Vísir - 05.05.1981, Blaðsíða 9

Þriöjudagur 5. mai 1981
VÍSIR

Frá aöalfundi VSÍ aöHótel Loftleiöum igær. Þorsteinn Pálsson framkvæmdastjóril pontu. (Visismynd: GVA)
Páll Slgurjonsson. formaður Vinnuveitendasambands íslands:
AfTURHALDSSJONARMIOIN
FÆRAST ENN IAUKANA"
Á aðalfundi Vinnuveitendasambands íslands,
sem hófst i gærmorgun, flutti formaður þess, Páll
Sigurjónsson verkfræðingur, ræðu um þróun og
horfur i atvinnu- og efnahagsmálum. Verður hér
á eftir gripið niður i ræðu hans.
Þess má geta, að Gunnar Thoroddsen, forsætis-
ráðherra, flutti einnig ræðu á þessum fundi i gær,
þar sem hann rakti i almennum orðum stöðuna i
þjóðarbúskapnum. Fundarmönnum bauðst að
leggja spurningar fyrir forsætisr^ðherra, en eng-
inn þáði það.
Afturhaldssamasta
verðlagshaftalöggjöfin
Páll Sigurjónsson, formaður
VSÍ, hóf mál sitt með eftirfar-
andi orðum:
„Þegar við komum saman til
þessa aðalfundar i dag, eru að-
eins liðnir rúmir þrir sólar-
hringar frá þvi að Alþingi sam-
þykkti að hneppa stóran hluta
atvinnurekstursins i landinu i
nýja fjötra. Frá 1. mai býr at-
vinnureksturinn við hörðustu og
afturhaldssömustu verðlags-
haftalöggjöf, sem um getur. A
sama tima og stjórnvöld hneppa
þannig atvinnureksturinn enn
einu sinni í fjötra laga og reglu-
gerða er i mörgu tilliti hag-
kvæm tið. Ýmis svokölluð ytri
skilyrði i okkar þjóðarbúskap
eru hagstæð. Það eru þvi fyrst
og fremst heimatilbúin vanda-
mál, sem i sólskininu varpa
skugga á atvinnulifið!!
Kauptaxtar hækkuðu
um 51%
Þá rakti formaðurinn þróun
kaupgjaldsmála 1980. Kaup-
taxtar annarra en sjómanna
hækkuðu á árinu aö meðaltali
um 51%, verkamanna um 52%,
iðnaðarmanna um 52,2%, versl-
unar- og skrifstofufólks um
52,3% og opinberra starfs-
manna um 48%.
Hækkun taxtakaups félags-
manna ASÍ varð 57.1% frá upp-
hafi til loka ársins, þar af vegna
hækkunar á verðbótum um
41.7% og vegna grunnkaups-
hækkana 10.9%.
Hækkun taxtakaups allra
launþega, að frátöldum sjó-
mönnum, varð 54% frá upphafi
ársins til loka þess, þar af vegna
verðbóta 41.7% og hækkunar-
grunnkaups 8.7%.
Greitt timakaup hækkaði hins
vegar heldur meira, t.d. hjá
verkamönnum um 55,6% og
verkakonum 58%, en hjá iðnað-
armönnum 53.8%.
Kaupmáttur greidds tima-
kaups i dagvinnu rýrnaði að
meðaltali, hjá verkamönnum
um 1.8% verkakonum 0.4% og
iðnaðarmönnum um 3%. Kaup-
mátturinn jókst þó á siðasta
ársfjórðungi i kjölfar samning-
anna i október.
Ráðstöfunartekjur á mann
munu hafa dregist saman á ár-
inu 1980 um 2-3%.
Raunverulegar tekjur
Þá gerði Páll grein fyrir opin-
berum útreikningum varðandi
raunverulegar tekjur, sem
sýndu, að þær væru yfirleitt
miklu hærri en kauptaxtar
segja til um.
Meöaltekjur á mánuði i fyrra
reyndust vera 8.900 krónur á
heimilum verkamanna og 9.800
krónur á heimilum iðnaðar-
manna og verslunar- og skrif-
stofufólks. Er áætlað, að sam-
bærilegar tölur i þessum mán-
uði séu 11.700 krónur og 13.000
krónur.
Næstfjallaði formaðurinn um
atvinnuástand, en á þvi hefði
ekki orðið teljandi breyting i
heild.
Minnkandi þjóðartekj-
ur
Páll kvað þjóðarframleiðsl-
una hafa aukist um 2.5% á árinu
1980 og þar með helmingi minna
en að meðaltali siðustu 10 ár.
Það alvarlega væri hins vegar,
að þjóðartekjur á mann hefðu
verið óbreyttar undanfarin ár
og gert væri ráð fyrir þvi, að
þær minnkuðu á þessu ári um
1.5%.
Hann gaf siðan yfirlit um af-
komu atvinnuveganna, þar sem
sjávarútvegur- og fiskiðnaður
hafi búið við ýmsar sveiflur og
erfiðleika, iðnaður við minnk-
andi arð á heildina litið, en
verslunin viðsvipuð kjör og árið
áður.
Þá rakti Páll horfur i atvinnu-
málum, sem hann taldi slæmar.
