Vísir - 21.02.1981, Qupperneq 8

8
VÍSIR
Laugardagur 21. febrúar 1981
VÍSIR
útgelandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Ritstjórnarlulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra Irétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig
fússon, Frlða Astvaldsdóttir, Gylfi Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Jóhanna Sig-
þórsdóttir, Kristin Þorsteinsdóttir, Páll Magnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn Gestsdóttir, Blaðamaður á
Akureyri: Gísli Sigurgeirsson. lþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur O.
Steinarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Emll Þór Sigurðsson, Gunnar V.
Andrésson. útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson. Safn-
vörður: Eirtkur Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson. .
Ritstjórn: Siðumúli 14, simi 86611, 7 linur.
Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla8, Símar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholtl 2-4, simi 86611.
Áskriftargjald kr. 70 á mánuði innanlands og verð i lausasölú 4 nýkrónur eintakið.
Vísir er prentaður i Blaðaprenti, Siðumúla 14.
t framhaldi af strandi Heimaeyjar, þar sem tveir ungir sjómenn fórust hafa spunnist
ósmekkiegar umræóur og getsakir um, hver beri sök á þvi aö aðstoð varðskipsins Þórs
var afturköiluð.
í fárviðrinu á mánudaginn rak
Heimaey frá Vestmannaeyjum
stjórnlaust upp í brimgarðinn við
Þykkvabæjarf jörur með þeim
hörmulegu afleiðingum að tveir
ungir menn fórust. Þessi at-
burður hefur verið í fréttum
undanfarna daga og þá einkum
vegna þess að aðstoð varðskips
var hafnað þegar líklegt má telja
að bjarga hefði mátt skipi og
mönnum.
Heimaey var að veiðum norðan
við Eyjarnar, en fékk net i
skrúf u. Kallað var eftir aðstoð og
voru tvö fiskiskip nærstödd
ásamt varðskipi. Annað skipið,
ölduljónið, kom taug yfir í
Heimaey, en hún slitnaði.
Togaranum Sindra tókst heldur
ekki að koma björgun við vegna
veðurofsans.
Meðan Heimaey hraktist
stjórnlaus undan veðrinu í átt að
brimgarðinum, var haft sam-
band við varðskipið Þór, og það
beðið um aðstoð. Skömmu síðar
var hinsvegar sú aðstoð aftur-
kölluð og kom varðskipið hvergi
nærri hinu nauðstadda skipi.
Strax á þriðjudagsmorgni kvis-
ast út, að ástæðan fyrir aftur-
kölluninni hafi verið vegna
þeirra björgunarlauna sem varð-
skip kref jast undir slíkum kring-
umstæðum.
i fyrstu var fullyrt að trygg-
ingafélagið hefði bannað að
beðið yrði um aðstoð varðskips-
ins. Ótímabærar yfirlýsingar frá
Höskuldi Þráinssyni skipherra á
Þór voru skildar á þann veg.
Þessu hefur tryggingafélagið
mótmælt harðlega, enda illt
undir því að sitja, þegar það
reynist rangt með öllu.
Engum er til sóma, allra síst
viðurkenndum og virtum skip-
herrum hjá Landhelgisgæslunni
að vera með hvatvísar ásakanir í
svo alvarlegu máli.
Það er vafasamt í meira lagi
þegar löggæslumenn á borð við
skipherra fara með dylgjur og
getsakir gagnvart þriðja aðila,
áður en rannsókn og sjóprófum
er lokið.
Það eina sem liggur staðfest
fyrir, er að beiðni til varðskipsins
var afturkölluð, og væntanlega
kemur það t Ijós við sjópróf,
hvaða aðili tók ákvörðun um þá
afturköllun. Allar ásakanir geta
beðið að svo stöddu.
Hitt er sérstakt rannsóknaref ni
hvernig það megi vera að varð-
skip er ekki umyrðalaust fengið
til hjálpar nauðstöddum skipum.
Sagt er að björgunarlaun varð-
skipsmanna séu svo há og íþyngj-
andi, að útgerð og skipstjórnar-
menn tregðist við að leita að-
stoðar þeirra, jafnvel þótt illa
standi á.
