Morgunblaðið - 28.10.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
skrifstofur Rauða krossins. Tals-
menn samtakanna sögðu 12 Íraka lát-
ið lífið í byggingunni, þar á meðal
tveir starfsmenn.
Mest varð mannfallið á al-Baya-
lögreglustöðinni í al-Doura-hverfinu í
Bagdad. Kváðu 15 manns hafa týnt
þar lífi, þar á meðal einn bandarískur
hermaður. Auk hans særðust sex aðr-
ir bandarískir hermenn í árásunum,
eftir því sem hernámsyfirvöld
greindu frá. Alls hafa nú 113 banda-
rískir hermenn látið lífð í Írak frá því
George W. Bush Bandaríkjaforseti
lýsti því yfir 1. maí í vor, að eiginleg-
um stríðsaðgerðum væri lokið í Írak.
Fimmta tilræðið hindrað
Ahmed Ibrahim, yfirmaður írösku
lögreglunnar og aðstoðarinnanríkis-
ráðherra bráðabirgðaríkisstjórnar
landsins, fullyrti að erlendir menn
hefðu staðið að árásunum; tekizt
hefði að hindra fimmta tilræðið sem
maður með sýrlenzkt vegabréf
reyndi að framkvæma. Koma tókst í
veg fyrir að þessi fimmti sjálfsmorðs-
sprengjumaður sprengdi sprengju-
hleðsluna sem hann var með um borð
í Land Cruiser-jeppanum sem hann
ók að lögreglustöð í hverfinu sem
kallað er Nýja Bagdad. „Hann hróp-
aði: Dauði yfir írösku lögregluna! Þið
eruð svikarar!“ tjáði Ahmed Abdel
Sattar lögregluvarðstjóri AP-frétta-
stofunni.
Hertling, talsmaður Bandaríkja-
hers, sagði síðdegis að þessi maður
hefði verið handsamaður. Annar tals-
maður bandaríska herliðins hafði áð-
ur sagt að írösku lögreglumennirnir
hefðu skotið árásarmanninn til bana
er hann gerði tilraun til þess að aka
sprengiefnishlöðnum bíl sínum að
lögreglustöðinni.
Samkvæmt upplýsingum sem
AFP-fréttastofan aflaði á níu sjúkra-
húsum í Bagdad, þar sem fórnarlömb
árásanna fengu aðhlynningu, voru
dauðsföllin alls 42, en við þá tölu
bættist bandaríski hermaðurinn sem
setuliðsyfirvöld greindu frá síðdegis
að hefði verið meðal látinna. Á sjúkra-
húsunum var gert að sárum 216
manna.
Í fyrrakvöld og fyrrinótt féllu þrír
bandarískir hermenn í átökum við
árásarmenn á nokkrum stöðum í og
nærri Bagdad. Í fyrradag var gerð
árás með sprengjuvörpum á háhýsi í
Bagdad þar sem bandaríski aðstoð-
arvarnarmálaráðherrann Paul
Wolfowitz var þá staddur. Sú árás
kostaði einn bandarískan hermann
lífið og særði 18 aðra.
BÍLSPRENGJUÁRÁSIR voru
gerðar á bækistöðvar Rauða krossins
