Pressan - 13.08.1992, Blaðsíða 18

18
FIMMTUDAGUR PRBSSAN 13. ÁGÚST, 1992
Réttarhöld hafin yfir Clair George
Traustvekjandi andlit? „Hann er djöfullega falskur," segir fyrrum bandarískur sendiherra.
kínverskra diplómata og njósnara
sem áttu leið um. Þetta þótti verð-
mætur árangur, enda var kenn-
ingin sú að ef Kremlverjum þætti
til dæmis einhver dulmálssérfræð-
ingur orðinn óþægur væru allar
líkur á að hann yrði einmitt send-
ur á krummaskuð eins og Malí.
Þetta var erfitt verkefni, enda var
þá nýhættur annar súpernjósnari,
James Angleton, sem hafði þá
skoðun að allir sovéskir gagn-
njósnarar væru moldvörpur sem
ekki mætti treysta. George var ætl-
að að koma rússnesku gagn-
njósnastarfseminni af stað afíur
ráðinn af dögum á leið heim úr
jólaboði. Þá var kallað á George til
að taka við, sem hann gerði sum-
arið 1976.
George neitaði að auka öryggis-
ráðstafanir þrátt fyrir morðið á
Welch og kaus að aka um á Volks-
wagen-bjöllu í stað límúsínunnar.
Honum tókst að koma á kyrrð í
kringum CIA í Grikklandi og lík-
lega vissu vinstrimenn ekki hver
tók við af Welch. Hann náði líka
góðu sambandi við gríska stjóm-
málamenn, enda var sagt að eng-
inn alvörupólitíkus færi þar í
framboð án þess að bera það fyrst
undir CIA.
MINNISLEYSIÐ í KRINGUM
OLLIENORTH
Þremur ámm síðar sneri hann
til Washington fyrir fullt og allt og
skömmu síðar varð Ronald Reag-
an forseti og við forstjórastóli CLA
tók Bill Casey. Þá tók affur við
hálfbrjálað tímabil þar sem CIA
hélt áfram og jók við meira og
minna ólöglegar aðgerðir til
stuðnings alls kyns hópum víða
um heim. Þeirra á meðal voru
kontrarnir í Níkaragúa. Clair Ge-
orge var bara peð og möppudýr í
þeirri sögu allri, en þegar þingið
fór að spyrjast fyrir varð að líkind-
um ofan á trúmennska hans við
stofnunina sem hann hafði helgað
líf sitt. Hann skrökvaði eiðsvarinn
að þingnefndunum.
Stuðningsmenn hans telja að
verið sé að fórna honum til að
verja æðra setta, þar á meðal Re-
agan forseta. Aðrir segja að Ge-
orge þjáist af sama minnisleysi og
allir aðrir sem komu nálægt Ollie
North og sé aðeins einn margra
fyrrum leyniþjónustumanna sem
hafi ákveðið þegar á reyndi að
breyta skammstöfuninni CIA í
CYA: Cover Your Ass.
Karl Th. Birgisson
Miðaldra konur í leit
að eilífri æsku
íHollywood þykir það ákaflega vogað að tefla leikkon-
unum Coldie Hawn og Meryl Streep saman íkvik-
mynd. Aðsóknartölur þykja nefnilega sýna aö hin
ærslafulla Hawn og hin alvarlega Streep höfði til
ólíkra hópa aðdáenda; sú fyrrnefnda virðist eiga
auðvelt með að draga alþýðu manna í bíó, en
hin slðarnefnda nýtur mikillar virðingar sem leik-
kona. En þeim mun vera vel til vina og í bíómynd-
inni„Death Becomes Her"leika þær tvær miðaldra
konur, keppinauta, sem beita öllum brögðum og sum
um býsna óvenjulegum tilað eldastekki. Þetta erkol-
svört kómedía þar sem er hæðst að stöðugri eftirsókn
eftir fegurð og æsku og er haft eftir leikkonunum að
þærhafi haft stórgaman afþví að leika í henni. Leik-
stjóri myndarinnar er Robert Zemeckis, sem er
meðal annar þekktur fyrir þrjár myndir sem allar
hétu„Aftur til framtíðar", en meðal annarra leik-
enda eru Bruce Willis og Isabella Rosseleini.
