Vísir - 11.07.1981, Blaðsíða 8

8
Laugardagur ll. júli 1981
vtsm
VÍSIR
Utgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Aðstoóarf réttastjóri: Kjartan Stefánsson.
Fréttastjórierlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammen-
drup, Arni Sigfússon, Friða Ástvaldsdóttir, Herbert Guðmundsson, Jóhanna
Birgisdóttir, Jóhanna Sigþórsdóttir, Kristin Þorsteinsdóttir, Magdalena
Schram, Sigurjón Valdimarsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir.
Blaðamaðurá Akureyri: Gisli Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sig-
mundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrés-
son. Utlitsteiknun: Magnús Ölafsson, Þröstur Haraldsson, Safnvörður: Eirikur
Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611, 7 linur.
Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8, símar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Askrif targjald kr. 80 á mánuði innanlands og verð i lausasölu
5 krónur eintakið.
Visir er prentaður i Blaðaprenti, Síðumúla 14.
Kröfur EBE eru fjarstæöa
Það kom fáum á óvart þegar
viðræður íslendinga og fulltrúa
Efnahagsbandalagsins um fisk-
veiðar við Austur-Grænland fóru
út um þúfur. Óbilgirni EBE í
þessu máli er kunn frá fyrri við-
ræðum. En kröfuharka þeirra
keyrði um þverbak nú þegar
ræða átti um skiptingu á veiðum
einstakra stofna.
I þessum viðræðum átti að
freista þess að ná samkomulagi
um rammasamning sem gilti
fram til þess er ríki Efnahags-
bandalagsins gætu sjálf komið
sér saman um fiskveiðistefnu
eða þar til Grænlendingar gerðu
upp hug sinn til þess hvort þeir
yrðu áfram í bandalaginu.
Þessar viðræður byggjast á
ákvæði í uppkasti að hafréttar-
sáttmála Sameinuðu þjóðanna að
riki sem hafa yfir að ráða
sameiginlegum fiskstofnum
skuli koma sér saman um
nýtingu þeirra á þann hátt/ að
stofnunum sé tryggð nægileg
vernd. Sú skylda hvílir því á
Islendingum og Efnahagsbanda-
laginu, að stjórn fiskveiða úr
sameiginlegum stofnum sé með
skynsamlegum hætti þannig að
þeir verði hvorki vannýttir né of-
veiddir. Þessi meginregla er
grunntónninn í uppkasti haf-
réttarsáttmálans.
Staða okkar (slendinga ætti
samkvæmt öllum sanngirnis-
kröfum að vera sterk í þessu
máli. Deilan snýst einkum um
tvo f iskistofna, karfa og loðnu. Á
undanförnum árum hafa veiðar
úr karfastof ninum skipst þannig,
að við ísland hafa veiðst 74,7%,
við Austur-Grænland 19,4% og
við Færeyjar 5,9%. Efnahags-
bandalagið f er hins vegar f ram á
að f á að veiða á ári hver j u ríf lega
helming leyfilegs karfaafla.
Norðmenn hafa viðurkennt að
loðnan sem hrygnir við (sland sé
íslenskur stofn. Því ber okkur
meiri réttur til veiða úr honum en
Norðmönnum þó svo loðnan
gangi inn í fiskveiðilögsögu
þeirra við Jan Mayen. Ungloðnan
er veiðanleg um eins til tveggja
mánaða skeið í fiskveiðilögsögu
Grænlands. Skip frá Efnahags-
bandalagslöndum hafa síðast-
liðin tvö ár veitt aðeins brot af
heildarafla af loðnu. Þrátt fyrir
það gerir EBE kröfu um 36% af
árlegum heildarafla. Við höfum
þegar samið við Norðmenn um
15% þannig að eftir ættu að
standa 50% í okkar hlut.
