Morgunblaðið - 08.11.2003, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 LAUGARDAGUR 8. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Guðmundur Guð-jónsson Bach-
mann verkstjóri
fæddist 16. apríl
1915 í Borgarnesi.
Hann lést 31. októ-
ber síðastliðinn á
Dvalarheimili aldr-
aðra í Borgarnesi.
Foreldrar hans voru
Guðjón J. Bachmann,
vegaverkstjóri, f. 23.
júní 1868, d. 21. sept.
1963 í Borgarnesi,
og k.h. Guðrún G.
Bachmann, f. 20. júlí
1879, d. 10. apríl
1961 í Borgarnesi. Systkini Guð-
mundar: Sigríður, f. 1901, d.
1990, Jón, f. 1902, d. 1902, Guð-
laug, f. 1904, d. 1913, Ragnheið-
ur, f. 1906, d. 1993, Geir, f. 1908,
d, 1987, Áslaug, f. 1910 er á Dval-
arheimili aldraðra í
Borgarnesi, Sigurð-
ur, f. 1912, d. 2000,
Guðlaug, f. 1913, d.
1995, Skúli, f. 1917,
d. 1996, Bjarni, f.
1919, og Þórhildur
Kristín, f. 1922, bæði
í Borgarnesi.
Guðmundur
stundaði algenga
daglaunavinnu í
æsku, var sjómaður
í nokkur ár, starfaði
í frystihúsi Kaup-
félags Borgfirðinga
og var verkstjóri
þar síðustu starfsárin. Heiðurs-
félagi í Verkalýðsfélagi Borgar-
ness.
Útför Guðmundar verður gerð
frá Borgarneskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 11.
Elskulegur mágur minn, Guð-
mundur G. Bachmann, lést á
Dvalarheimili aldraðra í Borgarnesi
31. október síðastliðinn.
Gummi, eins og við kölluðum
hann, var níundi í röð af tólf systk-
inum, en tvö létust ung. Nú eru þrjú
systkinin á lífi, Áslaug, Bjarni og
Þórhildur Kristín (Bessý). Gummi
ólst upp í Borgarnesi og átti alltaf
heimili þar. Hann fór snemma að
vinna við vegavinnu og verkamanna-
vinnu, ungur maður fór hann á sjó
og var mörg ár á Eldborginni bæði á
síld og einnig á línuveiðum. Á stríðs-
árunum sigldi hann með Eldborg-
inni þegar fiskflutningar voru til
Englands, það var farsælt happa-
skip, sagði Gummi, en það var mikil
hætta á þeim árum. Hann hafði góð-
ar minningar um veru sína á sjón-
um, átti þar góða vini og kunningja.
Þegar hann hætti á sjónum fór
hann að vinna hjá Kaupfélagi Borg-
firðinga við frystihúsið og var þar
fastráðinn og verkstjóri síðustu
starfsárin. Hann hætti að vinna þeg-
ar hann var kominn á aldur.
Gummi bjó alltaf í föðurhúsum og
studdi vel við bakið á foreldrum sín-
um, en þar var stórt heimili og alltaf
mikið um gesti og gangandi. Eftir að
foreldra hans voru látnir keyptu
systkinin Bessý og Gummi húsið og
bjuggu þar, þar til fyrir einu og
hálfu ári, að hann fór á Dvalarheimil
aldraðra vegna lasleika. Dvalar-
heimilið er næsta hús við Bach-
mannshús, svo það var sama um-
hverfið og stutt fyrir systurina að
fara og heimsækja hann, þau hugs-
uðu vel hvort um annað.
Gummi var mjög geðgóður maður
enda hændust öll börn að honum og
allir áttu gott með að ræða við hann.
Við Bjarni eigum honum margt að
þakka, öll okkar börn, tengdabörn
og ekki síst barnabörn, voru alltaf
velkominn til Bessýjar og Gumma.
Þeim þremur yngstu fannst það
vera þeirra annað heimil. Bessý
(yngri), Hjördís og Bjarni sakna
mjög Gumma frænda og þakka hon-
um öll þau dásamlegu ár sem þau
voru alltaf velkominn til Bessýjar
ömmu og Gumma.
