Pressan - 01.08.1991, Blaðsíða 26

26
FIMMTUDAGUR PRESSAN 1. ÁGÚST 1991

LISTAPÓSTURINN
Á LAUGARDAGINN verður
mjög athyglisverð sýning
opnuð í Listasafni ASÍ á mess-
ótintuverkum pólsku lista-
konunnar Malgorzala Zur-
akowska. Hvað er messó-
tintuverk? Það er djúpþrykk
eins og koparstunga og æting
„en er öllu djúpristari í merk-
ingu sinni“, eins og Adal-
steinn Ingólfsson kemst að
orði í sýningarskrá. Zu-
rakowska er þekkt listakona
og hefur sýnt verk sín víða
um lönd. Aðeins meira um
messótintuverk: Aðalsteinn
kveður messótintur vera
„fyrir vitsmunaverur, fyrir þá
sem eru óhræddir við að
spyrja stærstu spurninga".
Taki þeir til sín sem eiga. . .
HVER sagði að öll skáld
þyrftu að lepja dauðann úr
skel? Ekki öll. Þannig er til
dæmis með Stefán Sigur-
karlsson sem gaf út ljóðabók
hjá Máli og menningu á síð-
asta ári og hlaut góðar undir-
tektir. Stefán er í fjórða sæti
yfir hæstu skattgreiðendur í
Reykjavík samkvæmt
splunkunýrri skattskrá. Það
var að vísu ekki hagnaður af
ljóðum sem skaut Stefáni upp
í stjörnuflokkinn með Þor-
ualdi í Síld og fisk og félögum
— Stefán er nefnilega apótek-
ari lika. . .
í KVÖLD halda Suttungar
ljóðakvöld á Hótel Borg. Sutt-
ungar? Jú, það eru fimm
kornung skáld: Gerdur Krist-
ný, Melkorka Thekla Olafs-
dóttir, Nökkvi Elíasson,
Sindri Freysson og Úlfhildur
Dagsdóttir. Þeim til fulltingis
verða Guöbergur Bergsson,
Ingibjörg Haraldsdóttir og
Óskar Arni Óskarsson. Upp-
lesturinn verður i Skuggasal,
hefst klukkan níu og miða-
verð er fjögur hundruð krón-
ur. Enginn Suttunga hefur
gefið út bók enn sem komið
er en ljóð þeirra hafa birst í
blöðum og safnritum. Fram-
haldið mun ekki ráðið en
tæpast hafa Suttungar sagt
sitt síðasta orð...
Ljóö til aö gera upp lífiö
„Þessi Ijóð eru mjög per-
sónuleg enda er bókin upp-
gjör vid sídustu þrjú ár í lífi
mínu. Þannig eru öll Ijódin
ort af einhverju ákvednu til-
efni," sagdi Anna María Jóns-
dóttir, sem á dögunum sendi
frá sér fyrstu Ijóðabók sína,
Ad eiga sér draum.
Anna María er 29 ára,
tveggja barna móðir og lauk
stúdentsprófi um síðustu ára-
mót. í haust hefur hún nám í
Kennaraháskólanum. „Ég
byrjaði að yrkja fyrir þremur
árum, eftir að hafa gengið í
gegnum skilnað. Fram að
þeim tíma var líf mitt ósköp
hefðbundið en síðan hefur
gengið á ýmsu. Jú, það má
segja að ég yrki af þörf. Ég
sest ekki bara niður og segi
við sjálfa mig: Nú yrki ég
ljóð!"
BÆKUR
Bret Easton Ellis:
American
Psycho
Bret Easton Ellis (fæddur
1964) varð talsverður tísku-
drengur í amerískum bóka-
heimi með skáldsögunni
Less than Zero sem hann
gaf út liðlega tvítugur.
Stóru orðin voru ekki spör-
uð og sumir ólu greinilega
með sér þá von að nú væri
loksins kominn fram á sjón-
arsviðið höfundurinn mikli
sem beðið hefur verið eftir
í Ameríku í nokkra áratugi.
Ekki þar fyrir: Less than
Zero var á ýmsan hátt frek-
ar gelgjuleg saga, stútfull af
langdregnum lýsingum á
lífsleiðum ungmennum
sem létu sér fátt um veröld-
ina finnast.
Næst kom The Rules of
Attraction og olli vonbrigð-
um án þess þó að aðdáend-
ur hins unga meistara
sneru við honum baki. Am-
erican Psycho mátti hins
vegar ekki verða mjög mis-
heppnuð bók ef Ellis átti að
tolla á þeim stalli sem búið
var að setja hann upp á.
Enda má segja að nú hafi
hann lagt allt undir. Hann
fékk metfé fyrir það eitt að
skrifa undir samning en
þegar til kom neitaði útgef-
andinn að gefa bókina út.
Þá hafði spurst að efniviður
Ellis væri að ýmsu leyti
hrollvekjandi en efnistök
hans þó hálfu skelfilegri.
