Pressan - 17.12.1992, Qupperneq 7

FIMMTUDAGUR PRESSAN 17. DESEMBER 1992
7
F Y R S T
&
F R E M S T
M E N N
Friðrik Sophusson fjármálaráðherra
Jólasveinninn Gleðigleypir
Alltaf þegar jólasveinarnir
koma til byggða að færa bömun-
um gjafir fer annar hópur manna
á stjá. Það eru starfsmenn fjár-
málaráðuneytisins með ráðherr-
ann sjálfan í broddi fylkingar. Á
meðan jólasveinarnir læðast milli
húsa í myrkrinu vinna starfsmenn
ráðuneytisins fram á nótt við að
finna nýjar leiðir til að hafa fé af
fólki. Því meira sem jólaveinarnir
láta í skóinn því þyngri álögur búa
starfsmenn ráðuneytisins til. Sök-
um þessa er desember enginn sér-
stakur gleðimánuður á íslandi.
Allar gjafir hans renna úr skóm
barnanna í gegnum veski heimil-
isföðurins og í vasa fjármálaráð-
herrans. Hann er jólasveinninn
Gleðigleypir.
Þetta árið er Friðrik Sophusson
í þessu hlutverki. Og hann er ekki
bara í því að eyðileggja starf al-
vöru jólasveina. Hann skemmir
líka fjrir jólasveinunum í ríkis-
stjórninni. Þannig vill Jóhanna
Sigurðardóttir gefa landsmönnum
eins mikið af húsnæðislánum og
þeir geta torgað. Friðrik vill
skemma það. Þorsteinn vill gefa
útgerðarmönnum allan kvóta sem
til er á íslandsmiðum. Friðrik seg-
ist vera skeptískur á það. Ólafur G.
Einarsson segist vilja mennta
börn og yfirleitt alla þá sem telja
sig eiga erindi í skóla en hann get-
ur það ekki vegna þess að Friðrik
lætur hann ekki fá pening. Og svo
ffam eftir götunum. Allan desem-
ber vinnur Friðrik við að segja nei
við ráðherrana og fjárlaganefnd.
Ef þessi góðmenni öll fengju ffið
íyrir Friðriki þá yrði allt gott á ís-
landi. Það yrði land jólasveinanna.
En þetta er ekki alveg svona.
Eða öllu heldur; þetta verður ekki
alveg svona. Eins og allir fyrir-
rennarar hans verður Friðrik
nieyr þegar dregur að jólum. Þeg-
ar hann er búinn að hlusta á nóg
af jólalögum, nóg af tali um
mannkærleik félaga sinna í ríkis-
stjóminni og fjárlaganefnd, búinn
að sjá nógu mikið af börnum sem
mæna í búðargluggana og þegar
„Efþessi góðmenni öll fengju frið fyrir
Friðriki þáyrði alltgott á íslandi. Það
yrði landjólasveinanna.“
jólasnjórinn fer að falla brotnar
hann saman. Það hafa allir fyrir-
rennarar hans gert. Þeir vilja vera
eins og hinir jólasveinarnir. Þeir
vilja líka færa fólki gjafir í stað
þess að vera alltaf að leggja á
skatta og skerða framlög til hins
og þessa. Og Friðrik mun, eins og
þeir, búa til sína jólapakka handa
þjóðinni.
Hann mun hækka barnabóta-
aukann til einstæðra foreldra, því
það er sérstaklega vinsælt að gefa
einstæðum foreldrum og bömum
þeirra gjafir á jólum. Nægir að
nefna mæðrastyrksnefnd í því
samhengi. Og Friðrik mun ekki
láta það aftra sér, frekar en það
aftraði fyrirrennurum hans, að
það er fyrir löngu búið að styrkja
og styðja einstæða foreldra svo að
fólk sem giftist er í raun að skerða
lífskjör sín um helming.
Það skiptir ekki máli þegar jóla-
stemmningin grípur um sig í
þinginu. Það stenst hana enginn.
Ekki einu sinni jólasveinninn
Gleðigleypir.
