Vísir - 16.10.1980, Qupperneq 4

Þegar pólskur verkalýöur tdk
sér bessaleyfi til verkfalla i sum-
ar til þess aö knýja fram Urlausn-
ir i kjaramálum og meira mat-
vöruframboö i verslanir, gripu
menn, sem á horföu, andann á
lofti.
Minnugir þess hvernig Ung-
verjaiandsuppreisnin var barin
niöur meö haröri hendi og vor-
boöarnir í Prag voru i skyndingu
kallaöir til Kremiar til „niöur-
kæUngar” um leiö og Varsjár-
bandaiagsherirnir geröu innrás i
Tékkdslóvakfu, þótti vist aö slík
uppsteit gegn hinu sosialiska al-
ræöi yröi ekki látin lengi vaöa
uppi.
Lognið á undan
storminum
Dagarnir liöu þó svo, að ekki
bólaði á skriödrekum Varsjár-
bandalagsins viö pólsku landa-
mærin, og menn önduöu léttar aö
nýju. Viö þaö óx Pólverjum
kjarkur, svo aö stappaöi nær fifl-
dirfsku. Auk kjarabóta kröföust
þeir einnig aö létt yröi eitthvaö á
ritskoöun,og um leiö réttar til aö
stofna samtök, sem væru óháö
kommúnistaflokknum. Knúöu
verkfallsmenn stjórnvöld til sam-
þykktar, og enn bólaöi ekkert á
rússnesku bryntröllunum.
Tiöindaleysi dögum og vikum
saman orkaöi ekki aöeins róandi
á þá áhyggjufyllstu. Þaö nánast
svæföi. Þeir hrukku þó illilega
upp af þeim svefni i fyrradag. —
Hvaöa hljdö vakti þá? Þei, þei,
var þaö skröltiö i skriödrekabelt-
unum?
Honecker reiðir
til höggs
Eftir framlag Austur-Þýska-
lands undir forystu Erich Hon-
eckers til innrásar Varsjár-
bandalagsins i Tékkóslóvakiu
voriö fræga, mætti kannski setja
jafnaöarmerki á milli skriö-
drekaskröltsins og boöskapar
Honeckers. Enþaövarrödd hans,
sem ómaöi i fyrradag.
Hatrammri árás hefur enginn
austantjaldsleiötogi gert á bar-
áttu pólsks verkalýös i sumar fyr-
ir umbótum, og Honecker skóf
ekki utan af þvi, þegar hann var-
aöi Pólland viö þvi, aö austan-
tjaldsrikin mundu ekki þola nein-
ar meiriháttar breytingar þar i
átt til aukins frjálslyndis. Hann
lét ekki þar við sitja, heldur gaf
fyllilega um leiö til kynna, aö
Varsjárbandalagsrikin mundu
gera ráöstafanir til aö stemma
stigu viö uppvööslu umbótasinna.
Þeir hétu aö visu ekki ,,um-
bótasinnar” I ræöu Honeckers,
sem flutt var bæöi i útvarpi og
sjónvarpi. Heldur hétu þeir
„ósdslallsk, gagnbyltingaröfl”.
„En einn hlutur er alveg ljós.
Pólland er og verður sðslaliskt
riki. Þaö tilheyrir og er daö-
skiljanlegt hinum sóslaliska
heimi. Enginn fær hjól sögunnar
til aö snúast aftur á bak,” sagöi
leiötogi A-Þýskalands, og bætti
siöan viö: „Og ásamt vinum okk-
ar munum viö tryggja þaö.”
Honecker haföi ekkert fyrir þvi
aö tala undir rós. Pólland var
nefnt fullu nafni, og m.a. sagöi
hann: „Meö stuöningi afturhalds-
aflanna f vestri, sem vilja færa
sér f nyt erfiöleika Póllands,
reyna nú gagnbyltingarhópar aö
koma nýrri pólskri útgáfu af
kommúnisma á i staö sovésku út-
gáfunnar i Póllandi.”
Sðmu herlúðrarnír
og 68
Hvatti hann f lok ræöu sinnar
„alla Pdlverja til þess aö gera sér
grein fyrir þvi, að vinátta Pdl-
lands viö Sovétrikin er trygging
fyrir friösamlegri fraintiö i ham-
ingju og hagsæld.”
Daginn eftir- aö þessari ræöu
Honeckers var útvarpaö, birtist
hún I a-þýskum blööum, en þá var
aövisusleppt úr ummælunum, aö
A-Þjóöverjar mundu ásamt vin-
um sinum — aö sjálfsögöu átt viö
Varsjárbandalagiö — tryggja
þaö, aö Pólland yröi áfram óaö-
skiljanlegur hluti af hinum sósial-
iska heimi.
Þessi herlúöraþytur er
óhugnanlega líkur þeim, sem
blásinn var til réttlætingar innrás
Varsjárbandalagsins I Tékkó-
slóvakiu 1968. Þá voru sömu
hatursárásimar á hina tékknesku
frjálslyndis útgáfu af kommún-
ismanum, og um leiö fullyrt, aö
hún væri undan rifjum aftur-
haldsafla á vesturlöndum runnin.
