Morgunblaðið - 08.11.2003, Side 27

LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 2003 27
Húsavík | Í Safnahúsinu á Húsavík stendur
nú yfir mjög athyglisverð sýning á svart-
hvítum ljósmyndum Jóns Ásgeirs Hreins-
sonar sem hann tók í Aðaldal og nágrenni á
árunum 2000 og 2001. Jón Ásgeir býr nú í
Hollandi ásamt fjölskyldu sinni eftir að hafa
búið í Aðaldal sl. átta ár og átti ekki heim-
angengt til að vera viðstaddur opnun sýning-
arinnar þótt feginn vildi. Myndirnar á sýning-
unni má einnig finna í nýútkominni bók Jóns
Ásgeirs sem ber nafnið „Beðið eftir framtíð“
sem jafnframt er heiti sýningarinnar.
Spurður um tilurð þessara ljósmynda segist
Jón Ásgeir alla tíð verið með ólæknandi ljós-
myndadellu. „Ég hef hrifist af ljósmyndinni
sem frásagnarmáta, ein mynd getur sagt heila
sögu, sanna, ýkta eða sviðsetta. Ég byrjaði að
taka svarthvítar myndir af nágrönnum mínum
og umhverfi þeirra í Aðaldal veturinn 1999 og
setti mér það markmið að fanga augnablikið
ósviðsett, nákvæmlega eins og ég sá það, nota
ekki flass, ekki þrífót, skera myndina í
myndavélinni, og nota eingöngu svarthvíta
filmu, svona smá dogma. Filmurnar voru svo
framkallaðar í eldhúsinu heima í Staðarhrauni
og svo stækkaði ég og framkallaði myndirnar
á pappír upp á gamla mátann í austur-
herberginu á Staðarhrauni. Fjölskyldan flutti
síðan til Hollands sumarið 2002 þegar Guðrún
Lilja, konan mín settist á skólabekk og ég
gerðist húsmóðir. Þegar hér var komið átti ég
dágóðan bunka af myndum í pappakassa og
fór að skoða þær sem heild. Ég raðaði þeim
eftir árstíðum frá vetrinum 2000 til síðsumars
2001 og fyrir myndirnar sem ekki er hægt að
fanga notaði ég prósa sem ég átti og skrifaði á
sama tímabili og myndirnar voru teknar,
þannig, sem heild talaði þessi „pakki“ ákaf-
lega sterkt til mín og mig langaði að gera úr
þessu bók. JPV útgáfa vildi strax gefa hana
út, það var svo Sigfús Bjartmarsson, vinur
minn og stórskáld, frá Sandi sem kom með tit-
ilinn á bókina „Beðið eftir framtíð“ eftir að
hann skoðaði hana á framleiðslustigi. Og fyrst
fædd var bók langaði mig að setja saman sýn-
ingu með þessum myndum. Safnahúsið á
Húsavík kom fyrst upp í hugann, nær komst
ég ekki Aðaldal með sýningarrými sem hent-
aði. Ég hafði samband við Guðna Halldórsson,
forstöðumann safnsins, sem sló til eftir að
hafa skoðað myndirnar í tölvupósti. Nú jókst
kjarkurinn og ég fór og sýndi sýningarnefnd
nýlistasafnsins „De Nederlandsche Cacao-
fabriek“ í Hollandi myndirnar. Þeir urðu mjög
hrifnir og vildu fá þær á sýningu í febrúar,
þeirri sýningu mun líka fylgja áþreifanlegur
Aðaldalur; hraun og torfusnepill frá Hjarð-
arbóli í Aðaldal og hálfur lítri af Skjálfanda-
fljóti í mjólkurflösku, symbolískir hlutir sem
verða í öndvegi í miðjum sýningarsalnum,
torfuna mun ég svo gróðursetja í garðinum
hérna í Scheerderhof, Skjálfandfljóti helli ég í
Rín og mölinni verður dreift um Holland,
Belgíu, Þýskaland og Frakkland, svona upp á
grín.“
Jón Ásgeir Hreinsson fæddist árið 1957 í
Reykjavík og hefur unnið sem grafískur hönn-
uður í mörg ár og eftir hann liggur ýmiss kon-
ar grafík. Í stuttu máli segir Jón Ásgeir um
bókina og sýninguna sem mun standa yfir í
Safnahúsinu til 16. nóvember nk.: „þarna birt-
ist það sem ég elska mest og hefur haldið í
mér lífinu og líka það sem ég óttast mest, hata
og gerði næstum út af við mig“.