og þrjár lögreglustöðvar í Bagdad í
gær. Það tókst að hindra árás á fjórðu
lögreglustöðina. Yfir 40 manns létu
lífið og yfir 200 særðust í árásunum
sem voru allar gerðar á 45 mínútna
tímabili í gærmorgun og voru greini-
lega þrautskipulagt, samhæft hryðju-
verk.
Árásirnar sköpuðu algera ringul-
reið í írösku höfuðborginni, á fyrsta
degi ramadan, föstumánaðar músl-
ima. Þetta var mannskæðasta hryðju-
verkið sem til þessa hefur verið fram-
ið í borginni gegn hernámsliði
bandamanna og aðilum sem andstæð-
ingar þess virðast álíta að starfi með
því.
Árásir gærdagsins virtust líka fela
í sér nýtt stig hryðjuverkastarfsemi,
betur skipulagða en bandarískir
fulltrúar í landinu höfðu talið þau öfl
vera fær um sem berðust gegn her-
náminu. Á síðastliðnum vikum hafa
verið gerðar nokkrar skæðar bíl-
sprengjuárásir en í öllum tilfellum
stakar, ekki samhæfðar eins og nú.
Segja menn holla Saddam
Hussein bera ábyrgðina
Talsmenn bandarískra hernámsyf-
irvalda sögðust telja að menn hollir
hinni föllnu stjórn Saddams Husseins
bæru ábyrgð á þessari árásahrinu.
Fulltrúar í bandaríska varnarmála-
ráðuneytinu í Washington sögðu að
ofbeldishrina síðustu tveggja daga
sýndi aukna hryðjuverkastarfsemi
með töluverða samhæfingu en jafn-
framt hve margt væri enn óljóst.
Mark Hertling, undirhershöfðingi í
bandaríska herliðinu, sagði á blaða-
mannafundi í Bagdad að árásirnar í
gær hefðu allar verið gerðar á 45 mín-
útna tímabili frá klukkan 8.30 til 9.15
að staðartíma. Fyrst voru tvær árásir
gerðar samtímis á lögreglustöðvar,
15 mínútum síðar var sjúkrabíll fullur
að sprengiefni sprengdur við höfuð-
stöðvar Rauða krossins, 10 mínútum
síðar var ráðist á þriðju lögreglustöð-
ina og loks á þá fjórðu. Herling sagði
að í einni árásinni hefði árásarmað-
urinn verið dulbúinn sem íraskur lög-
reglumaður og hann hefði ekið írösk-
um lögreglubíl. Þess vegna var
honum hleypt inn fyrir öryggishlið.
„Við vitum ekki okkar rjúkandi ráð
þegar við sjáum svona lagað,“ sagði
íraskur læknir fyrir utan illa laskaðar
Yfir 40 manns farast
í árásum í Bagdad
Reuters
Íraskir lögreglumenn og vegfarendur skoða sprengjugíg við lögreglustöð í Shaab-hverfinu í Bagdad í gær.
Mannskæðustu hryðjuverkin sem andstæðingar hernámsins hafa framið til þessa
Bagdad. AFP, AP.



