Pressan - 16.07.1992, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR PKCSSAN 16. JÚLf 1992
E R L E N T
Richard von Weizácker
bókinni lýsir Weizacker áhuga á
auknum völdum forseta sem yrði
kosinn beint af þjóðinni.
I Þýskalandi hefiir þeim fjölgað
mjög upp á síðkastið kjósendum
sem ekki kæra sig um að nota at-
kvæði sitt eða vilja alls ekki kasta
því á hina hefðbundnu flokka.
Pólitískur leiði er útbreiddur.
öfgaflokkum til hægri vex fiskur
um hrygg. f grein í tímaritinu Der
Spiegel andæfir Norbert Bliim, lit-
ríkur atvinnumálaráðherra Kohls,
forseta sínum. Þar segir hann
meðal annars að líklega lemji
Schönhuber, leiðtogi hægri öfga-
Gerði hún það í alvörunni?
Kvikmyndin var frumsýnd í
Frakklandi í vetur og þar rifust
menn aðallega um hversu trúr
leikstjórinn, Jean-Jacques
Annaud, hefði verið Elskhugan-
um, metsölubók eftir Marguerite
Duras, sem fjallar um ástir evr-
ópskrar skólastúlku og auðugs
Kínverja. Myndin verður ekki
sýnd í Bandaríkjunum fyrr en í
september en hún er þegar orðin
mjög fræg, en af allt annarri
ástæðu. Þar velta menn því aðal-
lega fýrir sér hvort aðalleikararn-
ir, Jane March og Tony Leung
hafi „gert það“ í alvöru í eldheit-
um ástarsenum myndarinnar.
Jane March, sem er nítján ára
ensk fyrirsæta frá góðu heimili,
segir svo ekki vera; hún hafi ekki
fundið neina kynferðisörvun
meðan á tökunum stóð, enda
hafi lært að leika í ástarsenum af
því að horfa á Kim Basinger í
myndinni 9 og hálf vika...
]\/[aður
vikunnar
John Smith
Þessa dagana ræða menn
um og spá i hvernig nýjum
leiðtoga Verkamanna-
flokksins í Bretlandi muni
takast að efla gengi
flokksins eftirlanga og
þrautseiga forystu Neil
Kinnocks sem þó náði ekki
að tryggja honum sæti
forsætisráðherra. í þessari
viku verða þáttaskil I sögu
flokksins, þegarJohn
Smith tekursæti for-
manns. Bresk blöð herma
að Kinnock óttist breyttar
áherslur nýs leiðtoga og
að viðleitni hans sjálfs til
að draga flokkinn úr
faðmi fortíðarvanda verði
stofnað I hættu. Smith er
líklegur til að láta fyrsta
höggið ríða á miðstýringu
Kinnocks og leyfa fleirum I
aðalstöðvum flokksins við
Walworth Road að vera
með. Skoðanabræður
Smiths innan flokksins efa
ekki að meirihlutinn muni
styðja nýjan leiðtoga og
spá honum 90-95 pró-
senta fylgi.
ur verið; stjórnarandstöðuflokkur
Sósíaldemókrata hefur reynt eftir
megni að færa sér orð hans í nyt
— enda talar hann í bókinni svo
fagurlega um Helmut Schmidt,
fyrrum kanslara Sósíaldemókrata,
að Kohl hlýtur að skilja sneiðina.
Aldrei hefur gagnrýni hans
heldur verið jafn alltumfaðmandi,
hann er ekkert að skafa utan af
þeirri leiðtogakreppu sem margir
álíta að þjaki Þýskaland eftir tíu
ára valdatíð Kohls: hann segir að
flokkarnir gleymi sér í valdapoti,
það sé þeirra alfa og omega að
halda völdum, en síður að hug-
leiða brýna þörf lands eða þjóðar.
Skammtímasjónarmið ráði ferð-
inni og skyndilausnir. Flokkarnir
hafi tilhneigingu til að líta á sig
sem sjálft ríkið, ekki sem umbjóð-
endur kjósenda. Stjórnmála-
mennirnir séu „hvorki fagmenn
né leikmenn, heldur sérffæðingar
í að berjast gegn pólitískum and-
stæðingum." Leiðsögn þeirra,
andleg og pólitísk, hrökkvi alltof
skammt; þeir séu ófærir um að
átta sig á viðfangsefnum samtíð-
arinnar og takast á við þau.