Þetta er auðvitað forkastan-
legt með öllu. Mannslíf verða
ekki metin til fjár og líf sjó-
mannsins er meira virði en öll
þau björgunarlaun, sem sett eru
upp.
í rauninni kemur það leik-
mönnum og landkröbbum á
óvart, að heyra um þá tiihögun að
björgunarlaun renni að veruleg-
um hluta beint í vasa varð-
skipsmanna: að þeir hagnist per-
sónulega á því að bjarga mönn-
um og skipum úr neyð. Menn
hafa staðið í þeirri meiningu að
starfsmenn landhelgisgæslunnar
hefðu það hlutverk að vernda og
bjarga íslenskum sjóförum, án
þess að f yrir það kæmu sérstakar
björgunargreiðslur.
í því tilviki sem hér er um rætt
hefðu björgunarlaun vegna
Heimaeyjar numið hundruðum
þúsunda nýkróna og þar af fengi
áhöfnin 25% launanna.
Þetta er ótrúlegt en satt. Og
það er ömurlegur og hörmulegur
sannleikur, að vangaveltur um
slíkar greiðslur geti kostað
mannslíf að ófyrirsynju.
Það er óviðurkvæmilegt að
hafa uppi gagnrýni á einn eða
annan vegna þessa atburðar. Að-
eins er hægt að lýsa yfir hryggð
og setja fram þá ^kýlausu kröfu
að björgun mannslífa verði ekki
metin til fjár.
I
Ibseh
i tísku
í Kína
g Menningarbylting stóö yfir I
B Kina og óróinn mikill. Bókum
| var brennt. öllum sem ofsa-
h trilarmönnum Rauða varöliðs-
■ ins voru ekki þóknanlegar. Ef
ig Rauðakveriö er undanskilið
R voru fáar bækur þeim þóknan-
■ legar. Meðal þess sem fór á bál-
m ið voru verk norska leikrita-
H skáldsins Henriks Ibsens en
H hann hafðiáður verið i nokkrum
■ metum með kinverskum. Nú
ee var hann ekki Maó að skapi. Æ
| siðan hefur litið farið fyrir Ibsen
g| þarna austur frá en nú er að
B veröa breyting á. Eftir umrót
■ menningarbyltingarinnar hafa
■ Kinastjórar á ný komist aö
■ þeirri niðurstöðu að ýmsir vest-
* rænir dekadentar séu ekki með
I öllu slæmir og tæknikratanum
■ Deng Xiaoping er til að mynda
ekkert illa við Ibsen. Þvi var
■ leyfð Utgáfa á verkum hans að
nýju og Kinverjar eru ekki smá-
tækir: þeir ætla að gefa út öll
leikritin hans tuttuguogfimm og
skipta i átta bindi. Til aö gera
útgáfuna enn veglegri eru einn-
„ ig gefin Ut rit annarra höfunda
I um Ibsen fyrst og fremst*Georg
Brandes og George Bernard
Shaw.
Umbótamaður
Forstjóri útgáfufyrirtækis
rikisins í Kina — þaö forlag heit:
ir aö sjálfsögðu Alþýöubók-
menntaUtgáfan — heitir Lu
Yuan. Hann segir að þessi út-
gáfa á verkum Ibsens sé stærsta
verkefni sem Kinverjar hafi
tekist á hendur, ,,og við gerum
það vegna þess að við litum svo
á að Ibsen sé nútimanum nokk-
urs virði.
Umbótasinnaðar skoðanir Ib-
sens eru að sjálfsögðu i fullu
gildi enn i dag og geta komið að
góðum notum”, segir Lu Yuan.
„Ibsen réðist gegn gamaldags,
forpokuðum hugsunarhætti og
það fellur i kramið hjá okkur
Kinverjum sem eigum i svip-
aðri baráttu, til dæmis við léns-
herratilhneigingar innan stjórn-
kerfisins. Við þurfum á Ibsen að
halda til að fá fólk til að hugsa
sig um.”