Bessý mín, þú sem ert alltaf tilbú-
in að hjálpa, þú hugsaðir vel um
bróður þinn og hlúðir að honum,
eins og þú gerðir við hin sem eru
farin á undan, en minningin er góð.
Gummi minn, þú talaðir um hvað
starfsfólkið á dvalarheimilnu væri
gott og hugsaði vel um vistfólkið,
alltaf varstu jákvæður í öllu. Þá er
komið að leiðarlokum, kæri vinur.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Anna.
Ég sit við hliðina á Gumma föð-
urbróður mínum í Willys-jeppanum
hans með númerinu M 21 og horfi
með aðdáun á þennan uppáhalds-
frænda minn. Ég er ekki gömul og
dingla löppunum sem ná ekki enn
niður á gólf. Gummi horfir kankvís á
mig. Við erum að keyra í Borgarnesi
og þegar við komum niður brekkuna
fram hjá Sumarliðahúsi á leiðinni að
Bachmannshúsinu, klappar Gummi
á mælaborðið, krossleggur hand-
leggina og segir mér að bíllinn rati
sjálfur heim. Ég er orðlaus. Mörg-
um árum seinna átta ég mig á því að
vegurinn var beinn. Þetta er ein
fyrsta minningin mín um Gumma
frænda.
Gummi bjó í sama húsinu næstum
allt sitt líf, fyrst með foreldrum sín-
um sem eignuðust tólf börn, en tíu
þeirra komust á fullorðinsár, síðan
ásamt Bessý systur sinni. Þetta
heimili hefur aldrei verið neitt
venjulegt heimili. Það hefur verið fé-
lagsmiðstöð fyrir vini og ættingja.
Ég efast um að nokkur dagur hafi
liðið án þess að þau systkinin fengju
heimsóknir. Ég spurði Gumma ein-
hvern tímamm að því hvort hann
þreyttist ekki á því að fá gesti til sín
á hverjum degi. Ég held að honum
hafi fundist þetta frekar einkennileg
spurning. Þarna kom fólk á öllum
aldri frá börnum til gamalmenna.
Það skipti ekki máli á hvaða aldri
fólkið var sem kom í þetta hús eða
hvernig fólk þetta var, öllum var
tekið fagnandi. Oftast sátu gestir
með þeim í borðstofunni niðri, Bessý
við annan enda borðsins og Gummi
við hinn, eða hann sat í hæginda-
stólnum í horninu með jafnvel eitt
barn á öxlunum og annað í fanginu.
Því Gummi var eins og segull á börn.
Hann elskaði að hlusta á þau, hló
með þeim og sagði manni sögur af
þeim börnum sem höfðu sagt eða
gert eitthvað sniðugt. Þannig fylgd-
ist maður iðulega með ættingjum
sínum í gegnum sögurnar hans
Gumma. Ég held að ástæðan fyrir
því að manni leið svo vel í þessu húsi
sé að tíminn leið þar hægar en ann-
ars staðar. Þau systkinin höfðu svo
gaman af að spjalla við alla og þegar
gesti bar að garði fengu þeir óskipta
athygli og allan tíma í heiminum. Ég
sé Gumma fyrir mér svolítið fram-
settan í prjónavesti með hendur í
vösum grallaralegan á svip og
snaggaralegan og þegar hann labb-
ar dregur hann inniskóna hratt eftir
gólfinu. Þó að mikið væri spjallað í
þessu húsi voru menn ekkert alltaf
sammála. Þannig sköpuðust oft líf-
legar umræður sem gaman var að
hlusta á.
Það var ekki komið að tómum kof-
unum hjá Gumma. Allt sitt líf fylgd-
ist hann með þjóðfélagsumræðunni
af einstökum áhuga. Hann las blöðin
staf fyrir staf, fylgdist með sjón-
varpi og hlustaði á útvarpið. Áður en
skjár 1 náðist í Borgarnesi sendi ég
honum um tíma Silfur Egils sem
honum fundust skemmtilegir þættir,
því hann þurfti að fylgjast með á öll-
um vígstöðvum. Til marks um
hversu vel hann las blöðin hafði
hann eitt sinn tekið eftir lítilli grein í
Mogganum þar sem sagt var frá op-
inberri veislu þar sem Peta systir
mín var meðal fjölda gesta, hann
hafði haft fyrir að lesa öll nöfnin og
sagði mér svo í símtali að þeir hefði
skrifað nafnið hennar vitlaust! Það
fór fátt fram hjá honum Gumma.