Weizácker er vinsæll maður í
Þýskalandi, sérstaklega í austur-
hlutanum, ólíkt vinsælli en Kohl.
Og vinsældir hans virðast vaxa í
öfugu hlutfalli við óvinsældir
Kohls og ríkisstjórnarinnar. En
hvað vakir fyrir Weizácker? Það
efast varla neinn um að hann er
fullkomlega ærlegur í því að vilja
hag landa sinna sem bestan. En
þykir honum kannski þrengt að
sér í embætti þingkjörins forseta,
sem er vart annað en valdalítil
táknmynd? Vill hann meiri völd?
Það er kannski um seinan fyrir
Weizácker, sem er 72 ára og lætur
sennilega af embætti eftir tvö ár.
En líklega er honum ekki ósýnt
um að Bonnstjórnin taki meira
mið af hugmyndum hans um að
Vestur-Þjóðverjar taki á sig aukn-
ar byrðar til að liðsinna íbúum
austurhlutans — og kannski þætti
honum ekki verra að vera fram-
vegis talinn höfundur breytinga á
eðli forsetaembættisins. f samtals-
$(jc 9ícto 4)odt $tmc§
Hraðar, hcerra, sterkar
Margir eru þeirrar skoðunar að bandaríska ólympíuliðið í körfuknatt-
leik sé ekki annað en þjóðrembur og neyslueðli Bandaríkjanna holdi
klætt, að enn á ný neyti þau aflsmunar til að ffeista þess, að krækja í gull-
verðlaunin í körfuknattleik, sem áhugamannaliðum þeirra hefur ekki
tekist að vinna um nokkurt skeið. En því skyldu þjóðir heimsins ekki
senda þá bestu á Ólympíuleikana? Er það ekki einmitt tilgangur þeirra að
komast að því, hverjir eru fremstu íþróttamenn heims? Einkunnarorð
leikanna eru jú „hraðar, hærra, sterkar“. Kannski má æda að slíkt yfir-
burðalið sem hið bandaríska muni taka alla spennu úr keppninni en þeir
sem sáu til þess í keppni Ameríkuþjóða á dögunum, segja að svo sé ekki.
Liðið, sem sigraði alla leiki sína með 51.5 stiga mun að meðaltali, lék svo
vel unun var á að horfa.
Leikmenn hinna liðanna, sem vissu að þeir höfðu átt í höggi við besta
körfuknattleikslið sögunnar voru sáttir við hlutskipti sitt og vildu ólmir
láta taka myndir af sér ásamt Bandaríkjamönnunum til að færa sönnur á
viðureignina er heim kæmi.
Þó að draumurinn um Ólympíuleikana sem keppni áhugamanna sé ef
til vill úr sögunni, lifir hugsjón íþróttamanna um að leggja sig alla fram.

Richard von Weizácker, for-
seti Þýskalands, er í opinberri
heimsókn á fslandi. Að und-
anförnu þykir hann hafa farið
mjög út fyrir hefðbundið
valdsvið Þýskalandsforseta og
með bersögli sinni hefur hann
reitt marga stjórnmálamenn
til reiði. Hann og Kohl kansl-
ari talast varla við.
Seint í júní hittust þeir Richard
von Weizacker Þýskalandsforseti
og Helmut Kohl kanslari við opn-
un mikils listahúss í Bonn. Allt í
einu stóð kanslarinn andspænis
forsetanum, rétti honum linku-
lega höndina og horfði um leið
annars hugar út í loftið. Þetta var
engin tilviljun, þessir tveir æðstu
menn Þýskalands talast varla við.
Það var heldur ekki að sjá að
forsetinn væri neitt sérstaklega
miður sín yfir því hvað kanslarinn
var snubbóttur. Hann stakk sam-
an nefjum við konu sína, Mari-
anne, og það var líkt í þeim báð-
um. Það fór ekki milli mála að orð
hans höfðu haft áhrif.
Og til þess er leikurinn gerður. í
samtalsbók við blaðamenn frá
dagblaðinu Der Zeit sem er ný-
komin út lætur Weizácker þýska
stjórnmálamenn fá það óþvegið.
