Vísir - 11.07.1981, Blaðsíða 19

Laugardagur 11. júli 1981
19
VÍSIR
os
timann
n.a.
nu
segja sem var'? Og svo er hitt, aö
þó mér væri sagt ég gæti sungiö
aö ég heföi hæfileika, þá er þaö
ekkert aö hrósa sér af i rauninni.
Hvaö á aö gera viö svoleiöis hrós?
Ganga um og hrópa, ég hef hæfi-
leika, ég hef hæfileika? Þeir
koma aö litlu gagni ef maöur
notar þá ekki, hlúir aö þeim,
vinnur meö þeim.”
Hvernig tókst þér aö kosta
námiö?
„Ég hafði rikisstyrk, fyrir
skólagjaldinu. Þvi fylgdi lika
ábyrgö.
Svo vann ég i verksmiðj-
um á kvöldin og á nótt-
unni
„Oh, ég man allt i einu eftir dá-
litlu, það var i skólanum og ég
varö ástfangin i fyrsta sinn. Var
alveg upptekin af ástinni og
skrópaöi m.a.s. i tlmum. Þá
hringdi kennarinn og skammaði
mig. HUn sagði, Fraulein Kah-
mann, þér eruð á rikisstyrk, þér
hafið hæfileika, þér getið ekki
leyft yður aö mæta ekki i timum.
Annaö hvort verðið þér reknar
eöa þér haldiö áfram aö koma i
tima. Og ég varö að hætta að
verða ástfangin! Manni fannst
maður þurfa að leggja mikið á
sig! En það þyddi ekkert annað.”
Hvert var fyrsta stóra hlut-
verkiö?
„Anna i Kátu ekkjunum frá
Windsor eftir Otto Nicolai. Þá
söng ég á móti Fritz Wunderlich.
Hann var nU ekki orðinn svona
frægur þá! Gagnrjínendur sögöu
að viö væru hiö fullkomna ástar-
par. A sviöinu auðvitað!”
„Ég vann mig upp smátt og
smátt, raddirnar uröu erfiöari og
erfiöari. Fyrst léttari raddir, t.d. i
Fledermaus, ljfriskar raddir, t.d.
Pamina i Töfraflautunni og
Musettu söng ég auövitaö þá.
Erfiöari hlutverk komu seinna.
Sjáöu, þaö er eitt sem hér virðist
svo erfitt að koma fólki i skilning
um, aö þaö eru til svo margar
raddtegundir, h'ka innan hvers
sviös. Sópran er margvislegur og
það henta ekki allar rullur hverri
rödd. Maður getur ekki tekiö aö
sér hvaö sem er bara vegna þess
aö þaö er skrifaö fyrir sópran og i
erfiöari hlutverkin þarf meira en
rödd, þaö er annaö. Þaö þarf
þroska, reynslu, ekki aöeins
raddlega heldur lika persónulega.
Ogþrótt, hreinan h'kamsþrótt. Ég
söng nokkur slik hlutverk, t.d.
Elvira i Don Giovanni og Zaffi i
Sgaunabaróninum. Þau hlutverk
hefði ég aldrei gert vel fyrr en
eftir aö hafa náð réttum aldri og
þroska.”
Draumahlutverkið?
„Ójá, mörg! Salome vildi ég
mega syngja og Marschallin I Der
Rœenkavalier, Mini var alltaf
eitt af minum óskahlutverkum og
aldrei óraði mig fyrir aö ég ætti
eftir að sjá þann draum rætast á
Islandi! OgDesdemona i Othello,
það var annar draumur.”
Af gagnrýnendum
Sieglinde söng reyndar Des-
demonu á óperutónleikum Sin-
fóniuhljómsveitarinnar i vetur og
fékk einróma lof islenskra gagn-
rynenda. Þeir hljómuðu margir
hissa jafnvel. Var það ekki hálf-
dónalegt af þeim, aö vera hissa á
þvi hvaö hUn gat?