Ljósmyndirnar og orðin eru full söknuðar
til fólksins sem býr þarna, umhverfisins og til
veðráttunnar sem var bæði himnesk og djöf-
ulleg. Í gegnum myndirnar og orðin má
greina að lífið í strjálbýlinu er oft kyrrstaða
en það er líka öruggt. Hér togast á eftirvænt-
ingin eftir einhverju nýju og óttinn við hvern-
ig hin óða framtíð muni fara með hversdaginn.
Jón Ásgeir
bíður framtíðar
Morgunblaðið/Hafþór
Áhugaverðar myndir í svarthvítu: Aðdælingarnir Sigurður Ólafsson á Sandi og séra Þor-
grímur Daníelsson á Grenjaðarstað rýna í myndir Jóns Ásgeirs í Safnahúsinu á Húsavík.
Svarthvítar ljósmyndir úr Aðaldal komnar á
bók og eru til sýnis í Safnahúsinu á Húsavík
Húsavík | Þessa dagana eru iðnaðar-
menn að vinna á fullu við að gera
klárt fyrir vinnslu á grænlensku
hreindýrakjöti í húsnæði því sem áð-
ur hýsti ostagerð MSKÞ á Húsavík
en er nú í eigu Norðurmjólkur. Það
er fyrirtækið Viðbót ehf. sem hyggur
á þessa starfsemi, en bræðurnir
Gunnar Óli og Örn Logi Hákonar-
synir frá Árbót í Aðaldal standa að
því ásamt Stefáni Hrafni Magnús-
syni, hreindýrabónda á Grænlandi.
Að sögn Arnar Loga eru komnir um
tólf hundruð hreindýraskrokkar til
landsins og gerir hann ráð fyrir að
vinnsla geti hafist í síðustu viku nóv-
embermánaðar.
Forsaga þessara samvinnu bræðr-
anna við Stefán Hrafn er sú að Gunn-
ar Óli fór fyrst í veiðiferð til Græn-
lands 1994 og kynntist þá Stefáni
Hrafni og hefur verið þar öll sumur
síðan við veiðar. Í framhaldinu fluttu
þeir bræður fyrst kjöt hingað 2001
og seldu hér innanlands. Örn Logi
segir þessa vinnslu setta upp til að
vinna það hreindýrakjöt sem Stefán
Hrafn framleiðir á búi sínu á Græn-
landi. „Við eigendur Viðbótar erum
einnig að leita fleiri verkefna en í
fyrstu ætlum við að vinna þessi fimm
tonn af hreindýrakjötinu græn-
lenska sem við höfum leyfi fyrir að
selja á innanlandsmarkaði. Okkur
var úthlutaður þessi fimm tonna toll-
kvóti og reiknum við með að það
skapi fjögur störf fyrst um sinn.
Þessi tollkvóti er ákveðinn af land-
búnaðarráðuneytinu og gefur eins og
áður segir okkur leyfi til þess að selja
fimm tonn af hreindýrakjöti innan-
lands í ár. Innan ESB-landa eru toll-
ar en engir magnkvótar og hefur
Stefán selt sitt kjöt til Skandinavíu
til þessa. Það kjöt sem við vinnum
umfram tollkvótann fer því fullunnið
á þann markað áfram,“ segir Örn
Logi.
Fyrr á þessu ári var umsókn
þeirra um tollkvóta hafnað á þeirri
forsendu að umsóknin hafi borist of
seint, en hvernig skyldi undirbúning-
ur að þessari starfsemi hafa gengið?
