Pressan - 19.01.1989, Page 11

Fimmtudagur 19. janúar 1989
leikhús
Læknirinn varð i meðtörum Jóns að gluggagægi með áhuga á því einu hvernig hjónunum tækist aö gera ÞAÐ.
Því miður
Leikfélag Reykjavíkur:
Sjang-Eng
eftir Göran Tunström
Þýðing: Þórarinn Eldjdrn
Tónlist: Hihnar Örn Hihnarsson,
Ríkharður Örn Pálsson
Leikstjórn: Lárus Ýmir Óskarsson
Aðatoðarleikstjóri: Jón Tryggvason
Leikmynd og búningar: Marc
Deggeller
Dans og hreyfingar: HHf Svavars-
dóttir
Lýsing: Lárus Björnsson
Ævi og örlög síamstvíburanna
Sjang og Eng eru að sönnu spenn-
andi efniviður í leikverk. Bæði er
saga þeirra lygi líkust og mjög
dramatísk en ekki síður vekja örlög
þau, það að vera líkamlega og þá
um leið andlega samofinn annarri
manneskju á þann hátt sem þeir
bræður voru, hverja spurninguna á
fætur annarri um tilvistina sjálfa,
— hvorki meira né minna. Burtséð
frá forvitni um það hvernig unnt er
að lifa samvöxtinn af á grunnþarfa-
planinu — væntanlega einna helst
með því að kynnast aldrei og geta
því alveg yfirstigið fordóma og fyr-
irlitningu á líkamsverkunum —
hlýtur saga þeirra bræðra að verða
til umhugsunar um einstaklinginn
sjálfan, hvernig það t.d. sé að geta
eiginlega aldrei hugsað um sjálfan
sig í eintölu! Slík umhugsun hrindir
t.d. af stað ótal vangaveltum um
það, að hvaða marki einstaklingur
er í rauninni stakur og út af fyrir
sig, og, í framhaldi af því, merkingu
hugtaka á borð við frelsi einstakl-
ingsins, eins og reyndar er ýjað að í
þessu leikverki. Urvinnsla höfund-
ar á þessum spennandi efnivið olli
mér vonbrigðum, e.t.v. vegna þess
að ég hafði um of velt því fyrir mér
fyrirfram hvað í boði væri og jafn-
vel gert ráð fyrir einhverju, sem svo
aldrei bærði almennilega á sér í sýn-
ingu Leikfélagsins. Þetta heitir auð-
vitað að vera með fordóma! En sem
sagt, sýningin varð aldrei spennandi
fyrir mér.
Megingalli leikritsins fannst mér
vera sá, að höfundur reynir um of
að stíga í tvo fætur í einu: að rekja
á trúverðugan hátt sögu bræðranna
(hvernig þeir voru uppgötvaðir af
fullum skipstjóra, fluttir vestur um
haf og gerðir að sýningargripum,
hvernig þeir sneru af sér gróða-
pungana og reyndu að lifa mann-
íegu lífi, giftu sig og eignuðust börn
og ræktuðu garðinn sinn, misstu
sitt í frelsisstríðinu og reyndu aftur
að hafa í sig og á með sýningarferð-
um, dóu) annars vegar — og hins
vegar velta þessari sögu fyrir sér
heimspekilega; — hvernig bræð-
urnir voru ólíkir að gerð þrátt fyrir
samvöxtinn, hvernig ævarandi sam-
vera þeirra þjakaði þá á stundum og
hvernig það afbrigðilega getur virst
eðlilegt og er auðvitað afstætt.
Hvorugt þessara viðfangsefna fær í
rauninni neina tálgun svo markviss
oddur komi í ljós. Sagan sjálf er of-
sögð og vangavelturnar matreiddar
af svo mikilli nákvæmni — því mið-
ur oft á klisjukenndan hátt — að
áheyranda eða sjónarvotti í sal gefst
varla tækifæri til að geta í eyðurnar
sjálfur og leika sér með hugmyndir.
Fötlun bræðranna verður aðhlát-
ursefni, örlögin sem þeir sjálfir
reyndu að brjótast undan — þau að
vera sýningargripir og fórnarlömb
næsta sjúklegs áhuga þeirra, sem
telja sig eðlilega, á því afbrigðilega
— verða örlög þeirra í leikritinu líka
í stað þess að vekja efasemdir um
einmitt það. Sýningin sjálf verður
því mótsögn. Um þetta vil ég kenna
vanbyggingu leikritsins og leik-
stjórninni.