Hin nýja Ibsen-aðdáun kin-
verskra stjórnvalda er þegar
farin aö segja til sin. ,,Brúðu-
heimilið” var nýlega sent tvi-
vegis Ut i sjónvarpinu austur
þar og vakti mikla athygli. Lu
Yuan segir það ekkert kyn þvi
einmitt nú séu kinverskar konur
fyrir alvöru að reyna að brjótast
undan aldagömlum fordómum
og venjum og verk Ibsens verði
þeim vopn i hönd.
Pappirsskortur
Það er svo skrýtið að það sem
helststendur kinverskum Ibsen-
áhugamönnum nú fyrir þrifum
er sem sagt alls ekki andstaða
stjórnvalda hejdur hreinn og
beinn pappirsskortur.
Fyrsta
bindiðsem hefst einsog venja er
á leikritinu Catilina kemur ekki
út fyrr en á næsta ári og siðan
munu liða tvö ef ekki þrjú ár
áöur en öll bindin átta komast á
markað. Alls verður heildar-
verkið gefið út i 30 þúsund ein-
tökum en þar fyrir utan verða
nokkur einstök verk gefin út sér
og þá i 100 þúsund eintaka upp-
lagi. Ef ekki kæmi til pappirs-
skorturinn væru þessar tölur
sénnilega allt að helmingi
hærri.
Fyrir tveimur árum siöan
þreifaði Alþýðubókmenntaút-
gáfa fyrir sér um Ibsen-undir-
tektir með þvi að gefa út i einu
bindi leikritin Máttarstóipa
samfélagsins, Afturgöngur,
Brúðuheimilið og Þjóöarnið-
ing. Upplagið stóö á 80 þús-
undum og seldist upp á
skammri stundu. Aðallega
munu það hafa verið mennta-
menn af eldri kynslóð sem gripu
fegins hendi þetta tækifæri til að
endurnyja kynni sin af Ibsen en
hann var i hávegum hafður i
staklega áður en kommúnistar
tóku stjórnina i sinar hendur
árið 1949.1 Kiria er litið svo á.aö
hann hafi haft afgerandi áhrif á
þjóðfélagsumbótahreyfinguna
„4. mai” sem hafði mikil áhrif á
kinverskan æskulýð á árunum
1920- 30. Þeir sem yngri eru
þekkja minna til Ibsens en vilj-
inn sýnist vera fyrir hendi.
Fyrst útgefið 1917
Það er raunar langt siðan
Kinverjar fengu fyrst smekk
fyrir Ibsen og fyrstu þýðingar á
verkúm hans munu hafa komið
út i Kína þegar árið 1917. Nú
verður á vegum Alþýðubók-
menntaútgáfunnar farið yfir
allar fyrri þýðingar og það leið-
rétt sem þurfa þykir en þau
verk sem nú verða þýdd i fyrsta
sinn eru flest meöal elstu verka
hans — meðan Ibsen var ekki
sist þjóðernissinnaður.
„Þetta er erfift verk” segir Lu
Yuan um þýðingar á verkum
eins og Pétri Gaut. ,,Þeir
sem bera hitann og þungann af
þýðingunum eru tveir af hinum
þekktari samtiðarrithöfundum i
Kina, Xiao Qian og Xu Chengsi
og er lögð áhersla á aö verkið
verði vandað til hins ýtrasta.”
Þeir munu þó ekki þýða beint úr
norsku heldurstyðjast við ensku
fyrst og fremst en einnig hafa
þýskar og rússneskar útgáfur til
hliðsjónar.
Einstaka verk þarf ekki aö
þýða uppá nýtt og er Brúðu-
heimilið eitt þeirra. Rithöf-
undurinn Peng Chiasheng þýddi
þaö fyrir ekki löngu síðan og
snilldarlega að'mati Kínverja.
Þeir sýta það nú mjög að Peng
geti ekki aðstoðað viö nýju út-
gáfuna en það getur Peng nefni-
lega ekki. Hann var einn þeirra
sem féll I ónáð i menningarbylt-
ingunni, var handtekinn og
pyntaður svo rækilega að hann
hefur verið geðsjúkur siðan.
(Þýtt og endursagt
úr Aftenposten.)