Það er búið að vera upp og ofan
segja þeir bræður. „Guðni Ágústs-
son, landbúnaðarráðherra, hefur
haft á þessu máli skilning og sýnt því
áhuga að efla atvinnu á landsbyggð-
inni. Tryggvi Finnsson hjá At-
vinnuþróunarfélagi Þingeyinga hef-
ur verið okkur innan handar með
ráðgjöf og aðstoð við áætlanagerð og
fleira, sérstaklega í byrjun. Við höf-
um komist að ágætu samkomulagi
við Norðurmjólk sem er eigandi hús-
næðisins, en hins vegar er það engin
spurning að Sigríður Ingvarsdóttir,
sem þá sat á Alþingi, kom þessu á
koppinn. Hún barðist fyrir því að
hreindýrakjötið, sem þá var í tolla-
flokki með öðru hjartarkjöti, var sett
í sérflokk og gerði þar af leiðandi
þessa hugmynd okkar um vinnslu á
kjötinu hér raunhæfa,“ segja þeir
bræður.
Þeir benda jafn-framt á að þetta er
í fyrsta skipti sem þetta er gert á Ís-
landi, þ.e.a.s. kjöt flutt inn til vinnslu
og pökkunar fyrir neytendamarkað
innanlands sem utan.
Aðspurðir hvort þeir bræður telji
hreindýrakjötið komi víða í stað
rjúpunnar á jólaborðum landsmanna
segjast þeir ekki efast um það, mjög
margir hafi nú þegar komið að máli
við þá og falast eftir kjöti fyrir hátíð-
irnar. „Það er meiri eftirspurn en við
bjuggumst við og greinilegt að það
er fólk sem er að leita eftir villibráð í
staðinn fyrir rjúpuna sem verður
ekki á boðstólum í ár,“ segja þeir
bræður frá Árbót að lokum.
Bræður frá Árbót standa
að kjötvinnslunni Viðbót
Vinnsla kjöts af 1.200 grænlenskum hreindýraskrokkum að hefjast á Húsavík
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
Dugleg hjón: Meðal veiðifélaga Gunnars Óla á Grænlandi er kona hans,
Þórdís Dögg Gunnarsdóttir, og hér eru þau með góðan feng.Egilsstöðum | „Er heilsu haldið tilhaga? Líkami - heilsa - íþróttir“ er
yfirskrift Norræna skjaladagsins
sem haldinn verður hátíðlegur í
skjalasöfnum landsins í dag. Hjá
Héraðsskjalasafni Austfirðinga er
opið hús frá kl. 14.30 til 18 og
margt fróðlegt á boðstólum. M.a.
verður opnuð sýning á dagbókum
Þórarins Sveinssonar og ýmsum
skjölum frá starfi ungmenna- og
íþróttafélaga. Má þar meðal gripa
nefna yfir hundrað ára gömul listi-
lega handskrifuð félagsblöð.Vil-
hjálmur Einarsson segir frá kynn-
um sínum af Þórarni. Lesið verður
valið austfirskt efni sem tengist
íþróttum og líkamsrækt í gegnum
tíðina og sýndar myndir frá íþrótta-
viðburðum með skjávarpa. Dag-
skráin verður aðeins flutt í þetta
eina sinn en sýning á dagbókum og
skjölum tengdum íþróttum verður
uppi fram til mánaðamóta.
Á Héraðsskjalasafni Austurlands
er varðveitt töluvert af gögnum
sem tengjast íþróttum, líkamsrækt
og heilsu. Annars vegar eru skjala-
söfn félagasamtaka sem störfuðu
sérstaklega að þessum málum og
hins vegar er í einkaskjalasöfnum
ýmislegt sem tengist fyrrgreindum
viðfangsefnum.
Norræni skjaladagurinn
á Egilsstöðum
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Á Norrænum skjaladegi: Minjasafn
Austurlands sýnir m.a. gömul skjöl
íþróttafélaga. Hér má sjá skjal frá
íþróttafélaginu Þór í Eiðaþinghá,
sem stofnað var árið 1909.
Er heils-
unni haldið
til haga?
Öræfum | Umhverfisstofnun hélt
námskeið sem menntar fólk til að
verða landverðir. Að þessu sinni
voru þátttakendurnir 11. Er þetta
mest bóklegt nám en samt um ein-
hverjar vettvangsferðir að ræða.
Á myndinni er hópurinn, ásamt
kennurunum Sigþrúði Stellu Jó-
hannsdóttur og Glóeyju Finnsdótt-
ur, sem dvaldi í Skaftafelli í nokkra
daga.Morgunblaðið/Sigurður Gunnarsson
Landvarða-
námskeið