Fyrir utan þá bræður, sem Sig-
urður Sigurjónsson og Þröstur Leó
Gunnarsson léku af stakri prýði,
náðu fæstar persónurnar því að
klófesta fast hlutverk í nefndri
byggingu. Stundum þótti mér sem
þeir Sigurður og Þröstur Leó væru
þeir einu, sem verulega stjórn hefðu
fengið, samræming líkamshreyf-
inga þeirra, að ekki sé nú talað um
leikfimisatriðin, voru glæsilega
unnin og af mikilli natni. Þeim
tókst að gera bræðurna elskulega,
aðlaðandi og „eðlilega" menn, en
fengu sjaldan svörun við því inn-
taki. Sigrúnu Eddu Björnsdóttur
tókst þó vel að sýna óþol bæði ungl-
ingsstúlkunnar og svekktrar eigin-
konu Eng, en hún og Guðrún Gísla-
dóttir fara með hlutverk systranna
sem giftust bræðrunum og eignuð-
ust með þeim fjölda barna. Sigurð-
ur Karlsson var að sönnu forkostu-
legur í hlutverki hins ámátlega Clo-
fyllia, en þáttur hans í sögu og ör-
lögum bræðranna varð mér aldrei
alveg Ijós. Ég held það séu mistök
að nota Eggert Þorleifsson í þrjú
hlutverk á sömu sýningu, hann get-
ur ieikið og er óumræðilega fynd-
inn en verður samt Eggert Þorleifs-
son hvað sem ólíkum fötum líður!
Jón Sigurbjörnsson leikur lækni
fjölskyldunnar, sem einu sinni
hafði verið kominn á fremsta hlunn
með að reyna aðskilnað bræðranna
með læknisaðgerð og er kannski
fulltrúi hins venjulega umhverfis í
ieikritinu. Læknirinn varð í með-
förum Jóns gluggagægir með áhuga
á því einu hvernig hjónunum tækist
að gera ÞAÐ. Svona gæti ég áfram
talað í hálfgerðum fýlutón um hin
ýmsu hlutverk, er ég hrædd um, og
læt hér staðar numið. Ýmsar senur
eru vissulega góðra gjalda verðar og
sniðugar, mér dettur í hug þáttur-
inn þar sem verðandi eiginkonur
þeirra bræðra spjalla saman um
háttatímann og þegar þau fara í
fyrsta sinn á stefnumót. Sú fyrri var
þó að sumu leyti skemmd með leik-
mynd; speglar í fullri líkamsstærð
og rautt pluss voru ekki mjög sann-
færandi umhverfi kvekaradætra og
þær hálfhjákátlegar í nylon-undir-
kjólum. Þá var reyndar ekki siður
skrýtið að sjá þær hoppandi í pínu-
pilsum. Þannig urðu atriði þar sem
athyglin beindist að þeim tveim, t.d.
stefnumótið, útúrdúr og hálferind-
islaus við heildina, að ég held m.a.
vegna viðleitninnar til að sýna þær
sem berastar.
Búningar kvennanna í leikritinu
voru yfirhöfuð undarleg og tilvilj-
unarkennd múndering fremur en
partur af sýningu, sem veit hvert
hún er að fara. Skrýtin sýn á kven-
fólk a tarna! Leikmyndin var ann-
ars ansi haganleg og notaleg fyrir
augað, en leikararnir stóðu þó oft í
henni án þess gagnkvæma stuðn-
ings, sem þættir uppfærslu hljóta
að þurfa að njóta til að ná sameig-
inlegu markmiði.
Senan þegar dagstofa hjónanna
dettur í sundur til að sýna þver-
brestina í samböndum heimilisins
var sniðug, en er mér þó minnis-
stæðari fyrir það hvað mér fannst
bakgrunnur hennar flatur og of-
hlaðinn.
Tónlist var skemmtilega útsett og
flutt og til bóta fyrir sýninguna. í
heildina séð sit ég hálfsvekkt yfir
þessari sýningu, fannst hún eigin-
lega ekki komast af plani Phineas
T. Barnum, sirkusstjórans sem
safnaði saman skrípamyndum
skaparans og hafði til sýnis. Því
miður. ■
KjötetöðÍR
Glæstbæ
685168.
Hvalrengi
Bringukollar
Hrútspungar
Lundabaggi
Sviðasulta súr
Svióasulta ný
Pressuð svið
Svínasulta
Eistnavefjur
Hákarl
Hangilæri soðið
515,
590,
570,
821.
720,
379,
490,
1.590,
1.555,
1
Hangiframpartur soðinn ■■■wwj
965.
721.
2.194,
43,
130,
420,
45,- flakið
45,- stk
78,- pk
41,- pk
507,
427,
389,-
Urb. hangilæri
Úrb. hangiframpartur
Harðfiskur
Flatkökur
Rófnastappa
Sviðakjammar
Marineruð síld
Reykt síld
Hverabrauð
Seytt rúgbrauð
Lifrarpylsa
Blóðmör
Blandaður súrmatur
Smjör 15 g í fötu
Opið alla virka daga
Föstudaga
9—18.30
9—19.30
Laugardaga
10—16.00