Vísir - 25.02.1981, Blaðsíða 8

Miftvikudagur 25. febrúar 1981
vlsm
VÍSIR
utgefandi: Reykjaprent h.t.
■ Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Ellas Snæland Jónsson. Fréttastjóri
erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Friða Asfvaldsdóttir, Gylfi Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Jóhanna Sig-
þórsdóttir, Kristln Þorsteinsdóttir, Páll Magnússon, Sigurjón Valdimarsson,
Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn Gestsdóttir, Blaöamaður á
Akureyri: Gísli Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur O.
Steinarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V.
Andrésson. utlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson. Safn-
vörður: Eirikur Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páli Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Síðumúli t4, sími 86611, 7 linur.
Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla8, Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Askriftargjald kr. 70 á mánuði innanlands og verð I lausasölu 4 nýkrónur eintakið.
Vísir er prentaður i Blaðaprenti, Síðumúla 14.
FOSIRUR í VERKFALLI
Verkfall fóstra f Kópavogi og á Akureyri gefur tilefni til aft velta fyrir sér hlutverki
þeirra og stöftu i nútimaþjóftfélagi.
Síöustu daga hafa fóstrur í
Kópavogi og á Akureyri lagt
niður störf með þeim afleiðing-
um að hálfgert neyðarástand
hefur skapast hjá útivinnandi
húsmæðrum.
Hér skal ekki farið ítarlega í
kröfugerð fóstranna, né dómur
lagður á réttmæti þeirra. Hins-
vegar mætti þessi deila' vekja
athygli á því, hversu margar
mæður og heimili eru háð til-
veru og rekstri dagheimilanna.
Meiri röskun verður á daglegu
lífi fjölskyldna þegar fóstrur
fara í verkfall heldur en þótt
undirmenn á farskipum, vél-
stjórar eða prentarar leggi niður
vinnu, svo dæmi séu tekin.
Fóstrur gegna nefnilega hlut-
verki, þótt launaflokkurinn sé
lágur. Auðvitað geta fóstrur ekki
gengið börnum í móðurstað, enda
yrði starf þeirra þá aldrei metið
til f jár. En þær annast mótun og
uppeldi barna, meir en almennt
er viðurkennt. Við getum síðan
deilt um það hvort slíkt leiði til
góðs eða ills, ef litið er til þjóð-
félags og framtiðar.
Áseinni árum hafa húsmæður i
vaxandi mæli sótt út á vinnu-
markaðinn. Til þess liggja
margar ástæður. Aukið jafnrétti
í menntun, tilhneiging kvenna til
að finna sér starfsvettvang utan
heimilis, tíðari hjónaskilnaðir og
siðast en ekki sist, þörf heimil-
anna fyrir auknar tekjur. Þau
eru ekki mörg daglaunaheimilin
sem geta lifað af tekjum einnar
fyrirvinnu.
Sjálfstæði kvenna má ekki
vanmeta og tvímælalaust hefur
það skapað jafnræði með kynj-
unum aðkonur geti tekið þátt i
atvinnulíf inu í svo miklum mæli
sem raun ber vitni. Konur hafa
sannað að þær eru færar til
flestra verka, og jafnvel þeirra,
sem áður þóttu síst kvennaverk.
En samfélagsmyndin hefur
breyst að sama skapi og kippt
fótunum undan þeirri þjóð-
félagsgerð sem lengst af hefur
verið ríkjandi. Heimilið er ekki
það sama og áður, uppeldi barna
hefur breyst og húsmóðurstaðan
nýtur ekki þeirrar virðingar, sem
skyldi. Þar hafa konur verið
sjálfum sér verstar, og þá eink-
um þær, sem gera sem minnst úr
því að kona sé kona.
Allt hef ur þetta leitt til þess, að
fleiri börn eru send á dagheimili,
svo mæðurnar komist til vinnu
sinnar. í mörgum tilvikum er
mikið efamál, að börn sjái for-
eldra sína nema í svefnrofunum
kvölds og morgna og tjarnar-
ferðum um helgar.