„Nei — ég tók þvi ekki þannig.
Hvernig gátu þeir verið annaö en
hissa. Ég var m.a.s. hissa sjálf!
Og þeir höfðu aldrei heyrt mig
syngja svo erfitt hlutverk áöur.
Ég hef auövitað veriö sisyngjandi
„Biöum við — það hefur verð
1947”
alveg siðan ég kom hingað, en
miklu léttari raddir. Ljóö,
kammermUsik, óperettulög...
aldrei neitt likt Desdemonu.
En svona á þaö lika að vera —
maður vinnur sér álits neðan frá,
hægt og sigandi, ekki með þvi aö
hrópa sem hæst fyrst og geta svo
aldrei náð þvi aftur. Söngur þarf
að þróast, lika i hugum áheyr-
enda”.
Hvaö finnst þér annars um is-
lenska gagnrýnendur?
„Gagnrýni er sjálfsögö ef hUn
er réttlát. úti er hægt að treysta
þeim og jafnvel læra af þeim þvi
þeir skrifa af þekkingu og rök-
styöja dómana. Slik gagnrýni er
alltaf jákvæö og þakklætisverö,
jafnvel þó hUn rakki niöur i svað-
iö. Ef þaö er vel gert, þá er hægt
aö læra af þvi. Þessu er ekki alltaf
þannig farið hér”.
Til íslands
Allt 1 einu erum viö farnar að
tala um Island. Látum liggja
milli hluta feril Sieglinde
erlendis. HUn hefur aö vfsu sagt
mér undan og ofan af þvi. HUn
söng i Stuttgart, i Kassel, i
Zurich, I Graz I Austurriki, hér og
þar á gestasamningum og tón-
leikaferðum. Hlutverkin uröu
erfiöari, stærri og skemmtilegri.
Siöasta hlutverkiö Uti var greifa-
ynjan í La Figaro i Gartner Platz
Theater i Munchen, sem er önirar
óperan bar í borg. Þar starfaði
lika eiginmaðurinn, Sigurður
Björnsson.
„Siggi fór heim á undan mér
þvi ég var að syngja i Figaro. Aö
fara til íslands? JU, sjáöu fyrir
honum var þaö sjálfsagt aö fara
heim, hann vildi alltaf koma
heim. Ég vissi það og vildi fara
með honum, auðvitað. En e.t.v.
reiknaði ég ekki meö aö þaö yröi
svona fljótt Ef eitthvað er, þá
finnst mér ég hafa farið of
snemma, hætt of snemma. Radd-
lega hefur mér aldrei liðið betur,
ég er enn I f ramför, þó ómögulegt
sé um þaö að segja hversu langt
er þangað til röddin fer aö eldast
og láta á sjá. Kannski fimm ár
enn. Og þeim árum heföi ég e.t.v.
heldur viljað verja erlendis.
Þegar ég var aö syngja i Figaró,
kom óperustjórinn viö Rikisóper-
una I leikhúsið til okkar og sagöi
okkur leikhUsstjóra aö nU væri
hann kominn með ákjósanlega
söngvara i Intermezzo eftir
Strauss. — Kahmann, hUn er
alveg sU rétta i aðalkvenhlut-
verkiö.sagði hann. Og þeir töluðu
um þetta við mig. Hvað átti ég að
gera? Það haföi þegar dregist aö
ég kæmi til Islands vegna Figaro,
átti það að dragast enn lengur?
Og hefði þetta diki haldið áfram?
Ég var fráskilin þegar viö Siggi
kynntumst, við fyrri maöurinn
minn skildum vegna þess að viö
vorum alltaf á sinum staðnum
hvort, hann að leika, ég aö
syngja. Þaö vildi ég ekki láta ger-
ast aftur. En þaö var samt sárt.”
Sieglindehugsar sig um áður en
hUn heldur áfram.