Strákarnir mínir fengu að fara
einir hvor í sínu lagi að heimsækja
þau Gumma og Bessý í Borgarnesið.
Kvöldið áður en Skúli fór kom hann
úr símanum eftir að hafa rætt við
Gumma og sagði að Gummi hefði
spurt sig hvort hann ætti að mæta
með lúðrasveit til að taka á móti
honum í Hyrnunni þegar hann kæmi
með rútunni, og Gummi hló mikið að
Agli sem fékk að fara á sundnám-
skeið hjá Björgu konunni hans Þórð-
ar frænda og sýndi svo gífurlegan
áhuga á námskeiðinu að hann var
vaknaður fyrir allar aldir og beið við
símann eftir að hringja í Björgu kl. 9
á hverjum morgni og lærði svo
bringusund, baksund, skriðsund og
að stinga sér á þremur dögum með
Björgu. Þetta fannst Gumma fyndið.
Gummi kom sjaldan til Reykjavík-
ur hin síðari ár. Ég man eftir að hafa
keyrt hann í búðina til Guðsteins á
Laugaveginum að kaupa sér föt. Það
tók hann 5 mínútur að kaupa sér
tvennar buxur, skyrtu, jakka og six-
pensara og hann mátaði fötin! Bara
drifið í hlutunum að hætti Bach-
mannsættarinnar.
Vænst þykir mér þó um minn-
inguna þegar Gummi kom til
Reykjavíkur fyrir 15 árum, rétt áður
en ég átti eldri son minn. Þá var
hann staddur hjá Sigga bróður sín-
um, Gummi 73 ára, Siggi 75 ára, þeir
bræður höfðu gaman af að fá sér
smábrjóstbirtu saman. Síminn
hringdi heima hjá mér og Gummi
var á línunni: „Okkur Sigga langaði
bara að vita hvort að þú værir komin
með hríðar, heldurðu að þetta verði í
dag?“ Það eru svo mikil forréttindi
að eiga ættingja sem alltaf hafa tek-
ið vel á móti hverju nýju lífi í fjöl-
skylduna. Þetta var ekkert eins-
dæmi. Svona áhuga sýndi hann
öllum sínum systkinabörnum og
fjölskyldum þeirra. Öll höfum við átt
sérstakan stað í hjarta hans, öll eig-
um við okkar eigin litlu sögur af
Gumma. Vegna þess að hann með
glettni og gáska sáði fræjum gleði
og góðmennsku allt í kringum sig
mun hann alltaf búa í hjarta okkar
sem þekktum hann, við munum upp-
skera enn um sinn.
Sigríður Bachmann.
Hve tíminn líður hratt. Nú er
hann Gummi vinur minn í Borgar-
nesi dáinn. Ég var ungur maður,
rúmlega tvítugur, þegar ég kynntist
fyrst þessum frænda konu minnar.
Fljótlega varð Gummi, þótt kominn
væri þá undir sjötugt, einn af þess-
um fágætu mönnum sem maður ósk-
ar sér að verði alltaf til staðar; eigi
það fullkomlega skilið að verða
ódauðlegur og alltaf við góða heilsu.
Nærvera hans var svo einstaklega
þægileg. Það fylgdi honum einhver
tímalaus rósemd og jafnaðargeð
sem svo fátítt er að upplifa hjá
mönnum á okkar tímum.
Mér finnst eins og hann hafi setið
í einhverju stórkostlegu hásæti í
gamla bænum í Borgarnesi; þessum
bæ sem er svo mikil höll í augum
okkar sem til þekkja. Úr þessu há-
sæti fylgdist hann ekki bara með sí-
kvikri umferðinni og mannlífinu við
umbreytingarsaman þjóðveginn
sem liggur fyrir utan gluggann; það-
an sem Hafnarfjallið blasir við og
planið þar sem Hyrnan stendur nú.