Þegar svona er komið, fellur
það í hlut fóstra að ala upp börnin
að verulegu leyti. Það er mikil
ábyrgð og hversu ágætlega sem
þær kunna að leggja sig fram,
geta þær aldrei komið í móður-
stað.
Umhyggjan verður stöðluð
uppeldið hópbundið. Heimsmynd
barnsins snýst um leir og kubba á
dagheimilinu, enda vafasamt að
fóstra geti sýnt nærgætni og
elsku til jafns við samskipti
barns og foreldris.
Hér er ekki minnst á hugsun og
skoðanir, enda óþarfi að gera
óviðkomandi upp annarlegar
hvatir í því sambandi.
Sennilega verður ekki aftur
snúið til þess tíma, þegar dag-
heimili voru óþekkt fyrirbæri.
Það er heldur ekki sagt, að slíkt
afturhvarf væri æskilegt.
Breyttir tímar skapa nýja lífs-
hætti. Dagheimili eru staðreynd,
rétt eins og útivinna húsmæðra.
Þess vegna er f ull ástæða til að
meta og virða starf fóstra og
stuðla að því, að hæfar og vel-
gerðar stúlkur fáist til þeirra
starfa.
Þær eiga rétt á góðum launum.
Hinsvegar megum við aldrei
gleyma því, að heimilið og for-
eldrið eru það athvarf sem
barnið á, og hvað sem líður dag-
heimilum, ábyrgð fóstra og
auknum hlut kvenna í þjóðfélag-
inu, þá varðar mestu að hagur
barnsins sitji í fyrirrúmi.
Tillögur stjórnarandstöðunnar:
Almennar skattaiækkanir og
niöurskuröur ríkisútgjalda
Stjórnarandstaðan ber fram keimllkar breytingartillögur vift
bráðabirgðalögin um efnahagsráðstafanir
Stjórnarandstaftan á þingi
hefur lagt fram breytingartil-
lögur vift bráðabirgðalög rikis-
stjdrnarinnar um efnahagsmál.
Hér á eftir verður gerð grein
fyrir þessum tillögum I einstök-
um atriðum, en i veigamiklum
atriðum ganga tillögur Sjálf-
stæðismanna og Alþýðuflokks-
manna i sömu átt.
Þaö á viö um skattalækkanir
og bætur almannatrygginga.
1 tillögum sjálfstæöismanna
er lagt til eftirfarandi:
Frá og meö 1. mai n.k. eftir að
veröstöövun lýkur skulu taka
gildi ákvæöi verölagslöggjafar-
innar frd 1978, um frjálsa verð-
myndun, þar sem samkeppnier
næg.
t öðru lagi er lagt til að bætur
almannatrygginga verði ekki
skertar, eins og bráöabirgða-
lögin gera ráð fyrir 1. mars n.k.
S jálfstæðismenn telja að
tryggingarbætur til hjóna verði
164 nýkrónum lægri en ella, að
óbreyttum bráöabirgðalögum.
Burt með millifærslur
ÞA ER LAGT TIL AÐ ráð-
geröur niöurskuröur á rlkisiit-
gjöldum nái ekki aöeins til
framkvæmda heldur einnig til
rekstursiitgjalda. Er rikis-
stjórninni gert að hafa frum-
kvæði að þeim niöurskurði og
skal honum lokiö fyrir l. april
n.k.
1 fjórða lagi vilja sjálfstæöis-
menn koma i veg fyrir ráðgerða
millifærsluleið i útflutnings-
framleiðslunni.
Fimmta tillagan felur i sér
viðtækar skattalækkanir og er
hún f fjórum liðum:
1. Nýtt vörugjald á gos-
drykkja- og sælgætisframleiðslu
verði fellt niöur.
