Pressan - 19.05.1993, Blaðsíða 18

V I ÐT A L
18 PRESSAN
Miðvikudagurinn 19. maí 1993
Erífjölmenni
þegor ég shrifa
Bragi Ólafsson er svona
eins og hann er; rólegur,
eilítið viðkvœmur, þœgi-
legur. Á loftinu skrifar
hann Ijóðin sín. í nœði.
Hann er Ijóðskáld ekki
síður en Sykurmoli. Og
það er nákvœmlega það
sem hann vill vera; hé-
gómlegt skáld sem nýtur
þess að eftir skrifum þess
sé tekið. Bragi Ólafsson
getur vel hugsað sér að
hœtta í tónlistinni og
snúa sér alfarið að rit-
störfum, en nú er hann
að leggja síðustu hönd á
nýja Ijóðabók sem Bjart-
urgefur út í byrjunjúní-
mánaðar. Ytri höfnin
heitir hún.
Bragi byrjaði seint að gefa
út ljóð sín, orðinn fiillra 24
ára. Ansjósur hét önnur bókin
— Dragsúgur sú fyrsta.
Voru það byrjandaljóð?
„Nei. Sumt í Dragsúgi var
að vísu eitthvað sem ég mundi
ekki gera núna en annað í
bókinni vildi ég geta gert núna
en get því miður ekki endur-
tekið.“
Er 24 ára að vera gamall?
„Kannski ekki, en ef miðað
er við það sem gerist í kring-
um mann er seint að byrja á
ljóðagerð af einhverri alvöru á
þeim aldri.“
Hvað með formið á skáld-
skap þínum? Þú nálgast mjög
prósann.
„Vissulega gætu einhver
ljóðanna staðið sem prósi en
stundum finnst mér línu-
skipting fallegri. Formið skipt-
ir mig ekki meginmáli og ég
legg lítið upp úr ryþma. Það
truflar mig því alla jafna að
lesa rímljóð. Ljóðformið er
orðið fremur gamalt og um-
ræða hérlendis hefur löngum
verið langt á eftir öðrum
þjóðum. Hér eiga sér til dæm-
is sjaldan stað umræður um
form og fleira, líkt og í áþreif-
anlegri list; myndlist og ljós-
myndun.“
En hvenær hættir prósi að
vera prósi og verður ljóð?
„Sannast sagna getur flatur
prósi aldrei orðið ljóð og
augnablikið í ljóði er aðalat-
riðið, ekki sagan eða ffásögnin
sjálf. Því meira sem ég skrifa
því stærri verður sá hluti sem
vill ekki lifna við sem ljóð.“
Hver er ástæðan?
„Ég hygg að ég geri stöðugt
meiri kröfur til sjálfs mín;
finnist sem ég sé að verða bú-
inn að tæma mig á þessum
grundvelli. Mig skortir hins
vegar aldrei hugmyndir né
heldur efni.“
Hyggstu þá semja lengra
verk; skáldsögu?
„Reyndar er ég að því án
þess að vilja tala meira um
það.“
Póstkortaskríf ákveö-
in bókmenntagrein
Er Ytri höfnin í svipuðum
anda og hinar tvær?
„Ytri höfnin er ekki mjög
frábrugðin hinum tveimur í
anda, en ég blanda minni eig-
in persónu ef til vill meira inn
í þessa.“
Hefur gagnrýni verið þér í
hag?
„Mjög. Hingað til hef ég
ekki fengið vonda krítík en
hún á vafalaust eftir að koma
og ég bíð spenntur eftir
henni.“
Þú ert haldinn einhvers
konar póstkortaáráttu. Getur
verið að það örli á henni í
ljóðum þínum?
„Það get ég varla ímyndað
mér. Hins vegar liggur það
mjög vel fyrir mér að skrifa
póstkort því þá hef ég ein-
hvern ákveðinn í huga þegar
ég skrifa. Stundum vildi ég
óska þess að ég gæti blekkt
sjálfan mig og skrifað bækur
með þeim formerkjum að ég
væri að skrifa póstkort en gæfi
ritverkið síðan út sem bók til
einhvers hóps sem ég ekki
þekkti. Annars teljast póst-
kortaskrif til sérstakrar bók-
menntagreinar.“
Hefurðu lifibrauð af skáld
skap og tónlist?
„Af ritstörfum lifi ég ekki og
meðan Sykurmolamir eru í
ffíi stunda ég ekki tónlistina.
Því vinn ég verslunarstörf
hálfan daginn.“
Saknarðu tónlistarinnar?
„Síður en svo, hún truflar
mig ef eitthvað er. Ég kann
mun betur við að geta snúið
mér óskiptur að skrifum."
Ertu aldrei einmana í skáld-
skapnum?
„Ég er ekki í naflaskoðun og
er því aldrei einmana. Það em
margir með mér í skáldskapn-
um og ég er í fjölmenni þegar
ég skrifa. Hugmyndirnar
liggja svo á einhvern óútskýr-
anlegan hátt í loftinu og á ein-
hverju skrítnu augnabliki
koma þær að manni. Ég undr-
ast oft að mér skuli takast vel
upp þegar hugmynd er mér
algerlega ókunn, en mikið af
því sem ég skrifa er hluti eigin
upplifunar og yfirleitt verð ég
því að hafa eitthvert jarðsam-
band við textann.“
íslenskur veruleiki
fremur grár
Stelurðu aldrei hugmynd-
um?