Reikna mætti með 2.5% sam-
drætti i framleiðslu sjávaraf-
urða, orkuskortur hefði dregið
úr framleiðslu stóriðjuveranna,
en búast mætti við nokkurri
aukningi i annarri iðnaðarfram-
leiðslu. í heild mætti reikna með
1% samdrætti i útflutnings-
framleiðslu og 1-2% rýrnun við-
skiptakjara.
Hann sagði, að áætlað væri,
að einkaneysla i landinu ykist á
þessu ári um 1%, samneyslan
um 2% en að fjármunamyndun
dragist saman um 4%.
Fjárfesting atvinnu-
veganna skorin niður
Páll Sigurjónsson vék nú að
þvi, að skuggar féllu á ýmis
hagstæð ytri skilyrði i atvinnu-
rekstri, af heimatilbúnum á-
stæðum.
Hann kvað einkaneyslu á
mann hafa aukist siðasta áratug
um 22% en samneyslu um 58%.
Fjárfesting i atvinnurekstri
hefði verið dregin saman 1978
um 4.3%, staðið i stað 1979 og
vaxið um 4.5% 1980, en nú væri
stefntað samdrætti um 12.6%. í
opinberum framkvæmdum ætti
hins vegar að auka fjárfesting-
una um 3% eftir 21% aukningu i
fyrra.
Páll taldi þessa stefnu, svo og
óraunhæfa gengisskráningu og
sifellt strangari verðlagshöft,
skjóta skökku við, þegar gerðar
væru kröfur til atvinnuveganna
um aukna framleiðni.
Afturhaldsstefna
stjórnvalda
Þá sagði Páll orðrétt:
„Sú atvinnustefna sem birtist
i lánsfjáráætlun rikisstjórnar-
innar er i reynd vegvisir til
stöðnunar og lakari lifskjara. A
vettvangi stjórnvalda, sem búa
atvinnurekstrinum starfsskil-
yrði, rikir ekki framfarahugur.
Það örlar ekki á vilja til þess að
vinna sig út úr vandamálunum.
Atvinnufyrirtækin hljóta á hinn
bóginn að lita á það sem höfuð-
skyldu sina að auka framleiðsl-
una og framleiðnina. 1 þeim efn-
um eiga fyrirtækin og starfs-
fólkið samleið. Timi er kominn
til að menn geri sér grein fyrir
þvi.að við greiðum ekki úr efna-
hagsringulreiðinni með reglu-
gerðum og höftum. Það er ein-
vörðungu með auknu frjálsræði,
sem við getum unnið okkur út úr
ógöngunum.
Annað skýrt dæmi um aftur-
haldsstefnu stjórnvalda eru
nýju lögin um verðlagsaðhald,
eins og þau heita opinberlega.
Það er staðreynd að minnst
veröbólga er i þeim löndum
Vestur-Evrópu, sem búa við
mest frjálsræði, en mest á Is-
landi, þar sem verðlagshöft
hafa verið meiri en nokkurs
staðar. Þrátt fyrir augljósar
staöreyndir af þessu tagi ráða
afturhaldssjónarmiöin enn ferð-
inni og færast i aukana.
Eg ætla ekki hér að fara
mörgum orðum um eðli verð-
lagshafta eða ræða i smáatrið-
um um afleiðingar þessara
laga. Kjarni málsins er, að þau,
eins og öll önnur haftalög gera
rekstur fyrirtækja dýrari og
auka þvi verðbólgu siðar, þau
miða að þvi að koma i veg fyrir
hagnað i fyrirtækjum. Það þýðir
minni framleiðni, minni verð-
mæti til skipta. Nyt mjólkurkýr-
innar fellur, ef fóðrið er skorið
við nögl. Sama gerist i atvinnu-
lifinu. Samtök atvinnuveganna
verða þvi á grundvelli fram-
fara- og atorkusjónarmiða að
snúast gegn hvers konar höft-
um”.
Kjarasamningar við
erfiðar aðstæður
I lok ræðu sinnar vék Páll Sig-
urjónsson að kjarasamningum
og sagði þá m.a.:
„Kjarasamningarnir á sið-
asta ári voru um margt athygl-
isverðir fyrir utan það hve lang-
an tima þeir tóku. Frá öndverðu
var það stefna Vinnuveitenda-
sambandsins að leggja efna-
hagslegar forsendur til grund-
valiar samningsgerðinni. En
helst nýmælið var á hinn bóginn
fólgið i þvi frumkvæði.., með til-
lögum um einn sameiginlegan
launastiga.”
Siðan rakti hann hvernig rikið
hefði sett strik i samningana
með samkomulagi við starfs-
menn sina á viðkvæmu stigi.
„Miklu máli skiptir, að á
þessu ári verði i rikara mæli en
áður tekið miö af efnahagsleg-
um takm ir u.'um við endurnýj-
un kjara a n.anga”, sagði Páll,
en vék svu i lokaorðum máli
sinu til vinnuveitenda með
hvatningu um að stefna að þeim
starfsskilyrðum i hinu frjálsa
atvinnulifi, að það verði grund-
völlur að framtiðar velmegun i
landinu.
HERB