Og mikið rétt. American
Psycho fjallar um ungt
glæsimenni sem hefur allt
til alls en dundar sér við að
murka lífið úr fólki. Lýsing-
ar á pyntingaraðferðum
fylla tugi blaðsíðna; eink-
um beitir söguhetjan ýms-
um nýstárlegum aðferðum
til að kreista líftóruna úr
konum. Þær lýsingar eru í
hæsta máta viðurstyggileg-
ar í eðli sínu en orðaflaum-
urinn er þó líklegri til að
ganga af lesandanum
dauðum áður en fórnar-
lömb sögunnar hafa öll gef-
ið upp öndina.
Söguhetja Ellis er af-
sprengi hálfgeðveiks uppa-
samfélags: lýsingar á
klæðaburði, upptalning á
vörumerkjum, fínum veit-
ingahúsum og klúbbum
eru á nálega hverri síðu.
Ellis notar þannig umhverf-
ið og útlitið fyrst og fremst
til þess að gefa mynd af per-
sónum sínum. Sú aðferð
gafst ágætlega í íslendinga-
sögunum en hér ber hún
sögumanninn ofurliði. Nið-
urstaðan getur varla orðið
sú að American Psycho sé
mjög óttaleg bók, til þess er
hún of svæfandi langloka.
Líklega er þessi bók fyrst
og fremst ágæt heimild um
uppatískuna þegar hinn
ungi ameríski Messías skrif-
aði handritið. Og tæpast
eru þetta endingarmeiri
bókmenntir en tískublöðin
í fyrra.
Hrafn Jökulsson
American Psycho fæst m.a. hjé
Eymundsson, Austurstræti.
Ljóð Önnu Maríu eru per-
sónuleg og opinská, stíllinn
yfirleitt blátt áfram. „Ljóðið
er svo einfalt. Það er hægt að
segja svo mikið í fáum orðum
í einu Ijóði. Að því leyti er
ljóðið öðruvísi en önnur tján-
ingarform."
En hvað um áhrifavalda í
skáldskapnum? „Ég les mjög
mikið af Ijóðum og held til
dæmis mikið upp á þýðingar
úr japönsku og kínversku. Þá
er Þórarinn Eldjárn í uppá-
haldi hjá mér en ég get tæp-
ast talað um áhrifavalda á
ljóðin mín.“
Anna María er þegar byrj-
uð að safna í sarpinn fyrir
næstu bók. Hún verður öðru-
vísi. „Já, ég ætla að halda
áfram. En ljóðin sem ég yrki
núna eru annars eðlis en þau
sem eru í bókinni. Þau eru
ekki jafn persónuleg og í
þeim er meiri vídd.“
Anna María Jónsdóttir:
Án blygðunar
Nakin stöndum
móti hvort öðru
horfumst i augu
nálgumst
hvort annað haegt
snertumst bliðlega
og af lotningu
njótum ásta
Hlæjum Grátum
Tolum Þegjum
Ástfangin
Án blygðunar
eða eftirsjár
bindumst
órjúfanlegum böndum
sameinumst
Uppgötvum
á þeirri stundu
helgidóm ástarinnar
fullkomnun tilverunnar
og hamingjuna — ef það er
hægt
Leyndardómar
Tregasveitarinnar
„Þaö má segja ad við séum
að leysa Hánaversliðið af. Og
svo höfum við ekkert spilað í
sumar, ekkert spilað alltof
lengi; mann er fariö að klœja
í fingurna," sagði Pétur Tyrf-
ingsson, blásari og for-
sprakki Tregasveitarinnar,
sem heldur þrenna tónleika á
Pálsinum, fimmtudag, föstu-
dag og laugardag.
Tregasveitin fagnaði
tveggja ára afmæli í vor. Hún
er svona skipuð: Pétur söng-
ur og gítar, Sigurður Sigurðs-
son söngur og munnharpa,
Björn Þórarinsson bassi,
Guðvin Flosason trommur og
snillingurinn ungi, Guö-
mundur Pétursson, leikur á
gítar; hann er líka í Vinum
Dóra. Guðmundur og Pétur
eru feðgar.
„Já, það hefur verið svo
mikið að gera hjá Vinum
Dóra upp á síðkastið að við
höfum ekki komist að. Þeir
skruppu til Chicago um dag-
inn, strákarnir, og svo gáfu
þeir út plötu," sagði Pétur.
Og hvernig verða tónleik-
arnir um helgina? „Maður fer
bara upp á svið og stingur i
,samband. Það er ekki hægt
að lýsa því neitt betur. Blús er
bara lífið.“
Pétur vildi lítið tjá sig um
þann orðróm að Tregasveitin
væri í hljóðveri um þessar
mundir að undirbúa plötuút-
gáfu. „Þú veist hvernig þess-
ar hljómsveitir eru, þær vilja
að allt svona sé leyndardóms-
fullt. Segðu bara að ég hafi
orðið leyndardómsfullur þeg-
ar þú spurðir um plötuna."