Það er því Ijóst að kröfur
Efnahagsbandalagsins eru hrein
fjarstæða. Þjóðverjar ala þá
von að geta komist aftur inn
í fiskveiðilögsögu (slands í
gegnum samninga um fiskveiðar
við Austur-Grænland. Á því hafa
þessar viðræður meðal annars
strandað. Við íslendingar getum
með engu móti f allist á að hleypa
þýskum verksmiðjutogurum inn í
landhelgi okkar aftur. Við getum
ekki samþykkt neins konar fisk-
veiðiréttindi til handa öðrum
þjóðum innan íslenskrar lögsögu
umfram það sem nú þegar er
orðið.
Við íslendingar eigum gífur-
legra hagsmuna að gæta í fisk-
veiðum við Austur-Grænland.
Hins vegar er þetta svæði tapað
fyrir Ef nahagsbandalags-
löndunum ef Grænlendingar
segja sig úr bandalaginu. EBE
reynir því að grípa síðasta hálm-
stráið og komast inn í íslenska
f iskveiðilögsögu vegna þess
hversu okkur er umhugað um
verndun fiskistofna á þessu
svæði.
Eftir viðræðuslitin nú í vikunni
lúta fiskimiðin við Austur-Græn-
land einhliða stjórn Efnahags-
bandalagsins, aðrar viðræður
fara ekki fram fyrr en á næsta
ári. Viðgetum aðeins vonað að sú
stjórn einkennist ekki af
rányrkju og falskri skýrslugerð
hér eftir sem hingað til.
Já, ég er maöur
Eins og þiö sáið, muniö þið uppskera, — og þaö á viö um fleira en
(Ljósm.E.J.)
r
Upphaflega reyndist mér erf-
itt að skilja hvers vegna ég átti
aö hætta aö vera blaðakona og
byrja að vera blaðamaöur. Auð-
vitaö hlaut ég aö samþykkja aö
allar konur eru menn, en gat þó
ekki gleymt þeirri notalegu
staðreynd aö allir menn eru
ekki konur. Ég er enginn venju-
legur maður, ég er kona! Allar
kriur eru fuglar en allir luglar
eru ekki kriur. Er ekki meira
vert aö vera kria en óbreyttur
fugl? Og er ekki meira vert aö
vera kona heldur en hver annar
maöur? Mér var spurn.
Auk þess þótti mér þaö mis-
virðing við þróun tungumálsins
að breyta málhefðinni, Tungan
þróast jú samhliða okkur sjálf-
um, segir sina sögu og okkar og
þeirri sögu verður ekki breytt.
Merking orða breytist i sifellu
en fyrirokkar tilstilli. Að breyta
þeim aftur væri að afneita þeirri
fortið, sem er orðin aö nútiðinni
i okkur. Við erum e.t.v. fórnar-
lömb forfeðranna en meö það
skulum viö þó uppi sitja.
bó nokkuð vatn hefur runniö
til sjávar á þeim tima sem nú er
umliðinn frá þeim, þegar ég
streittist gegn þvi að vera mað-
ur en ekki kona. Lengi vel hrökk
ég i kút þegar ég heyröi mig
sagða vera mann. Ég hætti ekki
að efast um réttmæti þess. Þó
hélt ég áfram að segjast vera
blaöamaður, liklega meira til að
sýna málstaðnum hollustu en
eigin sannfæringu. En ég hætti
heldur ekki að velta þessu fyrir
mér. Nú er ég komin að þeirri
niðurstöðu aö vitanlega eigi ég
að kalla mig mann, hvenær sem
tækifæri gefst og reyndar hef ég
gengið skrefi lengra og er hætt
að nota orðið maöur um karl-
menn! Það er skammt öfganna
á milli!
gras!
Það var þegar eldri dóttir min
var svo úr grasinu vaxin að hún
fór að geta rabbað við mig um
tilveruna að ég sannfærðist. í
hennar augum og eyrum voru
menn aðeins karlar og karlar
aðeins mjög, mjög gamlir karl-
menn.