~ÁS
OSTOÐVANDI
ORÐAFLAUMUR
Stjómarandstaðan hverju sinni
hefur eitt vopn sem aldrei bregst;
Hún getur talað og malað og
þannig tafið þingstörf nánast að
vild. Það getur hins vegar verið
erfitt að halda langar ræður út, því
ef þingmenn þurfa að bregða sér
úr púlti er ræða þeirra sjálfkrafa
búin. Þeir geta að vísu beðið þing-
forseta um fundarhlé, en vita-
skuld verður hann aldrei við því
þegar komið er út í málþóf. Ef
mikið liggur við hjá stjórnarand-
stöðunni og nauðsynlegt er að
tefja mál er mikilvægt að þing-
menn hennar séu vel á sig komnir
líkamlega. Þeir verða að geta talað
þindarlaust og teygt lopann ffam í
hið óendanlega.
össur Skarphéðinsson, fyrrum
alþýðubandalagsmaður, vék eitt
sinn að því í blaðagrein í PRESS-
UNNI hvemig alþýðubandalags-
menn byggju sig undir maraþon-
ræður. Þar segir hann frá því
hvemig þingmenn borða múslí og
sveskjur daginn á undan til að
tæma þarmana, fasta svo nokkra
tíma fyrir ræðuna miklu, pissa
rétt áður en stigið er í stólinn og
gæta þess að drekka ekki mikið
vatn á meðan á flutningnum
stendur. Bætti hann því svo við að
Hjörleifur Guttormsson. Sumir öfunda
Alþýðubandalagið fyrir að geta státað af
jafnúthaldsgóðum þingmanni og hann
er.
Sverrir Hermannsson nýtur enn
þess vafasama heiðurs að hafa
haldið lengstu þingræðuna.
Páll Pétursson, þingflokksfor-
maður framsóknarmanna, hefði
lengi öfundað Alþýðubandalagið
af Hjörleift Guttormssyni, sem
hann kallar maraþonkonung
þingsins.
örfá ár eru síðan Hjörleifur
hélt um fimm klukkustunda
ræðu um álmálið og þótti mörg-
um nóg um. Það var samt ekki
lengsta þingræða sem haldin
hefur verið, þvf metið á
Sverrir Hermannsson, nú-
verandi landsbankastjóri.
Var sú ræða flutt 8. maí
1974. Þannig var að þegar
Sverrir mætti í þingið frétt
hann að forsætis-
ráðherra, Ólafur Jóhannes-
son, hefði ákveðið að rjúfa
þing nákvæmlega klukkan
tíu um kvöldið og boða til
kosninga. Sverrir, sem þá
var ósáttur við vinnubrögð
forsætisráðherra, ákvað að
raska áætlun Ólafs og auk
þess tefja fyrir nýju grunn-
skólaff umvarpi, sem stóð til
að samþykkja fyrir þinglok.
Sverrir sté í pontu klukkan
tuttugu mínútur yfir fimm
og talaði látlaust þar til rétt
fyrir ellefu, eða í rúmlega
fimm og hálfa klukku-
stund. Ekki hafði Sverrir
búið sig undir svo langa
ræðu og því tók hann með
sér gamla ræðukafla um
Einar Olgeirsson hélt langar
ræður.
sama málefni frá 1946. Síðan naut
hann aðstoðar flokkssystkina
sinna, þeirra Matthíasar Mathie-
sen og Ragnhildar Helgadóttur,
sem báru í hann gömul alþingis-
tíðindi, sem náðu allt aftur á síð-
ustu öld. Með þessu tókst honum
að tefja þingrofið um einn dag, en
auk þess kostaði málþóf hans
andvökunótt fyrir forseta þmgsins
og menntamálaráðherrann, sem
þá var Magnús Torfi Ólafsson.
Síðar sagði Sverrir að sér hefði
leiðst mest milli klukkan sjö og
átta, en þá var hann einn í þing-
salnum með forseta þingsins fyrir
aftan sig. Aðspurður kveðst hann
hafa orðið að hætta vegna mikillar
kaffilöngunar, en á þessum tíma
hafi hann verið mikill kaffimaður!
Þótt Sverrir segi að kajfiþorst-
inn hafi dregið sig úr rœðustóli
halda sumir því fram að hann
hafi orðið að hœtta vegna þess að
hann varkominn íspreng. Þann-
ig á Einar Olgeirsson að hafa gert
grín að Sverri vegna þessa og
haldið því ffarn að hann hafi ekki
kunnað að útbúa sig fyrir svo
langa ræðu. Sagan segir nefnilega
að þegar Einar hélt sína frægu
maraþonræðu, um inngöngu
landsins í NATO, hafi hann verið
með sérstakan þvagpoka á lærinu
og þar af leiðandi ekki orðið að
hætta í „miðjum klíðum“ eins og
Sverrir!