„Ég hef séð marga söngvara,
sem hafa veriö að renna sitt siö-
astaskeiö, röddin eldist og leiöin
liggur niður á viö. Þeir hafa
fórnaö öllu fyrir söngframa, og
standa svo einir uppi, aleinir i öll-
um heiminum. Ég ákvað einu
sinni aö þaö skyldi ekki koma
fyrir mig. (Hlær) Einu sinni ætl-
aöi ég að eiga fimm börn, en ég
„Annað hvort heldur þú áfram aö
mæta, eöa þú verður rekin!”
gaf mér nU aldrei tima til þess,
þau urðu bara tvö. En þaö veit ég,
að ég vildi ekki vera án þeirra og
Sigga.”
Eins og köld sturta
Og þU ferö til fslands. Hvernig
var þaö?
„Eins og kalt sturtubaö, tsland
var eins og köld sturta. Ég var aö
syngja i'Figaro þ. 17. mars og 19.
mars flaug ég til Keflavikur og
sama kvöldiö söng ég i Austur-
bæjarbiói á afmælistónleikum
Þorsteins Hannessonar.”
Sigurður og Sieglinde fluttu
heim áriö 1977. Hann til aö gerast
framkvæmdastjóri Sinfóniu-
hljómsveitarinnar, hUn til aö vera
með honum, halda áfram aö
syngja og til að kenna. Sönglif á
Islandi?
„Þaö er hræöilega erfitt að
vera söngvari hér. Ég er ekki aö
tala um sjálfa mig, ég er aö tala
um söngvara almennt. Tækifærin
eru svo fá og þegar þau bjóöast,
er ekki annaö hægt en aö taka
þeim, þaö býðst kannski ekki
annaö. Aldrei hægt aö segja nei.
Söngvurum er nauðsynlegt aö
geta sagt nei, þeir eiga ekki aö
þurfa aö syngja hvaö sem er.
Raddimar eru svo margvislegar,
þaö sem hentar einni er ómögu-
legt fyrir aðra. tmyndaöu þér aö
byrja 24 ára gömul aö syngja á
sviði eins og ég gerði, aö geta
unniö sig upp, tekiö erfiöari hlut-
verk, leyft röddinni aö eflast á
réttan hátt. Byggja upp reynslu,
kunnáttu, hæfni. Það er alls viröi
fyrirsöngvara. Hér þurfa þeiraö
taka öllum kostum. Og leyfa sér
þaö. Þaö veröur ekkert svigrUm
fyrir virðingu fyrir eigin rödd,
fyrir tónlistinni.”
Ópera?
„Ég veit hvað þU átt viö, þU ert
að hugsa um islensku óperuna,
sem við Siggi viljum ekki taka
þátti'. (Þung stuna) Reynsla, þaö
er bannorö á tslandi. Hvernig er
hægt aö ganga fram hjá reynslu,
hUn skiptir öllu. Hér er efniviöur,
hér er tækifæri til aö byggja upp
óperustarfsemi. En þaö þarf aö
gera hægt. Ala upp söngvara og
áhorfendur. Hérfalla menn I stafi
yfirsöng, sem er hróp, og heimta
meira. Enópera, söngur er annað
og meira. Þaö þýðir ekkert að
ætla aö fara af staö með risastóra
loftbólu, sem springur, þaö er
ekki hægt að fara af stað með ein-
hverja draumóra, sem aldrei
geta ræst. Hér er ekki einu sinni
lágm arkshópur sem hægt væri aö
fastráða við leikhUsiö, sá lág-
markshópur sem þarf i óperu,
það þarf ljóðrænan sópran og
dramatfskan sópran og svona
„Helduröu þetta hafi veriö góö
reynsla fyrir saklaust stúlku-
barn?”