Þaðan heyrði hann ekki bara allar
fréttirnar sem hljómuðu úr gamla
útvarpinu og hann hafði alltaf svo
einlægar skoðanir á. Þar las hann
ekki bara allar þær fregnir og grein-
ar sem blöðin fluttu, með dásamleg-
an áhuga á nánast öllu. Nei, það var
eins og úr þessu hásæti sínu, úr
þessari höll sinni og Bessýjar systur
hans gætu þau séð gegnum holt og
hæðir og fylgst af einstakri hlýju og
áhuga með öllum sínum ættingjum
og vinum, ungum sem öldnum. Já,
bókstaflega öllum. Það var eins og
þau lykju í sameiningu um okkur
hlýjum og ástúðlegum faðmi, ævin-
lega tilbúin til að greiða götu manns
eða hjálpa á einhvern hátt, stæði það
í þeirra valdi.
Barngæska Gumma var alveg ein-
stök. Í gegnum alla áratugina hafa
börn þyrpst að þessum öðlingi sem
alltaf átti svo auðvelt með að stíga
inn í veröld þeirra. Við hin eldri
fengum að heyra Gumma segja ótal
frábærar sögur af ungviðinu í ætt-
inni, því næmara auga og skilning á
undrum og ævintýrum bernskunnar
hafði enginn. Það er ekki nema von
því Gumma tókst nefnilega hið eftir-
sóknarverðasta; að varðveita sak-
leysi og gleði æskunnar í hjarta sínu
alla tíð.
Það hefur verið ómetanlegt að
þekkja Gumma. Bara að vita af hon-
um og Bessýju í Borgarnesi hefur
oft verið nóg þegar alltof langur tími
leið milli heimsókna. Þessir tímar
sem við lifum eru tímar hraða,
streitu og rótleysis, þar sem við
flestöll sveiflumst milli daga og ára í
alltof mikilli vinnu og eirðarleysi
með nánast undarlega lítil tök á lífi
okkar. Í mínum huga var andstæðu
alls þessa að finna í gamla húsinu í
Borgarnesi hjá Bessýju og Gumma.
Þar skynjaði maður ávallt eitthvað
bjargfast og kyrrt; eitthvað eilíft
sem býr handan við allan eril og
basl. Eitthvað svo eftirsóknarvert
og fallegt. Þangað var alltaf svo gott
að koma, slaka á og spjalla um
heima og geima og njóta ómældrar
gestrisni systkinanna, meðan maður
komst á ný til sjálfs sín, ef svo má að
orði komast.
Nú hefur það orðið sem maður
óskaði sér að aldrei yrði; Gummi er
horfinn á braut úr þessu lífi. Tími
okkar með honum er skyndilega bú-
inn. En kannski er hann ekki farinn
svo langt. Allar góðu minningarnar
eigum við innra með okkur sem gott
verður að ylja sér við og Bessý er
eftir í gamla húsinu þar sem andi
Gumma verður alltaf nálægur og
þangað verður ævinlega gott að
koma. Ég þakka Gumma fyrir allt
sem hann gaf mér.
Jón Egill.
Það mun hafa verið veturinn
1929–30 að ungur drengur var á ferð
í Brákarey. Þar var vegavinnuflokk-
ur frá Guðjóni Bachmann að
sprengja úr klettum við Brákar-
sundsbrúna til að gera greiðari að-
keyrslu að brúnni. Þarna höfðu
vinnumennirnir aðstöðu í skúr sem
var þar sem gamla Olíuportið og af-
greiðsluskúr olíufélags BP er nú.
Ekki man nú þessi drengur leng-
ur nákvæmlega hvaða menn voru
þarna, en einum manni hefur hann
alla tíð munað eftir. Þessi maður
hellti kaffi og lét sykur út í stóran
„fant“ sem kallað var og eitthvert
meðlæti, kannski kringlur, en þetta
var gott. Þessi maður hét Guðmund-
ur Guðjónsson Bachmann. Seinna
áttu leiðir okkar eftir að liggja sam-
an bæði heima hjá honum og for-
eldrum hans og seinna tvö sumur á
síldveiðum fyrir Norðurlandi á
stríðsárunum. Hann var ævinlega
sama ljúfmennið og tók ævinlega
málstað þeirra sem minna máttu sín.
Vélskipið Eldborg kom hér í
Borgarnes 1934 og reyndist hið
mesta happaskip.