„En góða min”, stundi
mamman, ,,ég er lika maöur”.
— „Mamma þó”, skrikti dóttir-
in. Þetta þótti henni fram úr hófi
fyndið. „Jú, sjáðu til, viö erum
öll menn, þú lika..” Ofsahlátur
frá þeirri stuttu. „Er þá Halla
Sigrún (besta vinkonan)
kannski maður lika?”
- „Já."
Brjálæðislegar hláturgusur.
Nú fór aldeilis að slá út i fyrir
henni mömmu. Mamman tók
þessu sallarólega og hélt áfram
með aðdáunarverðri þolinmæði
að skýra málið. Menn skiptast i
konur og karla („er þá pabbi
karl?”) og börn, sem aftur
skiptast i stráka og stelpur. Al-
veg eins og fuglarnir, sumir eru
kriur.aðrir, kriuungar, enn aðr-
ir eru lóur. Og svo framvegis.
Og nú hefur mamman það fyrir
reglu að tala um konur og karla,
skýrt og skorinort. Nema stund-
um, þegar hún á við konur, t.d.
þegar konan, sem ber út póstinn
kemur, þá segir mamma, faröu
nú og vittu hvort póstmaðurinn
kom með eitthvaö handa okkur.
Á laugardegi
Magdalena
Schram
skrifar
Þeirri stuttu er næstum þvi al-
veg hætt að þykja þaö fyndiö.
Mamma má jafnvel kalla sig
eiginmann ef henni svo býður,
án þess að allt keyri um koll fyr-
ir kátinu.
Þetta er eina innprentunin,
sem ég leyfi mér gagnvart
dætrunum. Þær mega ráða þvi
sjálfar á hvað þær trúa, hvern
þær kjósa og hvert þær fara, en
það skulu þær vita, að konur eru
menn. O g þær skulu vera svo
sannfærðar um það, að það
hvarfli aldrei að þeim aö efast
um réttmæti þess að kalla sjálf-
ar sig menn — jafnvel þótt þeim
þyki meira vert að vera konur!
Þessar litlu stelpur læra ekki
málið af mömmu sinni ein-
göngu. Þær læra það af öðru
fólki, af bókum þegar þar að
kemur, af blöðum og útvarpi.
Þær læra auðvitað meira en
orðin, þær læra sögu sina um
leið sem býr i merkingu orð-
anna. Af þvi læra þær á sjálfar
sig. Orðin, sem þær nota, búa
þær lika til að einhverju marki.
Oftast hafa orðin verið lengi að
siast inn og fá merkingu i hug-
anum áður en þær fara að beita
þeim. Þær fara raunar alls ekki
að nota þau að neinu gagni, fyrr
en þær skilja þau að fullu. Þá er
jafnvelorðið um seinan að bylta
hugmyndunum, sem felast i
orðinu.
I orðabókum úir og grúir ai'
orðum sem byrja á mann-. Þar
er mannlegur, mannsaldur,
mannkynssaga, mannræna,
mannúð... Hvernig bregst sá
við, þótt ómeðvitað kunni að
vera, sem les þessi orö, heyrir
eða talar? Ef litil stúika elst upp
við að þykja það fyndið að
mamma hennar sé maður, —að
hlæja að þvi að saka mömmu
sina um vitfirru, þegar hún
heldur þvi fram — hvað finnst
henni þá fullorðinni? Er mann-
kynssagan um konur lika? Eru
aðeins karlar mannúðlegir?
Eftir á að hyggja sýnist mér
hurð hafa skollið ijandi nærri
hælum þegar farið var að reka
áróður fyrir þvi að konur köll-
uðu sig menn. Orðið var enn þá
lifvænlegt i sinni gömlu merk-
ingu, en hversu marga lifdaga
átti það eftir? Endurlifgum það
áður en það verður of seint.
Auglýsum ekki eftir starfskröft-
um, auglýsum bara eftir mönn-
um.
Ms