Yfirmaður CIA í Grikklandi á góðri stund með eiginkonunni. Þar
keyrði hann um á Volkswagen-bjöllu.
Sharon Stone
Ógnareðli,
annar hluti
Sá orðrómur gengur víst fjöll-
unum hærra í Hollywood að í
burðarliðnum sé framhald
spennumyndarinnar „Basic Inst-
inct“, sem undir íslenska heitinu
Ógnareðli hefur fengið gríðar-
mikla aðsókn í Regnboganum.
Talið er víst að Sharon Stone vilji
áfram fara með hlutverk Cather-
ine Tremmell, þokkadísarinnar
sem líklega var morðinginn í fyrri
myndinni. Handritshöfundurinn
Joe Eszterhas verður líklega einn-
ig með, en sögusagnir herma að
hann vilji frá ofboðslega há laun.
Persónan sem Michael Douglas
lék verður sennilega látin deyja,
enda er talið að hann hafi lítinn
áhuga, og það hefúr víst ekki held-
ur leikstjórinn Paul Verhoeven.
Batman í
vandræðum
Aðstandendur Batmanmynd-
arinnar númer tvö voru kátir
fyrstu dagana eftir að hún var
frumsýnd í Bandaríkjunum.
Fyrstu helgina, í kringum 22. júní,
rakaði myndin inn heilum 46
milljónum dollara. Hún var frum-
sýnd í fleiri sölum en áður hefur
þekkst. En síðan hefur hallað
undan fæti. Myndin virðist ein-
faldlega ekki spyijast nógu vel út,
því aðsókn hefur farið hríð-
minnkandi. Stax um miðjan júlí
var hún komin í sjötta sæti yfir
mest sóttu myndirnar og tók þá
ekki inn nema 4,3 milljónir doll-
ara á viku. Nú er áætlað að hún
muni í heild gefa af sér um 160
milljónir dala í bíóum á heima-
markaði, sem er næstum 100
milljónum minna en fýrri mynd-
in. Ástæðan? Foreldrar virðast
telja myndina of ofbeldiskennda
og krökkunum finnst hún
fullskrítin. Michelle Pfeiffer, þótt
æsandi sé, virðist heldur ekki
duga til að draga eldra fólkið í bíó.
Súper-
Eftir rúmlega þrjátíu ára starf hjá CIA
ætlar yfirnjósnaranum Clair George að
verða að falli það sem njósnarar eiga að
kunna best: að ljúga.
þegar Angleton hefði losað tökin á
henni.
Árið 1975 tók George svo við
fyrsta stóra útibúinu: Beirút.
Hann hefði ekki getað valið verri
tíma, því nokkrum mánuðum
seinna braust út borgarastyrjöld
og allt sendiráðsstarfsfólk var flutt
ffá borginni. George hélt þó starfi
sínu áfram við annan mann,
skipti um dvalarstað á hverjum
degi og tókst að halda uppi sam-
bandi við mikilvæga tengla —
menn á borð við Bashir Gemayel,
leiðtoga falangista, sem seinna var
ráðinn af dögum, þá nýkjörinn
forseti Líbanons.
Heima fýrir var farið að syrta í
álinn fyrir CIA. Þingnefndir gerðu
opinberar upplýsingar um þátt-
töku CIA í banatilræðum við
þjóðarleiðtoga (til dæmis Fídel
Kastró) og tilraunir með LSD á
saklausu fólki. Og í Aþenu var úti-
bússtjóri CIA, Richard Welch,
f næstu útgáfu af bandaríska
gátuspilinu Trivial Pursuit gætu
verið þessar tvær spurningar:
Hver var síðastur til að bera vitni
fyrir þingnefitdum sem rannsök-
uðu Iran-kontrahneykslið? Svar:
Clair George. Næsta spurning:
Hver er hann?
