Morgunblaðið - 08.12.2003, Blaðsíða 16

LISTIR
16 MÁNUDAGUR 8. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Borðalmanök Múlalundar er lausnin
fyrir þá sem vilja hafa góða yfirsýn
yfir verkefni mánaðarins.
Þau fást í helstu ritfangaverslunum
landsins og söludeild Múlalundar.
Borðmottan undir almanakið
myndar ramma og gefur fínleikann.
Við hjá Múlalundi getum merkt
borðmottuna heiti fyrirtækis eða
nafni einstaklings.
Alla daga við hendina!
RÖÐ OG REGLA
Vinnustofa SÍBS
Sími: 562 8500 Símbréf: 552 8819 Veffang: www.mulalundur.is
BANDARÍKJAMAÐURINN Billy Saunders, sem er
fyrrverandi fangi, sýnir hér verk sitt, Trúblindni, í
Þjóðlistaklúbbnum í New York en þar stendur nú yfir
sýning á myndverkum eftir fanga í meira en tuttugu
bandarískum fangelsum. Verkið er unnið með tann-
kremi, klósettpappír og vatnslitum.
Saunders er nú frjáls maður en hann sat inn í hálfan
annan áratug fyrir að halda fjórtán manns í gíslingu í
skrifstofuhúsnæði, þar sem eiginkona hans vann. Við
gíslatökuna studdist hann við leikfangabyssu.
Reuters
Listfengir fangar
JÚ, ÞÆR eru komnar í fjórða
sinn til íslenskra lesenda á unglings-
aldri, vinkonurnar bresku Ellie,
Magda og Nadine. Í hin þrjú skiptin
sem þær komu á bók voru þær í
strákaleit, stressi og stuði, en nú
eru þær í sárum. Hér gerir drama-
tíkin heldur betur vart við sig og
tárin leita oft fram í augnkrókana.
Sárunum veldur ýmislegt sem mið-
ur fer, heimilislífið er ekki alltaf eft-
ir pöntun, spegilmyndin er ekki í
samræmi við helstu óskir og kær-
astar og vinkonur eru til vandræða;
svíkja, stela hugmyndum og eru
jafnvel andstyggileg. En svo er líka
grátið þegar gleðin er við völd,
draumar rætast og þegar allt fer á
besta veg. Semsagt mikið tilfinn-
ingaflóð sem margir unglingar
kannast við, svo undirlagðir af
hormónum sem þeir eru og þar af
leiðandi mikið um stórar sveiflur í
sálinni.
Reyndar er þessi bók að mestu
saga Elliar og segir frá samskiptum
hennar við vinkonur, kærasta og
fjölskyldu. Ellie er sú sem segir frá
í fyrstu persónu og við fáum að
gægjast inn í sálarlíf hennar. Hinar
stelpurnar tvær, Mögdu og Nadine,
sjáum við fyrst og fremst með aug-
um Elliar og fyrir vikið lifna persón-
ur þeirra ekki almennilega við, þær
eru í raun aðeins dregnar fáum
dráttum og þá eingöngu út frá sjón-
arhóli Elliar. Sama er að segja um
fjölskyldu hennar, persónusköpunin
þar ristir grunnt og ég áttaði mig til
dæmis aldrei almennilega á því á
hvaða aldri litli bróðir hennar væri.
Þær Ellie, Magda og Nadine eru
hinar ágætustu fjórtán ára stelpur
en frekar þótti mér leiðigjarnt
hversu uppteknar þær voru af því
hvernig strákar horfðu á þær og
hvort þeir reyndu við þær eður ei.
Mest öll þeirra vellíðan og sálarheill
virtist undir hinu kyninu komin.
Vissulega snýst allt meira og minn
um hitt kynið á þessum aldri (nema
fyrir þá sem eru samkynhneigðir)
en margur unglingurinn er kraft-
mikill og upptekinn af ýmsu öðru.
Þessar vinkonur hafa að mínu viti
allt of dapra sjálfsmynd og eru óþol-
andi uppteknar af því hvort þær séu
of feitar eða ekki. Þær eru frekar
framtaks- og frumkvæðislausar,
nema þegar kemur að því að stelast
til að hitta einhvern bláókunnugan
karlmann af Netinu eða detta ær-
lega í það. Ellie hefur vissulega
hæfileika og metnað á myndlistar-
sviðinu, en það þarf ósköp lítið til að
hún missi trú á sjálfri sér. Það vant-
ar dug og kraft í þessar stelpur,
þær skortir Línu langsokk-genið,
sem gerir stelpur sjálfstæðar og
lætur þær standa með sérviskunni í
sér.