Á L I T
Tilnefningar til íslensku bókmenntaverðlaunanna
Árni Blandon, bókmennta-
gagnrýnandi á
DV
„Þær eru mjög sanngjamar og
ekkert meira um þær að segja.“
Gunnlaugur A. Jónsson, bók-
menntagagn-
rýnandi á DV
„Ég get aðeins tjáð mig um
flokk ffæðiritanna, enda em störf
mín sem ritdómara hjá DV tak-
mörkuð við þann þátt. Þar finnst
mér sem vel hafi tekist til við til-
nefninguna. Mjög hæpið væri að
halda því fram að eitthvert þeirra
fimm ritverka sem tilnefnd hafa
verið ættu það ekki skilið. Sér-
staklega mikill fengur ftnnst mér í
Bókmenntasögunni, en tel samt
ekki sjálfgefið að það verk hljóti
verðlaunin. Það hefur raunar að-
eins komið í minn hlut að rit-
dæma eitt af þessum verkum, þ.e.
Þroskakosti dr. Kristjáns Krist-
jánssonar. Fannst mér mikið til
um það verk og er hjartanlega
sammála því að það hljóti tilnefn-
ingu. Ég skal fusléga viðurkenna
að ég hefði kosið að sjá tvö verk á
þessum lista sem ekki.eru þarna.
Er þar annars vegar um að ræða
Haustdreifar dr. Sigurbjöms Ein-
arssonar biskups og hins vegar
Tímann og tárið eftir dr. Óttar
Guðmundsson. Ég vil hins vegar
ekkert um það segja hvaða tvö
verk hefðu átt að víkja fyrir þeim.
Það hljóta alltaf að verða sldptar
skoðanir um tilnefningu til verð-
launa sem þessara, en í ár held ég
að valið. á fræðiritum sé vel
heppnað. Tilnefnirigin í flokki
fargurbókmennta er og verður
umdeildari.“
Ingi Bogi Bogason, bók-
i menntagagn-
rýnandi við
Morgunblaðið
ir Vigdísi Grímsdóttur.
Hvernig stendur annars á því
að afgreiða þarf tilnefningarnar
löngu áður en allar helstu bæk-
umar em komnar út?“
Kolbrún Bergþórsdóttir,
bókmenntagagnrýnandi á
Pressunni
Indriði G. Þorsteinsson rit-
I höfundur
„Tilnefhingin hefur vakið tölu-
vert umtal í þetta sinn, meira en
oft áður. Það er ágætt. Það á ekk-
ert að vera ffiður um bókatilnefri-
ingar.
Mér sýnast þau verk sem til-
nefnd hafa verið eiga skilið að
teljast meðal þeirra bestu fyrir
þessi jól. Sérstaklega er ég sáttur
við ffæðibókavalið. Það liggur t.d.
metnaðarfull vinna að baki verki
Ingu Huldar, Fjarri hlýju hjóna-
sængur. Ekki get ég þvertekið fyr-
ir að ég sakna í úrvalið eins fagur-
verks, Stúlkunnar í skóginum eft-
„Ég get aðeins tjáð mig um fag-
urbókmenntimar. Ég er fylgjandi
verðlaunaveitingum en finnst
sjálfsagt að vanda valið. Það eru
áberandi veilur í vali dómnefnd-
arinnar og hafa feiknagóð verk
vérið skilin útundan. Það lýsir
ekki miklu bókmenntanæmi að
skilja þau verk eftir og taka önnur
léttvægari inn.“
„Ég hef litla skoðun á þessum
tilnefningum, enda hef ég ekki
lesið bækurnar. Mér sýnist hins
vegar verðlaunin vera að deyja.
Þau lifa á ffamlögum bókaútgef-
enda, en nú em eiginlega tvö for-
lög eftir, Mál og menning og For-
lagið, sem er sama fyrirtækið. All-
ir aðrir hafa gefist upp. Það verð-
ur ffóðlegt í framtíðinni að sjá þá
veita sjálfum sér verðlaunin."