     
         
 !   "#$$  %% ! "
& %  '(  $)$ %" *  +  $    
!," $,   - 
 -- %, % $,


 


%*   -  +  
   
! ./! "
     
    
0!  /! "
   


 
 1 /! "
   


 
2
3
4
'
  !"


# 
3
4
'
2



$%
&'(
) ! !


TALSMENN alþjóðanefndar Rauða
krossins (ICRC) sögðu í gær að
samtökin myndu senda allt erlent
starfslið sitt frá Bagdad í kjölfar
sprengjuárásarinnar í gær, sem
kostaði tvo íraska starfsmenn lífið
og tíu aðra.
Pierre Gassmann, æðsti fulltrúi
ICRC í Bagdad, sagði að reynt yrði
að halda starfsemi samtakanna
áfram á vettvangi í Írak með írösk-
um starfsmönnum eingöngu. Sagði
Gassmann að árásirnar breyttu
engu um að samtökin æsktu ekki
hernaðarverndar við starfsstöðvar
sínar. „Ef við biðjum um hervernd
yrðum við komnir nákvæmlega
þangað sem óvinurinn er álitinn
vera – í liði með setuliði banda-
manna,“ sagði Gassmann. Hann
viðurkenni hins vegar að viðleitnin
til að taka af allan vafa í augum inn-
fæddra um að Rauði krossinn væri
allt annað en hernámsliðið, hefði
greinilega ekki skilað árangri.
Fyrir tveimur mánuðum voru
Sameinuðu þjóðirnar tilneyddar að
grípa til hliðstæðra ráðstafana – að
senda allt erlent starfslið í Bagdad
á brott – eftir bílsprengjutilræði við
höfuðstöðvar samtakanna sem ban-
aði m.a. æðsta fulltrúa SÞ í Írak.
Einn starfsmaður Rauða krossins
var skotinn til bana í Bagdad í júlí.
Erlent lið Rauða
krossins sent heim
Genf. AFP.
RÁÐHERRA dómsmála í Noregi,
Odd Einar Dørum, vill að löggjöf
um skráð almenningshlutafélög
verði breytt og tryggt að hlut-
hafar en ekki eingöngu stjórn-
armenn taki þátt í að ákveða kjör
æðstu ráðamanna í stórfyr-
irtækjum. Hann bendir á að upp
hafi komið mörg hneykslismál á í
stórfyrirtækjum á Vesturlöndum,
vestan hafs sem austan vegna
græðgi og blekkinga sem notaðar
voru til að halda uppi hlutabréfa-
verði. Hann segist ekki vera á
móti því að fólk fái að hagnast en
hagsmunir hluthafa verði að vera
í fyrirrúmi.
„Við verðum að hjálpa kapítalismanum svo
að hann gangi ekki af sjálfum sér dauðum,“
hefur Aftenposten eftir Dørum. Hann er liðs-
maður Venstre sem er borgaralegur stjórn-
málaflokkur, þrátt fyrir nafnið.
Tillögur hans eru nú til skoð-
unar en verði þær að lögum munu
aðalfundir hlutafélaga samþykkja
á hverju ári almennar viðmið-
unarreglur um kaup og kjör.
Dómsmálaráðuneytið hefur beðið
umsagnaraðila um að ræða hvaða
stjórnendur skuli falla undir þess-
ar ákvarðanir aðalfundarins og
bendir það til þess að ekki sé ein-
vörðungu átt við laun forstjóra
eða framkvæmdastjóra. Ekki er
talið heppilegt að aðalfundur
ákveði beinlínis launin í smáat-
riðum vegna þess að þá yrði fyr-
irtæki ávallt að kalla saman sér-
stakan aukaaðalfund ef skipt væri um
forstjóra. Hins vegar vill ríkisstjórnin að aðal-
fundur hafi bæði fyrsta og síðasta orðið um
kaupréttarheimildir til handa starfsmönnum.
Nýlega var upplýst að helstu ráðamenn í
sænsk-svissneska risafyrirtækinu ABB sam-
þykktu sér til handa eftirlaunagreiðslur sem
námu alls um 11 milljörðum ísl. króna. Dørum
segir í viðtali við Aftenposten að ekki hafi enn
komið upp jafnalvarleg hneykslismál í norsk-
um hlutafélögum og víða erlendis en skyn-
samlegt sé að setja strax skorður. „Vitað er um
allmörg dæmi þar sem manni finnst að ráða-
menn og stjórnarmenn í fyrirtæki hafi verið að
skiptast á dálitlum gjöfum en hluthafarnir
hafa ekki verið með í ráðum,“ segir hann.
Bent hefur verið á að í stjórnum norskra
stórfyrirtækja sitji oft menn sem sjálfir séu
ráðamenn í öðrum fyrirtækjum, um sé að ræða
tiltölulega fámennan „strákaklúbb“. Þeir hafi
beinlínis hag af því að launin hækki vegna þess
að þá geti þeir farið á fund stjórnanna í sínu
fyrirtæki og krafist launahækkunar þar sem
þeir njóti ekki lengur jafngóðra kjara og al-
mennt gerist í stéttinni.
Hluthafarnir taki þátt í að
ákveða forstjóralaunin
Norskur ráðherra vill bjarga kapítalismanum úr klóm græðginnar
Odd Einar Dørum
UNNIÐ var að því að gær að
bjarga 13 mönnum, sem eru
lokaðir inni í námu í Suður-
Rússlandi, en óttast er, að þeir
hafi ekki súrefni nema í einn
eða tvo sólarhringa.
Fjörutíu og sex menn lok-
uðust inni í námunni er neð-
anjarðarvatn braust inn í hana
en á laugardag tókst að bjarga
33. Í gær var unnið að því að
bora 57 metra löng göng til
mannanna 13 úr næstu námu
og voru þau orðin 33 metra
löng eftir miðjan dag í gær. Á
sama tíma var reynt að koma í
veg fyrir, að flóðvatnið hækk-
aði.
Meðal þeirra, sem voru inni-
lokaðir í námunni, var forstjóri
námafyrirtækisins en slysið
átti sér stað er hann fór niður í
hana í fyrsta sinn.
Bora
björgun-
argöng
Rostov við Don. AFP.