Clair George endaði rúmlega
þrjátíu ára feril sinn hjá CIA sem
yfirmaður njósnadeildarinnar,
Operations Directorate, með 2.500
manna starfslið og yfir 60 millj-
arða króna fjárveitingu. Hann
gekk næstur forstjóranum, Willi-
am Casey, að völdum og þótti
einkar góður njósnari, sem þýddi
líka að hann varð að kunna að
ljúga sannferðuglega. Síðustu
ósannindi hans komu honum
hins vegar í koll, því þau sagði
hann eiðsvarinn fyrir framan
utanríkismála- og njósnanefndir
Bandaríkjaþings. Hann var
ákærður fyrir meinsæri og réttar-
höld yfir honum hófust í Wash-
ington fyrir nokkrum vikum.
Þyngsta refsing við ákærunum er
samtals fimmtíu ára fangelsi og
140 milljóna króna sekt.
DJÖFULLEGA FALSKUR
George fullyrti í þinginu að CIA
hefði hvergi komið nærri ólögleg-
um vopnasendingum til kontra-
skæruliðanna í Níkaragúa. Seinna
baðst hann afsökunar á þessu og
sagðist hafa átt við CIA sem stofh-
un, ekki einstaklinga innan henn-
ar. Þetta var ekki mjög sannfær-
andi, enda hafði George víðtæka
vitneskju um það sem Bill Casey
og Oliver North aðhöfðust þar
syðra. Ferill Georges og trúnaður
við CIA benda líka til þess að hann
hefði ekki talið eftir sér að Ijúga
svolítið að þinginu, ef það mætti
koma leyniþjónustunni að gagni.
„Hann var besti njósnari sem
ég hef nokkru sinni kynnst,“ segir
Richard Viets sendiherra, sem
starfaði á Indlandi í lok sjöunda
áratugarins þegar George var hjá
CIA-útibúinu þar. „Hann var
kominn með höndina í rassvas-
ann hjá manni áður en hann var
búinn að heilsa. Hann býr yfir
þeirri óvenjulegu blöndu sem
leyniþjónustan sækist eftir — per-
sónuleika sem er óhemjuvingjarn-
legur og traustvekjandi, en um
leið djöfullega falskur og tvöfaldur
í roðinu.“
George var 26 ára árið 1956
þegar hann fór til Hong Kong á
vegum CIA og safnaði upplýsing-
um frá flóttamönnum og andófs-
mönnum sem streymdu frá meg-
inlandinu. Hann talar reiprenn-
andi kínversku og þótti sérstak-
lega mikilvægur fyrir þann hæfi-
leika sinn að geta vingast við kon-
ur án þess að eiginmönnum
þeirra þætti hann ógna sér. Eftir
stuttan stans í Washington var
hann sendur til Parísar sem „pól-
itískur aðstoðarmaður" í sendi-
ráðinu, en notaði tímann þar til að
kynnast afrískum diplómötum,
enda stóð til að senda hann til
Vestur-Afríku.
Hann fór til Malí árið sem
„efnahagssérfræðingur“ en var í
raun útbússtjóri CIA þar. Malí var
út af fyrir sig ekki merkilegt land,
en risaveldin voru þó að byrja að
takast á um nýfrjálsu ríkin í Vest-
ur-Afríku. I Malí þreifst George
eins og fiskur í vatni og gekk vel
að koma sér upp sam-
böndum meðal
sovéskra og
Dag einn árið 1966 fékk George
viðvörun frá vini sínum í mal-
ísku öryggislögreglunni þess
efnis að lýsa ætti hann pers-
ona non grata í landinu.
Það hafði sumsé komist
upp um hann og George
Keið ekki eftir opinberri
ilkynningu, heldur var
stunginn af samdægurs.
IFELUM í BEIRÚT
Næst lá leiðin til
Indlands, þar sem
hann hafði umsjón
með rússneskum og
öðrum gagnnjósnur-
um, sem nóg var af í
Nýju Delhí á þessum
tíma. Árið 1971 flutti
hann aftur til Washington
og tókst á hendur yfirum-
sjón með öllum sovéskum
gagnnjósnurum fýrir utan
Sovétríkin og austurblokkina.
niósnari
í klípu