Morgunblaðið - 12.11.2003, Blaðsíða 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. NÓVEMBER 2003 11
RÍKISSTJÓRNIN samþykkti í gær að leggja
til við Alþingi að greiddar verði 140 milljónir
króna til sauðfjárbænda og er miðað við að
greiðslan verði innt af hendi fyrir áramót. Guðni
Ágústsson landbúnaðarráðherra segir að þessi
ákvörðun sé liður í því að koma til móts við
vanda sauðfjárbænda, en talið sé að tekjuskerð-
ing þeirra á þessu ári nemi um 250 milljónum.
Guðni skipaði í haust nefnd sem falið var að
gera tillögur um hvernig ætti að bregðast við
vanda sauðfjárbænda. Nefndina skipuðu Þór-
ólfur Gíslason, kaupfélagsstjóri Kaupfélags
Skagfirðinga, formaður, Ari Teitsson, formaður
Bændasamtaka Íslands, Drífa Hjartardóttir,
formaður landbúnaðarnefndar Alþingis, Jó-
hannes Sigfússon, formaður Landssambands
sauðfjárbænda, og Ólafur Friðriksson, skrif-
stofustjóri í landbúnaðarráðuneytinu.
Tap bænda bætt að hluta
Niðurstaða nefndarinnar var að tekjusam-
dráttur sauðfjárbænda vegna lækkunar á verði
innanlands og breytinga á útflutningshlutfalli
væri um 250 milljónir króna. Guðni sagði að
samþykkt ríkisstjórnarinnar fæli í sér að stjórn-
völd bættu bændum þetta tap að hluta til.
Guðni sagði að vandinn væri margþættur.
Staðan á kjötmarkaðnum hefði verið óviðunandi
og leitt til mikilla undirboða. Það hefði leitt til
minnkandi neyslu á lambakjöti og verð á öllu
kjöti hefði fallið. Tjón bænda væri því mikið.
Guðni sagðist vera ánægður með tillögurnar og
þá samstöðu sem hefði tekist innan stjórnarinn-
ar.
Samþykkt ríkisstjórnarinnar felur í sér að
þessi sérstaki stuðningur við bændur miðist að
hálfu við beingreiðslurétt sauðfjárbænda í ár og
að hálfu við framleitt magn dilkakjöts á lögbýl-
um.
Ari Teitsson sagði að sauðfjárbændur á land-
inu öllu væru um 2.000 og ef þessu væri deilt
jafnt niður fengi hver og einn bóndi um 80 þús-
und krónur. Hann sagðist telja að meðalsauð-
fjárbú fengi um 100 þúsund krónur.
Ennfremur samþykkti ríkisstjórnin að heim-
ila þeim sauðfjárbændum er náð hafa 63 ára
aldri að halda óskertum beingreiðslum til loka
samnings um framleiðslu sauðfjárafurða til
2007, án skyldu um sauðfjáreign. Þá var sam-
þykkt að fela utanríkisráðuneytinu að styðja við
markaðssetningu dilkakjöts erlendis í samstarfi
við aðila er unnið hafa að málaflokknum.
Tilbúin að endurskoða
sauðfjársamninginn
Guðni sagði að ríkisstjórnin væri tilbúin til að
endurskoða einstaka þætti núgildandi samnings
um framleiðslu sauðfjárafurða, eða gera nýjan
samning, kæmi um það formleg ósk frá Bænda-
samtökum Íslands.
Ari Teitsson sagði að ekki lægi fyrir hvort
Bændasamtökin myndu fara fram á breytingar,
en það yrði rætt við Landssamband sauðfjár-
bænda. Ari tók fram að hann teldi vanda sauð-
fjárbænda ekki felast í samningnum heldur að-
stæðum á kjötmarkaði.
Drífa Hjartardóttir sagðist hins vegar telja
nauðsynlegt að endurskoða nokkra þætti samn-
ings ríksins og sauðfjárbænda. Það væri nauð-
synlegt að fram færi umræða meðal bænda um
hvort ekki ætti að fara fram á breytingar á
samningnum.
Samþykkt ríkisstjórnarinnar fól ennfremur í
sér að viðskiptaráðherra og landbúnaðarráð-
herra myndu skipa sameiginlega nefnd sem
skoðaði stöðu búvöruframleiðslu gagnvart sam-
keppnislögum.
Þá samþykkti ríkisstjórnin að beina því til
Byggðastofnunar að hún styrkti sláturleyfis-
hafa til kaupa á nútímalegum fjárflutningatækj-
um. Því var beint til Lánasjóðs landbúnaðarins
að sauðfjárbændum sem eiga í fjárhagsörðug-
leikum verði gefinn kostur á að fresta afborg-
unum lána hjá sjóðnum í allt að þrjú ár. Þá var
Byggðastofnun falið að gera tillögur um með
hvaða hætti hægt væri að tryggja áframhald-
andi rekstur ullarþvottastöðvar í landinu.