„Ég finn að það síast inn
ákveðið umhverfi og ef til vill
einhver sýn á lífið þegar ég hef
lesið mikið eftir aðra höfunda
og á stundum stend ég mig að
því að nota mér það. Ef ég sé
við nánari skoðun að hug-
mynd tilheyrir öðm skáldi
áberandi mikið reyni ég að
breyta því.“
Færðu aldrei samviskubit
þegar þetta kemur fyrir?
„Ég lít þvert á móti á það
sem virðingu við viðkomandi
höfund. Bókmenntir eiga að
lúta sömu lögmálum ög aðrar
listgreinar; byggt er á því sem
fyrir er. Sjálfur byggi ég verk
mín mest á ljóðlist fyrri hluta
tuttugustu aldar.“
Qí
Þetta snýst þá um að sam-
hæfa það sem þegar hefur ver-
ið gert?
„Bækur sem gefa sig út fyrir
að vera að öllu leyti nýjung
falla alla jafna um sjálfar sig.“
Kemur innblásturinn ann-
ars víða að?
„Reynsla mín og upplifun
erlendis endurspeglast mjög í
ljóðum mínum og því er út-
koman blanda af henni og
áralangri búsetu á Islandi. Ég
lít ekki svo mjög á mig sem fs-
lending og stórundrast á köfl-
um að það skuli yfirhöfuð
vera mitt rétta þjóðemi. Það
bærist því ekki mikil þjóðem-
iskennd innra með mér.“
Það mundi vera gagnstætt
hugmyndum velflestra íslend-
inga.
„Mér finnst einfaldlega fáir
plúsar fylgja því að vera bú-
settur hér á landi. Víst er það
gaman að koma affur eftir
dvöl erlendis og víst er gaman
að ganga niður í miðbæ
Reykjavíkur á sólkinsdegi. En
þar fyrir utan er íslenskur
veruleiki ffemur grár.“
Flyturðu ekki bara af landi
brott?
„Það hefur lengi staðið til,
en sérstakar ástæður em fyrir
því að ekki getur af því orðið í
bráð. Mestan áhuga hefði ég á
því að búa erlendis hluta árs-
ins, því staðreyndin er sú að
hér lokast manneskjan af þrátt
fyrir allt og allt. Island er og
verður alltaf eyja. Lífið er því
litað mjög sérstöku mentalít-
eti, en víst viðurkenni ég að
mér finnst svolítið rómantískt
að vera eyjarbúi. Á hinn bóg-
inn verð ég að viðurkenna að
ég hef afar sterkar taugar til
meginlandsins."
Ekki mikill tónlistar-
maður
Ritstörfin hrífa þig mest.
Geturðu hugsað þér að leggja
tónlistina með öílu á hiUuna?
„Já, ég er ekki mikiU tónlist-
armaður í mér og hef núorðið
meira gaman af að hlusta á
hana en spUa hana. Þeirri tón-
list, sem ég vUdi geta spUað, er
ég ekki megnugur að koma
frá mér og Sykurmolamir
vom búnir að spUa svo lengi
saman sem hljómsveit að tón-
listin var hætt að vera aðalat-
riði.“
Hvert var þá aðalatriðið?
„Félagsskapurinn. Við höf-
um ferðast óhemjuvíða og
verið mikið saman og smám
saman varð það mUdlvægara
en sjálf athöfnin að stlga upp á
svið og spUa.“
Ætlarðu í framtíðinni að
einbeita þér eingöngu að
skrifum?
,Á því hef ég mestan áhuga
og í því Uður mér best, en nú
finnst mér ég vera að byrja
upp á nýtt eftir að vera hættur
í tónlistinni í bili. Mig skortir
aldrei hugmyndir en gallinn
við bókaútgáfu er sá að hún
gefur ekki mikið fé.“
Þarftu ekki bara að koma
þér upp rikri ekkju sem greið-
ir fyrir húsnæði þitt, mat og
annað eins og gert var forð-
um?
„1 dag sleppa sem betur fer
flestir við það og reyna heldur
að sækja um skáldalaun. Ég er
þannig gerður að ég gæti ekki
haff það að takmarki að eign-
ast peninga með útgáfunni.
Þar fyrir utan er ég hégómleg-
ur; kýs að fóUc sjái verkin mín
og hrósi mér. Flestir rithöf-
undar eru þannig, hégómleg-
ir, og kannski eins gott, því
annars væri útgáfa varla til.
Sagan segir að Kafka hafi einu
sinni farið ffarn á það við vin
sinn að hann brenndi öll
handritin sín að sér látnum. í
raun var hann að biðja um
hið gagnstæða og vildi með
því benda á hversu mikils
virði skrif sín væru sér. Ég leyfi
mér að vera hégómlegur í
ljóðum mínum og finínst það
kostur meðan aðrir reyna að
sneiða hjá því, skrifa þurran
texta og líta á ljóðið sem heil-
agt. Um leið og það er gert er
ljóðið dautt."
Telma L. Tómasson