólsins
ANDERS Fogh Rasmussen, for-
sætisráðherra Danmerkur, sagði í
bréfi til Anfinn Kallsbergs, lög-
manns Færeyja, um miðjan sept-
ember sl. að danska ríkisstjórnin
væri hlynnt styrkari stöðu Fær-
eyinga og Grænlendinga á alþjóð-
legum vettvangi. Hún mætti þó
ekki brjóta í bága við dönsku
stjórnarskrána. Bréf Rasmussens
er svar við ósk Færeyinga um að
þeir fái fullgilda aðild að Norður-
landaráði og Norrænu ráðherra-
nefndinni.
Í svarbréfi sínu segir Rasmussen
að danska ríkisstjórnin muni styðja
ósk Færeyinga um að „styrkja
stöðu Færeyja í hinu norræna
samstarfi,“ eins og það er orðað.
Færeyjar geti á hinn bóginn ekki
gerst aðilar að Helsingfors-sátt-
málanum, stofnsáttmála Norður-
landaráðs, vegna þess að það brjóti
í bága við dönsku stjórnarskrána.
Hafna tillögum Rasmussens
Rasmussen segist þó hafa góða
lausn á þessu máli. Hún felist í því
að Norðurlöndin fimm, sem eiga
fullgilda aðilda að ráðinu, undirriti
pólitískan sáttmála, ásamt Færey-
ingum og Grænlendingum, óski
þeir þess, um bætta stöðu Fær-
eyinga og Grænlendinga í norrænu
samstarfi.
Færeyingar hafa svarað dönsku
ríkisstjórninni og hafnað þessum
tillögum Rasmussens. Umsókn
Færeyinga um fullgilda aðild að
Norðurlandaráði verður m.a. rædd
á fundi samstarfsráðherra Norður-
landanna á morgun.
Anders Fogh Rasmussen um fullgilda aðild Færeyinga
Segir fulla aðild brjóta í
bága við stjórnarskrána
DAVÍÐ Oddsson forsætisráðherra
og Steingrímur J. Sigfússon, for-
maður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, deildu á íslensku
á þingi Norðurlandaráðs í gær, eft-
ir að Davíð hafði lokið við að kynna
formennskuáætlun Íslendinga.
Gagnrýndi Steingrímur Davíð fyrir
að hafa ekki minnst á ósk Fær-
eyinga um fullgilda aðild að ráðinu
í ræðu sinni. Frá þessu er greint á
heimasíðu Norðurlandaráðs.
„Við bjóðum Eystrasaltsríkjun-
um aðild að Norræna fjárfestinga-
bankanum og því ættum við að
taka tillit til óska Færeyinga um að
fá fulla aðild að Norðurlandaráði,“
sagði Steingrímur. Davíð svaraði
því til að sér fyndist ekki viðeig-
andi að þingmenn skömmuðu hver
annan á móðurmáli sínu við opnun
Norðurlandaráðsþings. Þá sagði
hann að umrædd umsókn Færeyja
væri innanríkismál í Danmörku.
Hún stríddi gegn dönsku stjórn-
arskránni.
Inge Lønning, forseti Norður-
landaráðs, sagði eftir þessa snerru
að ef menn ætluðu að rífast ættu
þeir að gera það á eigin tungumáli.
„Ef einhverjir í Norðurlandaráði
óttuðust að Vestur-Norðurlönd
fengju ekki athygli á þessu þingi er
alveg öruggt að þeir geta andað
léttar eftir þessi orðaskipti,“ sagði
hann.
Deildu um
umsókn
Færeyinga
Í ANNAÐ sinn er nú hafin borun eftir jarðgufu á
Þeistareykjum. Það eru Jarðboranir hf. sem annast
verkið með bornum Sleipni en verkkaupi er Þeista-
reykir ehf. Í fyrra var boruð fyrsta gufuholan á svæð-
inu og eru afköst hennar góð, svo sem vænst var.
Nýja holan er boruð um 1 km frá hinni fyrri og er
vestan undir Bæjarfjalli.
Sleipnir var kominn á um 260 m dýpi á sunnudag-
inn og var verið að undirbúa að steypa í leka sem
komið hafði fram í holunni. Mikilvægt er að vel takist
að þétta efstu berglög vegna hugsanlegs yfirþrýst-
ings. Yfirþrýstingur kom í holuna sem boruð var í
fyrra í efstu berglögum og hafa menn því allan vara á
sér nú. Gert er ráð fyrir að holan verði 2000 metra
djúp. Gangi allt að vonum verður borun lokið seint í
nóvember.
Morgunblaðið/BFH
Borun á Þeistareykjum
Mývatnssveit. Morgunblaðið.
GJALDSKRÁR opinberra hita-
veitna í landinu eru háðar staðfest-
ingu iðnaðarráðuneytisins. Þetta
kemur fram á vef Orkustofnunar og
þar er bent á, í tilefni fjölmiðlaum-
ræðu undanfarið um húshitunar-
kostnað íslenskra heimila, að gjald-
skrár Hitaveitu Ólafsfjarðar og
Hitaveitu Reykjahlíðar hafi ekki
verið staðfestar af ráðuneytinu.
Þar segir að samkvæmt staðfestri
gjaldskrá væri árlegur húshitunar-
kostnaður á Ólafsfirði tæplega 47
þúsund krónur í stað rúmlega 65
þúsund króna, eins og útreikningar
Orkustofnunar sýna miðað við gjald-
skrá veitnanna og hitunarþörf dæmi-
gerðs íbúðarhúss. Þetta myndi þýða
18 þúsund króna lækkun fyrir hvern
íbúðareiganda á Ólafsfirði á ári.
Orkustofnun segir ennfremur að
gjaldskráin hjá Hitaveitu Reykja-
hlíðar myndi breytast, væri hún
staðfest. Hún myndi hins vegar
hækka um 19 þúsund krónur á ári, er
nú um 60 þúsund en færi í um 79 þús-
und krónur.
Tvær hitaveitur ekki
með staðfesta gjaldskrá
TENGLAR
.....................................................
www.os.is