Ríkisstjórnin féllst hins vegar ekki á tillögu
nefndarinnar um að ríkissjóður aðstoðaði við að
koma jafnvægi á kjötmarkaðinn með því að
greiða bændum mismun á útflutningsverði og
innanlandsverði við útflutning á 400 tonnum af
lambakjöti umfram útflutningsskyldu.
Ríkisstjórnin samþykkir aðgerðir til að mæta vanda í sauðfjárræktinni
Bændur fá greiddar bætur
vegna tekjusamdráttar
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
JÓHANNES Sigfússon, formaður Lands-
sambands sauðfjárbænda, segist vera alveg
þokkalega sáttur við samþykkt ríkisstjórn-
arinnar í gær.
Jóhannes segir úrræðin sem um er að ræða
vegna vanda sauðfjárbænda tvíþætt. „Í fyrsta
lagi er brugðist við þessari miklu kjaraskerð-
ingu sauðfjárbænda. Það er gert að hluta til
og það munar verulega um það.
Í annan stað eru menn að samþykkja að
fara í ákveðna framhaldsvinnu til að reyna að
komast út úr þessu hjólfari. Það er ekki síður
mikilvægt,“ segir Jóhannes en hann átti sæti í
nefnd landbúnaðarráðherra sem falið var að
gera tillögur um lausnir á vanda sauð-
fjárbænda.
Reynt að horfa til framtíðar
Jóhannes segir að með þessum aðgerðum
sé reynt að horfa til framtíðar. „Í nefndinni
var einnig rætt um ýmsar fleiri tillögur sem
ekki er ástæða til að ætla að ríkisstjórnin taki
beint á en gera má ráð fyrir að landbún-
aðarráðherra taki til skoðunar,“ segir hann.
Meðal þess sem nefndin lagði til var að tek-
ið yrði á birgðastöðunni og segir Jóhannes að
nefndarmenn hafi gert sér grein fyrir að það
væri ekki einfalt mál.
„Við getum ekki verið annað en sáttir. Við
töldum þetta mjög raunhæfar tillögur. Við
vorum ekki með neina kröfugerð heldur
lögðum spilin á borðið og það er ljóst að rík-
isstjórnin hefur metið það svo að ekki væri
annað hægt en að verða við þessu að ákveðnu
leyti og fyrir það er ég mjög þakklátur,“ seg-
ir Jóhannes.
Formaður Landssambands
sauðfjárbænda
Sáttur við sam-
þykkt ríkis-
stjórnarinnar
HEIMIR Már Pétursson, upp-
lýsingafulltrúi Flugmálastjórn-
ar, segir íslensk flugmálayfir-
völd ekki hafa neina ástæðu til
að ætla að ekki hafi verið farið
eftir reglum Flugöryggissam-
taka Evrópu (JA) við útgáfu
heilbrigðisvottorðs Árna Sig-
urðssonar, flugmanns, sem
fékk heilablóðfall fyrir fimm ár-
um. Jón Þór Sverrisson, sem
var settur trúnaðarlæknir
Flugmálastjórnar í ársbyrjun
2002, gagnrýnir útgáfu heil-
brigðisvottorðsins.
„Nefndin hefur komist að
niðurstöðu sem er studd lækn-
isfræðilegum rökum,“ segir
Heimir Már. „Hún segist í áliti
sínu miða við sömu reglur og
JA um hina svokölluðu 1%
reglu, þ.e. líkur á endurteknu
áfalli. Flugmálastjórn hefur
ekkert við það að athuga, enda
er hér um að ræða læknisfræði-
legt álit. Ef Jón Þór álítur það
stangast á við sínar niðurstöð-
ur, þá er uppi ágreiningur milli
hans og þriggja annarra lækna
sem Flugmálastjórn getur ekk-
ert sagt um. Nefndin kemst að
þeirri niðurstöðu að nú, fimm
árum eftir áfall, séu líkur á end-
urteknu áfalli innan við 1%. Það
er ekki á sviði Flugmálastjórn-
ar að deila um hina læknis-
fræðilegu niðurstöðu.“
Aðspurður hvort það sé á
ábyrgð Flugmálastjórnar að
grípa inn í málin að þeim mögu-
leika gefnum að umrætt vott-
orð væri gefið út í trássi við
reglur JA, segir Heimir Már:
„Við höfum enga ástæðu til að
ætla að svo fari, enda er nefnd-
inni fullkunnugt um þær reglur
og lög sem íslensk flugmál
starfa eftir.“
Gerir
engar
athuga-
semdir
MATTHÍAS Halldórsson, aðstoðar-
landlæknir, segir að kvörtunum
vegna aðgengis að heimilislæknum
hafi fækkað frá því sem var fyrir um
tveimur árum. „Það hefur verið mjög
lítið um kvartanir vegna aðgengis
núna undanfarna þrjá mánuði. Ég er
nýkominn til starfa að nýju eftir
tveggja ára fjarveru og ég man að
rétt áður en ég fór út að mjög mikið
var um slíkar kvartanir. Þær eru
færri núna, þannig að mér sýnist að
heilsugæslan hafi tekið á þessum
málum. Ég er ekki að segja að þau
séu endilega í góðu horfi, en þetta
stefnir í rétta átt.“
Sýnast vera ánægð og sátt
Matthías segir engar nýjar tölu-
legar upplýsingar liggja fyrir um
ástandið en það hafi greinilega batn-
að undanfarna mánuði. „Heimilis-
læknar fengu bætur á sínum kjörum
fyrir nokkrum mánuðum og mér
sýnist þeir vera ánægðari núna en
þeir voru fyrir nokkrum mánuðum.