Ekki veit ég hversu hollt er fyrir
ungar stúlkur (sem væntanlega eru
lesendur þessarar bókar) að spegla
sig í þessum fyrirmyndum. Döpur
sjálfsmynd og fitukomplexar eru
tæplega það sem þær þurfa á að
halda. Ég veit um tvær stelpur sem
fóru í stífa megrun eftir að hafa les-
ið eina af fyrri bókunum um þessar
þrjár vinkonur. Það segir allt sem
segja þarf um áhrif sem bækur hafa
á ómótað ungt fólk og hversu miklu
máli skiptir hverslags bókmenntir
þeim er boðið upp á. Og tæplega er
sú hegðun Elliar og Mögdu til eft-
irbreytni að drekka sig blindfullar
af vodka í samkvæmi þar sem hass-
reykingar virðast hversdagslegar
(þótt þær sleppi því sjálfar). Og svo
er greinilega æðislegast hjá þeim
(sem eru aðeins fjórtán ára) að vera
með eldri strákum. Einhver gæti
sagt sem svo að þetta sé sá raun-
veruleiki sem margir unglingar
kannist við og að þeir kæri sig ekk-
ert um að lesa um fullkomið fólk. En
hafa ber í huga að krakkar og ung-
lingar lesa gjarnan „upp fyrir sig“
og því er líklegast að stelpur sem
eru þó nokkuð yngri en fjórtán ára,
lesi þessar bækur.
Vissulega læra vinkonurnar þrjár
af mistökum sínum og höfundur
reynir að koma því til skila að ekki
sé æskilegt að drekka sterk vín eða
fara á stefnumót við ókunnuga net-
félaga. Og bókin er ekki alslæm, það
eru ágætir sprettir á köflum og höf-
undur á gott með að skrifa samtöl,
enda taka þau mikið pláss í bókinni.
En það hefði mátt draga úr vælu-
kjóatóninum en gera meira af því að
beita skopi. Unga fólkið á skilið
meira kjöt utan á beinunum.
Grenjað í koddann
BÆKUR
Unglingar
Jacqueline Wilson. Þóra Sigríður Ingólfs-
dóttir þýddi. JPV–útgáfa 2003, 173 bls.
STELPUR Í SÁRUM
Kristín Heiða Kristinsdóttir
Snerting, jóga og slökun nefnist
handbók fyrir leik- og grunnskólakenn-
ara. Höfundar eru Elín Jónasdóttir og
Sigurlaug Einarsdóttir. Teikningar eru
eftir Ragnar Brynjúlfsson. Bókin er
hugsuð sem tækifæri til að nota
snertingu, jóga- og slökunaræfingar á
markvissan hátt í skólastarfi. Með því
má stuðla að vellíðan barna og frið-
sæld og ró í umhverfi þeirra. Bókin er
aðallega ætluð kennurum yngri barna
en kennarar eldri barna geta nýtt sér
hugmyndir úr henni, svo og foreldrar
og aðrir uppalendur.
Útgefandi er Námsgagnastofnun.
Bókin er 48 bls., prentuð í Gutenberg.
Bókin er m.a. til sölu hjá Skólavöru-
búðinni, Smiðjuvegi 5 Kópavogi.
Jóga
fyrir börn
ÅSNE Seierstad, norski stríðs-
fréttaritarinn og rithöfundur-
inn, er komin til Íslands í stutta
heimsókn og verður sérstakur
gestur á Pressukvöldi Blaða-
mannafélags Íslands í Norræna
húsinu kl. 20
í kvöld,
mánudags-
kvöld. Enn-
fremur
verður hún
sérstakur
gestur á
fundi Uni-
fem um
Konur í
stríði og
friði annaðkvöld kl. 20 í Iðnó.
