Morgunblaðið - 08.11.2003, Blaðsíða 31

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 2003 31
EINTAL Guðmundar Ólafssonar
um hinn reglufasta strætisvagna-
stjóra er hefðbundinn afhjúpunar-
texti, varnarræða þar sem persónan
útlistar lífsgildi sín og skreytir dæm-
um úr lífi sínu. Fljótlega er samt
ljóst að líf hans er grámyglan ein,
bundið í klafa vana og samskiptin við
fjölskylduna drepin af heimilisharð-
stjórn hans. Strætisvagnaakstur er
alveg ógalin líking um það undarlega
ferðalag sem lífið er, og persónan
hefur fallið í þá gryfju að reyna með
öllum ráðum að halda undarlegheit-
unum í algeru lágmarki.
Tónninn í eintalinu er að mörgu
leyti skyldur öðrum einleik Guð-
mundar, Tenórnum, sama afhjúp-
andi tækni, þar sem hinn sjálfum-
glaði Tenór stendur að lokum uppi
með allt niðrum sig ef svo mætti
segja. Bæð verkin eru lipurlega
skrifuð og skemmtileg. Reyndar
þykir mér sem spennan slakni nokk-
uð um miðbikið á því verki sem hér
er til umfjöllunar, það bætist lítið við
af efni um þennan kall fyrr en í lokin,
og þá næst spennan upp aftur, í upp-
gjörinu við eiginkonuna og ræðunni
um mikilvægi strætisvagnabílstjóra
og heilagt hlutverk þeirra í sið- og
regluvæðingu þjóðfélagsins alls. Það
sem Ýtið tímanlega á stansrofa hefur
framyfir Tenórinn er þessi tákn-
mynd strætisvagnsins fyrir lífið, og
sem betur fer stillir Guðmundur sig
um að nudda áheyrandanum upp úr
henni, en leyfir henni að tala sjálfri.
Val á leikara á trúlega sinn þátt í
þessu spennufalli sem fyrr var nefnt.
Erlingur Gíslason gerir bílstjórann
frá upphafi að afar sérkennilegu og
óaðlaðandi mannkerti með sinni
ísmeygilegu raddbeitingu. En með
því að mála bílstjórann svona sterk-
um litum missum við svolítið tengsl-
in við hann, og fáránlegar hugmynd-
ir hans um lífið og tilveruna og
fráleit viðbrögð við aðstæðum sem
upp koma ná ekki að vekja neina
undrun. Sú ákvörðun að fela Erlingi
hlutverkið er trúlega stærsta túlk-
unaratriðið í uppfærslunni og ég er
ekki frá því að það hefði orðið sterk-
ara með hófstilltari túlkun og hvers-
dagslegri rödd. Þá hefði lífsskoðun
bílstjórans fyrst virkað sem nokkurn
veginn eðlileg, en smám saman af-
hjúpast sem óþolandi stjórnlyndi
gagnvart lífinu. Kannski var það
tengingin við Tenórinn en ég heyrði
rödd Guðmundar sjálfs fyrir mér.
En vitaskuld gerir Erlingur þetta
fantavel með sínu lagi, nær að gera
bílstjórann verulega skemmtilega
andstyggilegan í sinni vanmáttugu
tilraun til að reglubinda lífið. Hljóð-
vinnsla gaf á hófstilltan og vel
heppnaðan hátt tilfinningu fyrir
akstrinum án þess að stela athygl-
inni. Ýtið tímanlega á stansrofa var
ágæt skemmtun á að hlýða.
Leiðarkerfi
gegnum
lífið
LEIKLIST
Útvarpsleikhúsið
Höfundur: Guðmundur Ólafsson, leikari:
Erlingur Gíslason, leikstjóri: Helga E.
Jónsdóttir, hljóðvinnsla: Hjörtur Svav-
arsson. Frumflutt 2. nóvember 2003.
ÝTIÐ TÍMANLEGA Á STANSROFA
Þorgeir Tryggvason
TVÆR einkasýningar verða opnaðar í Galleríi
Skugga, Hverfisgötu 39, í dag, laugardag, kl. 17.
Á jarðhæð sýnir Ágústa Oddsdóttir verkið „365
sinnum“ sem vísar til umgengni við jörðina en í
kjallaranum sýnir Margrét O. Leópoldsdóttir
innsetninguna „Sjógangur“ þar sem brugðið er
upp sjónarhorni á hafið.
Um verk sitt segir Ágústa m.a.: Verkið „365
sinnum“ er unnið úr efni sem ég hef handleikið
og annast um oft áður við ýmiss konar heim-
ilisstörf. Verkið er allt frá innsta kjarna gert úr
fötum sem fjölskyldan hefur klæðst og öðru fata-
kyns sem fallið hefur til í heimilishaldinu, til
dæmis gluggatjöldum, sængurfatnaði, hand-
klæðum, og er of slitið til þess að nýta frekar eða
fara til dæmis með á flóamarkað. Segja má að í
verkinu fái hlutir, sem kalla mætti gamla og
ónýta, nýjan tilgang, nýtt líf. Verkið tengist m.a.
þeirri hugsun að jörðin sé einskonar heimili,
sameiginlegur bústaður allra.“
Í kjallara gallerísins hefur Margrét unnið inn-
setningu úr ljósmyndum, glærum, flúorperum,
vír og tré, sem felur í sér eins konar sýnishorn af
hugsunum listamannsins um sjó en verkið ber
titilinn „Sjógangur“. Á sýningunni kannar Mar-
grét hafið í fjölbreytileika sínum; eiginleika
þess, lit, áferð, hreyfingu og dáleiðandi áhrif.
Margrét rekur heimagalleríið Heima er best,
menningarstarfsemi Margrétar á heimili sínu á
Vatnsstíg 9.
Sýningarnar standa til 23. nóvember. Opið
þriðjudaga til sunnudaga kl. 13–17.
Jörðin og hafið viðfangsefni
tveggja listamanna í Skugga
Eitt verka Ágústu Oddsdóttur í Skugga.
Höll minninganna, skáldsaga Ólafs
Jóhanns Ólafssonar, er komin út í
kilju. Sagan segir af Íslendingi sem
hvarf að heiman um dimma nótt frá
fjölskyldu sinni og vinum og endaði
sem einkaþjónn hjá bandaríska auð-
kýfingnum William Randolph Hearst
eftir fyrri heimsstyrjöld. Hvers vegna
yfirgaf hann konu sína og börn, blóm-
legt fyrirtæki og trausta stöðu í
Reykjavík? Hvernig lenti hann í höll
Hearsts blaðakóngs við Kyrrahafið?
Útgefandi er Vaka-Helgafell. Bókin
er 324 síður og prentuð í Danmörku.
Kápu hannaði Ragnar Helgi Ólafsson.
Verð: 1.599 kr.
Kilja
♦ ♦ ♦