.....þaö þarf aö byrja hægt og
rdlega”
„Hér er erfitt aö vinna
tenor og hinsegin tenor og bassa
og... hún heldur áfram aö telja á
fingrum sér, hættir og litur á
mig: „Þaö þarf að minnsta kosti
10 radda kjarna... hverjir ættu
þaö að vera? Sumir eru of gamlir
og hættir að geta sungið — þetta
er ekki ljótt aö segja, þaö gerist
með alla söngvara, sumir eru
ekki nógu góöir og aðrir eru enn
ekki orönir nógu góöir en veröa
það kannski. Til aö vinna m eö þaö
sem fyrir hendi er, þarf reynslu,
kunnáttu.... Auðvitað er hægt aö
nota þá eldri, en það þarf aö vera
i réttum hlutverkum, auðvitað á
að nota þá.... en þaö er ekki hægt
aö ganga fram hjá fólki, sem veit
betur. Garðar Cortes er duglegur
og ákveöinn, ef aðeins hans orka
nýttist betur, ef hann heföi betri
ráögjafa...”
Þaö dylstekki aö islensk ópera
er Sieglinde áhugamál. tslensk
tónlist. HUn er bUin að segja mér
frá þeirri einbeitni sem fór i
endurbyggingu tónlistarlifs i
Þýskalandi eftir striðið: „Ég
man eftir aö hafa séö Karl Böhm
stjórna meö vettlinga á höndun-
um, hljóðfæraleikararnir skulfu
af kulda. Veistu hvað var haft
fyrir aögangseyri á tónleika eftir
striöið? Nei, upp á þvi geturöu
aldrei! Eldiviöur. Ahorfendur
komu með spýtur og viöarkubba
til að hægt væri að kynda tón-
leikasalina. En i Þýskalandi var
hefð, ævaforn hefötilað byggja á,
— bæöi tónlistarmenn og áhorf-
endur nutu þess. Hér, hér er ekki
hefð. Það er verið að byggja á 30
ára gömlum hlut. Ópera! HUn
verður ekki reist á einum degi!
„Þessu er ekki þannig fariö
hérlendis...”
„en nei, reynsla er bannorö hér”
.en gaman aö bda"
Ljosm.: ÞóG.
Þaö er svo skrýtiö, aö þið eigiö
þessa kynslóð af ágætum
söngvurum, Guömund, Kristin,
Þuriði, GuörUnu A. Og hér eru
upprennandi söngvarar, sem
vonandi fá tækifæri til aö þrosk-
ast. En þaö er bil þarna á milli.
Er hér einhver sem nU er upp á
sittbesta? Það eru þeir sem ættu
aö vera brUin, en hana vantar af
einhverjum ástæðum.
Og andnímsloftiö er svo skrýt-
ið. öllum er skipt niöur i hópa,
klikur þar og klikur hér.
Ég er vön kritik, viö erum bæöi
vön kritik. En réttlátri kritik. Við
viljum starfa meö, ef breyting
veröur á, skulum við veröa þau
fyrstu sem slást i hópinn”.
En hvernig likar þér annars á
tslandi?
„Vel. Hér er erfitt að vinna en
gott aö bUa. Ég held i fullri hrein-
skilni sagt, aö ég vildi hvergi ann-
ars staðar eiga heima. Og þaö er
ekki alveg satt, að vinnan sé
erfiö. Þaö er erfitt að vera söngv-
ari, en mér finnst gaman aö
kenna. Ég kenni nU viö Tónlistar-
skólann og ég heföi ekki trUaö þvi
að óreyndu, hversu gaman það
er....”
Henni finnst gaman aö kenna,
aö syngja, aö bUa á tslandi, aö
undirbUa afmælisboöiö. Þaö er
gaman aö tala viö hana, hUn er
opinská, skefur ekki utan af
neinu, ibrast einskis og vill halda
áfram, ekki snUa til baka, rifja
upp löngu liðna tið eða sýta neitt.
HUn lætur ekki misbjóöa sér. Við
kveöjumst og ég hlakka til aö
hitta hana einhvern tima aftur.
Ms