Åsne Seierstad hefur sagt
fréttir af stríðsvettvangi frá
Kosovostríðinu, Afganistan og
nú síðast í Bagdad, þar sem hún
var eini fréttamaðurinn sem var
í borginni frá upphafi stríðsins
allt til loka þess. Þar var Åsne
fréttamaður norrænna blaða og
sjónvarpsstöðva í Bagdad og
vöktu pistlar hennar frá stríðs-
átökunum mikla athygli. Åsne
hefur hlotið margvísleg verð-
laun og viðurkenningar fyrir
bæði blaðamennsku sína og
bækur.
Åsne Seierstad hefur skrifað
bókina Bóksalinn í Kabúl, sem
er nýkomin út á íslensku, og
hefur vakið heimsathygli og
hvarvetna orðið mikil metsölu-
bók. Nýlega kom svo út á Norð-
urlöndum bók hennar um
Íraksstríðið, 101 dagur í Bagd-
ad, sem fengið hefur góðar mót-
tökur.
Báðir fundirnir eru öllum
opnir.
Åsne
Seierstad
á Pressu-
kvöldi
Åsne Seierstad
Segulguðinn er eftir Bjarna Þór Þor-
valdsson, B. Thor. Bókin er skáld-
saga byggð á framtíðarsýn höfundar.
Þetta er önnur bók B. Thor og er eins
og hin fyrri byggð á sjúkrasögu hans
sem geðfatlaðs öryrkja.
„Skáldsaga mín er smá tilraun af
minni hálfu til að brjóta upp formið.
Skáldsögu mína kalla ég villibráð í
pízzuflóði eða hamborgarahryggjar
þar sem lesandinn verður að hafa fyrir
því að skilja söguna mína. Hún er ekki
heimsend pízza og kók, þarna hefur
hann hráefni til að skapa þann rétt
sem hann sjálfur er maður til að gera.
Hún er ekki prófarkalesin og er það
einn liður í að fara nýjar brautir og
gefa lesandanum tækifæri að leið-
rétta sjálfur og kannski að staldra að-
eins við og hugsa málið og skapa
þann stíl í söguna sem honum finnst
hún verðskulda,“ segir B. Thor um
bók sína.
Bókina gefur höfundur út. Hún er
107 bls., prentuð í Viðey. Bókin fæst í
verslunum Hagkaups.
Skáldsaga
Ígull nefnist ljóða-
bók Kristians
Guttesen. Fyrri
bækur höfundar
eru Afturgöngur
1995, Annó - úrval
1999 og Skugga-
ljóð 1998, 2003.
„Ígull markar tals-
verð umskipti í
ljóðagerð Kristians og kveður hér við
frumlegan og þýðan tón,“ segir í frétt
frá útgefanda.
Útgefandi er Deus. Bókin er 64 bls.
Verð: 2.595 kr.
Ljóð
Fötlunarfræði:
Nýjar íslenskar
rannsóknir er
fyrsta ritið hér á
landi um hina nýju
fræðigrein fötl-
unarfræði. Bókin
er gefin út í tilefni
Evrópuárs fatlaðs
fólks 2003. Mark-
mið bókarinnar er að kynna fötl-
unarfræði sem nýja fræðigrein. Jafn-
framt er hér um að ræða fyrsta ritsafn
íslenskra rannsókna um líf og að-
stæður fatlaðs fólks í íslenskum sam-
tíma.
Tíu íslenskir fræðimenn leggja til
efni í bókina. Viðfangsefnin eru fjöl-
breytt og brugðið er upp myndum af
ólíkum sviðum og aðstæðum fatlaðs
fólks frá bernsku til fullorðinsára, fjöl-
skyldum þeirra og kerfinu sem ætlað
er að veita því þjónustu.
Fötlunarfræði er ung fræðigrein
sem vaxið hefur hratt á undanförnum
árum. Fræðileg þróun á þessu sviði
endurspeglar vaxandi áhuga á fötlun
sem samfélagslegu fyrirbæri og mik-
ilvægum þætti í lífi okkar allra.
Bókin er unnin af fræðimönnum við
Háskóla Íslands, Háskólann á Ak-
ureyri og Kennaraháskóla Íslands.
Einnig hafa samtök fatlaðra, Ör-
yrkjabandalag Íslands og Lands-
samtökin Þroskahjálp verið sam-
starfsaðilar. Ritstjóri er Rannveig
Traustadóttir, dósent við fé-
lagsvísindadeild Háskóla Íslands.
Útgefandi er Háskólaútgáfan. Bók-
in er 231 bls., kilja. Verð: 3.490 kr.
Rannsóknir