Hann nefnir Helmut Kohl reyndar
hvergi á nafn. En það er ljóst að
hann er síður en svo undanþeginn
gagnrýninni; sumir álíta jafnvel að
gagnrýni Weizáckers á þýska
stjórnmálaflokka sé fyrst og
ffemst beint gegn Kohl.
Þýski forsetinn er svo til valda-
Serrit fyrir
byssukonur
Bandaríkjamenn eru snarbrjálæðir
og það er ekki til svo lélegt áhuga-
mál í heiminum að það eigi ekki
sitt fagtímarit. Eða er bandaríska
tímaritið Women & Guns (Konur
og byssur) ekki ærin sönnun
fyrir þessum fullyrðingum. Eða
er þetta ekki annað en þarft
innlegg í jafnréttisbaráttuna? Annars
hefur tímaritið nýlega hafið göngu sína og kemur
út mánaðarlega, fullt af auglýsingum um handhægar byssur
og upplýsingum um hvernig best sé að eiga við karlpunga i stétt
byssukaupmanna. I smáu letri, fremst í blaðinu, er þó tekið fram að
ritstjórnin telji sig ekki á neinn hátt ábyrga fyrir óhöppum sem
gætu orðið vegna efnis sem birtist í blaðinu.
laus. Embætti hans er fyrst og
fremst táknrænt, líkt og embætti
forseta fslands. Það heftir heldur
ekki tíðkast að forseti Sambands-
lýðveldisins vegi að stjórnmála-
mönnum, nema þá kannski undir
rós. Aldrei áður hefur þýskur for-
seti talað svo opinskátt um pólitík.
Sumir vilja álíta að þama hafi We-
izácker brotið gróflega gegn þeim
hefðum sem hafa myndast kring-
um forsetaembættið.
Weizácker hefur reyndar löng-
um viljað leika stærra hlutverk en
forverar hans í embætti. Hann gaf
tóninn í frægri ræðu 1985 þegar
hann áminnti landa sína að
gleyma ekki grimmdarverkum
nasista í síðari heimstyrjöldinni.
Hann var þegar kominn í hlutverk
eins konar þjóðarsamvisku sem
álítur sig haftia yfir flokkadrætti.
Það er svo sem ekki nýtt að
Weizácker gagnrýni stjórnmála-
flokka og hvernig til hefur tekist
með sameiningu þýsku ríkjanna,
það hefur hann gert í fjölda ára og
sífellt af meiri ákafa; honum er
tamt að líta á sig sem rödd skyn-
seminnar mitt í hagsmunapoti og
óðagoti stjórnmálanna. Og nú,
þegar ríkir mikil vantrú á stjórn-
málaflokka meðal þýskra borgara,
hefur hann fengið meira svigrúm
en fyrr; þýskir fréttaskýrendur
hafa sumir skrifað að einsætt sé að
hann telji sig í raun miklu hæfari
kanslara en hinn miklum valda-
meiri Helmut Kohl.
f áðurnefhdri viðtalsbók grípur
Weizácker á lofti gagnrýni þeirra
sem telja að flokkarnir séu sið-
ferðislega ónógir til að leiða þjóð-
ina á þessum erfiða tíma samein-
ingarinnar; og um leið gefa orð
hans óánægjunni byr undir báða
vængi. Hann verður í raun
fremsti talsmaður hinna
óánægðu. Þannig er hann kom-
inn út á miðjan vígvöll stjórn-
málanna, þar sem yfirleitt er ekki
von að finna forseta Þýskalands.
Kristilegir demókratar Kohls eru
upp til hópa æfir út í hann, þeir
gera sér líka fýllilega grein fyrir því
hversu skaðleg gagnrýni hans get-
Haldiði að pað
sé sjens að kría
út vopnahlé
þegar þeir
hlaða næst... ?
Weizácker hirtir
Kohl. Hann nefnir
Kohl reyndar hvergi
á nafn í nýlegri við-
talsbók, en margir
álíta að gagnrýni
forsetans beinist
fyrst og fremst að
kanslaranum.
Forseti sem vill
stærra hlutverk
~t ’ 4»