Guðmundur eða Gummi Bach,
eins og hann var kallaður af kunn-
ugum, fór fljótlega um borð og var
þar samfellt fram um 1950. Fyrstu
árin var skipið á línuveiðum og sigldi
þá gjarnan með aflann og seldi í
Grimsby eða Hull. Svo var skipið í
flutningum bæði hér við land og
einnig til útlanda, m.a. fyrir Síldar-
útvegsnefnd með saltsíld til Svíþjóð-
ar. Var þar ein ferð í minnum höfð
þegar Eldborg í ofsaveðri við Fær-
eyjar hreinsaði af sér síldartunnu
stafla sem hafði verið „súrraður nið-
ur á dekkið“. Á stríðsárunum sigldi
Eldborgin með ísaðan fisk til Bret-
lands alla vetur og eitt sumar, land-
aði þá gjarnan í Fleedwood. Annars
var hún á síldveiðum öll sumur nema
1940 er hún sigldi með bátafisk til
Bretlands og þá frá Ísafirði að mig
minnir.
Þegar Gummi kom í land fór hann
fljótlega að vinna í Frystihúsi Kaup-
félags Borgfirðinga við vélgæslu og
afgreiðslu með þeim mæta manni,
Sigurði Jónssyni. Þegar Sigurður lét
af störfum tók Guðmundur við
stjórninni og vann á sinn vandaða
hátt allt til starfsloka.
Einhvern tímann fyrir 1970 kom
Guðmundur á jeppa sínum að Odds-
stöðum og tók með sér tvo drengi,
Sigurð Odd, núverandi bónda á
Oddsstöðum, og Bjarna Guðjónsson,
húsasmið og núverandi forstöðu-
mann Fjöliðjunnar í Borgarnesi,
upp á Reyðarvatn og veiddu þeir vel
og voru ánægðir yfir að hafa farið
með þessum fullorðna manni. Ég vil
þakka Guðmundi hin bestu kynni.
Ég vil einnig nota þetta tækifæri til
að þakka foreldrum hans, Guðjóni,
sem tók mig ungan í vegavinnu, og
Guðrúnu og fjölskyldu allri vinsemd
og góð samskipti frá því fyrsta og til
þessa dags. Ég var gjarnan heima-
gangur hjá Bachmann eins og sagt
var, þau voru samvalin öndvegishjón
og Guðrún alltaf svo blíð og góð eins
og hún ætti í manni hvert bein.
Hvergi hef ég fengið eins gott kaffi-
brauð og hjá Guðrúnu. Ég fékk
svart kaffi með miklum sykri og það
sem var best af öllu var seytt rúg-
brauð með smjöri og mikilli kæfu.
Þetta var gott. Ég veit að Gummi og
hans fjölskylda eiga öll góða heim-
von.
Með þökk fyrir góð kynni.
Ragnar Sveinn Olgeirsson.
GUÐMUNDUR
BACHMANN
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og
vináttu vegna andláts og útfarar föður okkar,
tengdaföður, afa, langafa og langalangafa,
BALDURS SVANHÓLM ÁSGEIRSSONAR
leirkera- og mótasmiðs,
áður til heimilis
í Hæðargarði 44, Reykjavík.
Sérstakar þakkir til starfsfólks á Droplaugar-
stöðum.
Edda Á. Baldursdóttir, Garðar Árnason,
Helgi G. Baldursson,
Sigrún J. Baldursdóttir, Robert J. Jack,
barnabörn og barnabarnabörn.
Kærar þakkir til allra sem sýndu okkur samúð,
hlýhug og vináttu við andlát og útför ástkærs
eiginmanns míns, föður, fósturföður, tengda-
föður og afa,
SIGURJÓNS KRISTBJÖRNSSONAR
húsasmíðameistara,
Glaðheimum 12,
Reykjavík.
Sérstakar þakkir til hjúkrunarfólks í heimahjúkrun.
Helga Andrea Lárusdóttir,
Kristján Sigurjónsson, Dúna Magnúsdóttir,
Helga Sigurjónsdóttir, Katla Henrysdóttir,
Unnur Stephensen, Margeir Daníelsson,
Haukur Harðarson, Svanlaug Thorarensen,
Hörður Harðarson, Brynhildur Pétursdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.