2. Skattvfsitölu veröi breytt i
153 I staö 145, eins og fjárlög eru
miöuð viö. Þetta þýðir óbreytt
hlutfall tekju- og eignaskatta af
skattstofni frá þvi sem var 1980.
3. Vörugjald skal lækka niður
i 18% en nú er þaö á bilinu 24 til
30%.
4. Söluskattur veröi lækkaður
sem svarar hækkun hans frá þvi
á árinu 1979.
Þessar tillögur leiða til 250
milljóna króna lækkunar á al-
mennum sköttum. Framfærslu-
visitala lækkar af þeim sökum
um 2% og þá um leið veröbóta-
visitala 1. mai nk..
Sjálfstæðismenn rökstyðja
þessar tillögur sinar á þann
hátt, að með þessum aðgerðum
sé verið að færa fjármagniö frá
hinu opinbera til almennings.
Tillögur Alþýðuflokks-
ins
Alþýðuflokkurinn leggur
einnig til að skattar séu lækkaö-
ir verulega eöa um 240 milljón-
ir, en vill að sú lækkun veröi ein-
göngu gerð á tekjuskatti.
Þeirleggja einnigtil að bætur
almannatrygginga verði ekki
skertar 1. mars n.k. eins og
rikisstjórnin boðar.
1 þriðja lagi leggur Alþýðu-
flokkurinn til að i stað 6 mánaöa
bundinna verðtryggðra spari-
fjárreikninga, komi nýir reikn-
ingar, sem veiti fulla verðtrygg-
ingu á þvi fé sem óhreyft er I 4
mánuði, en eigendur geti hins-
vegar gengiö að sparifé sinu
hvenær sem er.
1 fjórða lagi skuli lán Hús-
næöisstjórnar aldrei vera lægri
en 35% af kostnaðarverði
staðlaðra ibúða. Veitt veröi við-
bótarlán úr bankakerfinu, er
nemi helmingi húsnæðisstjórna-
lána. Lánin verði verötryggð
meö lágum vöxtum til langs
tima.
í fimmta lagi er gerð tillaga
um frestun framkvæmda allt að
10 milljónum nýkróna.
Skattalækkanir
Tillögurnar um tekjuskatts-
lækkunina byggjast á eftirfar-
andi:
— að tekjuskattur hjóna verði
2550 kr. lægri en skv. gildandi
skattalögum.
— að tekjuskattur einhleypra
verði 3000 kr. lægri en skv. gild-
andi lögum.
— og hjá einstæðum foreldr-
um er lækkunin 3250 til 4000
krónur .
Með þessu móti telja Alþýðu-
flokksmenn að skattbyrði lækki
frá þvi sem nú er um 1.5% af
tekjum eða meira hjá hjónum
með minna en 120 þúsund krón-
ur I tekjur. Sama gildi um ein-
hleypa með 80 þúsund kr. eða
minna og einstæða foreldra með
allt að 100 þúsund kr. tekjur.
Niðurskurður
Þetta skal framkvæmt með
hækkuðum persónuafslætti og
einnig aö afslátturinn nýtist til
greiðslu eignaskatts.
Ónýttur persónuafsláttur allt
að 4.300 kr. greiðist þeim sem
eru eldri en 20 ára og stunda
ekki atvinnurekstur.
LAGMARKSUPPHÆÐ
FASTS frádráttar skal hækka
úr 5.500 kr. I 9.000 kr. og hjá ein-
stæðum foreldrum i 13.500 kr.
Að lokum vilja Alþýðuflokks-
menn að barnabætur verði
greiddar út á fyrirfram-
greiöslutimabilinu hjá þeim
sem eiga tvö börn eða fleiri.
Til að mæta þessari tekju-
skattslækkun er gert ráð fyrir
að nýta 110 milljarða kr. af
þeirri upphæð i fjárlögum sem
ætluð er til efnahagsráðstafana,
heimild i fjárlögum til lækkunar
rikisútgjalda um 30 millj. kr. og
niðurskurð á framkvæmdum
skv. sérstakri heimild.