óttast smítun
trá Póllandi
Þaö má ljóst vera, aö I hinum
sósialisku alræðisrikjum austan-
tjalds hafa nágrannar Póllands
gerst ókyrrir I sætum vegna at-
burðanna I Ptíllandi i sumar.
Stjdrnarherrunum mun hafa þótt
ósýnt hvernig óánægju verkalýös
yröi haldiö niöri, ef spurnir bær-
ust af þvi, hvaö verkföll heföu
komiö til leiöar í Póllandi.
Erich Honecker lagöi riflega til
iiö i innrásina i Tékkósióvakfu
1968 og strengir þess heit aö
„tryggja” aö Pdlland veröi áfram
óaöskiljanlegur hluti hins sðsial-
iska heims.
Honecker hefur þegarmátt kenna
á þvi. Starfsmenn a-þýsku járn-
brautanna, sem störfuöu 1 V-
Berlin, lögöu niöur vinnu aö
pólsku fordæmi, kröföust kaup-
hækkana og réttar til aö stofna
óháö stéttarfélög. Þurftu a-þýsk
yfirvöld aö beita hörku, og lá þá
viö borö aö til árekstra kæmi viö
lögregluyfirvöld V-Berlfnar.
Þótt Ptílverjar hafi valiö vel
timann til þess aö risa upp undan
flokksokinu meö tilliti til þess aö
Sovétmenn hafa f nógu aö snúast i
sumar i Afghanistan, þá viröast
þeir ekki hafa tekiö meö I reikn
inginn, aö leppamir I hinum
austantjaldsrikjunum mundu
kannski ekki þola viö.
Jafnvel þótt Sovétstjórnin kysi
aöljúka „hjálpræöisstarfi” sinu i
Afghanistan, áöur en Pólverjar
yröu tugtaöir til, er óvist hvort
Honecker og hans nótar þreyji
þangaö til. Þeim þykir hitna
óhugnanlega undir eiginstjómar-
sætum.
Þá er byrjað aö hita upp
vélamar I skriödrekunum, og
ekki langt aö biöa þess, aö þeir
skrölti af staö.
Frakklandsforseti
komlnn lll Kina
Valery Giscard D'estaing
Frakklandsforseti er nú kominn I
opinbera heimsókn til Kina þar
sem hann mun ræöa viö framá-
menn kfnversku þjóöarinnar.
Eftir mikla móttökuathöfn I Al-
þýöuhöllinni i Peking hófust slöan
viöræöur Frakklandsforsetans
viö Zhao Ziyang hinn nýja for-
sætisráöherra Klna.
Frakklandsforseti veröur þess
heiöurs aönjótandi aö fá aö heim-
sækja Tibet, en þaö hefur engum
vestrænum leiötoga hlotnast til
þessa. Eru Kinverjarnir meö þvl
aö undirstrika viröingu slna og
vináttu viö frönsku þjóöina en
Frakkar voru meö þeim fyrstu af
vesturlandaþjóöum sem viöur-
kenndu kommúnistastjórnina I
Kina 1964.
Giscard D’estaing veröur þess
heiöurs aönjótandi aö fá aö heim-
sækja Tibet.
Þaö munu sovét-
menn ekki liða
Leonid Brezhnev forseti Sovét-
rikjanna lýsti þvi nýlega yfir aö
Sovétmenn myndu aldrei Uöa þaö
aö Bandarlkjamenn næöu frum-
kvæöinu i vopnakapphlaupinu og
skoraöi um leiö á Bandarikja-
menn aö setjast aö samnings-
boröi og ræöa um stöövun vfg-
búnaöar i heiminum.
Þetta kom fram er Brezhnev
ræddi viö bandariskan oliukóng,
Armand Hammer, en hann er
mikill kunningi Sovétforsetans og
ræöir oft viö hann um ýmis mál
yfir bolla af kaffi. Notar Brezh-
nev oft þessa fundi til þess aö
koma skilaboöum um ýmis mál
áleiöis til Bandarlkjamanna á
„penan hátt”.
viija vlla hvar
líkíð er geyml
Artoru Rivera Damas erki-
biskup i San Salvador hefur heitiö
á vinstri sinnuöu skæruliöana
sem liflétu s-afrlska ambassador-
inn þar I landi á dögunum aö
skýra frá þvi hvar þeir geymi llk
hins myrta.
Ambassadorinn, Archibald
Gardner Dunn var Hflátinn i sfö-
ustu viku en haföi þá veriö I haldi
siöan I nóvember I fyrra. Krafist
var 20 milijón dollara lausnar-
gjalds fyrir hann en viö þvi var
ekki hægt aö veröa. '
Markaðsverð á
kafli lækkar
Þaö ætti aö vera þeim miklu
kaffiþömburum tslendingum
gleöitlöindi aö alit útiit er fvrir aö