Ég held að forsendan fyrir því að
hlutirnir gangi vel sé sú að læknar og
annað starfsfólk sé ánægt og sátt við
sitt starfsumhverfi.“
Matthías segir að margt hafi verið
gert af hálfu heilbrigðisyfirvalda til
að auka fjölda þeirra sem leggja
heimilislækningar fyrir sig. „Eitt er
þessi kjarabót sem þeir fengu og
annað er að heimilislækningar eru
nú hluti af kandídatsnáminu, sem
ekki var áður. Það er líka meiri
kennsla í heimilislækningum en var
áður, þ.e. í grunnnáminu, og síðan er
búið að koma upp allmörgum náms-
stöðum í heimilislækningum, sem
eru frekar eftirsóttar, en þar geta
menn lært heimilislækningar á Ís-
landi. Áður þurftu allir að fara til út-
landa til að læra skipulagðar heim-
ilislækningar, sem er auðvitað gott
að mörgu leyti, en það er líka gott að
þeir geti lært þetta a.m.k. að hluta til
á Íslandi. Og mér sýnist ríkja bjart-
sýni núna í þessum málum,“ segir
Matthías.
Ástandið verra á
landsbyggðinni
Hann segir Landlæknisembættið
ekki lengur hafa yfirlit yfir hversu
marga heimilislækna vantar þar sem
heilsugæslustöðvarnar sjái nú sjálf-
ar um að ráða lækna til starfa. Hins
vegar er haft samband við landækni
ef neyðarástand myndast á heilsu-
gæslustöðvum vegna læknaskorts
og segir að Matthías að um slíkt hafi
ekki verið að ræða undanfarið. Hann
segir að hvergi vanti sérfræðinga í
heimilislækningum á höfuðborgar-
svæðinu en ástandið sé hins vegar
verra á sumum stöðum á lands-
byggðinni.
„Sem dæmi má nefna að á Ísafirði
er enginn sérfræðingur í heimilis-
lækningum og enginn fastur heilsu-
gæslulæknir. Við teljum ástandið
ekki gott nema fastur læknir sé á
hverjum stað og það hillir ekki undir
að slíkt verði til dæmis á Ísafirði. Það
er þó hvergi beinlínis neyðarástand
og ef maður miðar við ástand síðustu
ára hefur málið lítið breyst að þessu
leyti. Við gerum okkur vonir um að
staðan lagist þegar fram líða stundir
og fleiri fastir læknar fáist á þá staði
þar sem þá vantar núna.“
Aðstoðarlandlæknir segir aðgengi að heimilislæknum hafa batnað
Kvörtunum til landlæknis
hefur fækkað að undanförnu
Í ÁGÆTIS vetrarveðri léku þessir
krakkar sér í handbolta við Mela-
skólann í gær. Þau voru ekki ein að
leik heldur var starfsmaður ÍTR
með þeim á vellinum. Það var þrus-
að í mark í Vesturbænum þegar
færi gafst og þá var það mark-
mannsins að vera vel á verði.
Nú þegar blíðskapar veður hefur
verið á mest öllu landinu í nokkra
daga hafa kátir krakkar um landið
þvert og endilangt skemmt sér við
leiki úti við.
Það eru örugglega fáir sem
kvarta yfir því, í það minnsta varla
foreldrarnir.
Spáð er áfram hlýju veðri víðast
um land í dag og á morgun. Síðan á
samkvæmt veðurspánni að fara að
kólna lítið eitt á föstudag.
Hasar í
handbolta
Morgunblaðið/Brynjar Gauti