Pressan - 22.07.1993, Blaðsíða 11

F R E TT I R
Fimmtudagurinn 22. júlí 1993
I I PRESSAN
maður og varaformaður öxl-
uðu saman ábyrgð á ákvörð-
un um ráðherraskiptin]
tveimur tímum fyrir þing-
flokksfund. — Henni var enn
neitað. Ég greindi Jóni Bald-
vini einnig frá því að ég sem
varaformaður ætti a.m.k. rétt
á að vita hvaða tillögu hann
gerði. Því var einnig neitað.
Þó hann teldi sig ekki þurfa
að greina varaformanni sín-
um ffá þeirri tillögu sem hann
mundi gera þingflokknum
hef ég staðreynt að sumir
þeirra, sem atkvæðisrétt
höfðu, vissu um hvernig for-
maðurinn myndi halda á
málum á þingflokksfundin-
um.“
Jón Baldvin vissi niö-
urstöðuna
Jóhanna heldur áffam:
„En varaformaðurinn varð
að geta sér þess til hvemig Jón
Baldvin myndi leggja upp
þingflokksfundinn. Ég taldi
að tvennt gæti gerst. I fyrsta
lagi að hann setti málið í
kosningu þar sem að Rann-
veig myndi vinna, miðað við
samtöl mín fyrr um daginn
við nokkra þingmenn flokks-
ins og ráðherra, sem töldu
ekki vafa á því. Flestir voru
sammála um að færi málið
til atkvæðagreiðslu myndi
Rannveig vinna þá kosn-
ingu. Hinn kostinn taldi ég
vera að hann myndi leggja
til að ég yrði heilbrigðisráð-
herra og Rannveig félags-
„Éggerði mistök
með því að bjóða
migekkifram
semformaður á
síðasta flokks-
þingi, þegar Jón
Baldvin hótaði
aðfara ekki
fram semfor-
maðurflokks-
málaráðherra. Fyrsta til-
laga hans um að Guð-
mundur Árni yrði heil-
brigðisráðherra sannfærði
mig um það að hann
myndi gera annaðhvort
tillögu þá um Rannveigu
sem umhverfisráðherra, þar
sem hann hlyti að hafa feng-
ið svipaða niðurstöðu og ég
eftir að hafa kannað afstöðu
þingmanna og ráðherra
flokksins, eða þá láta málið
fara í atkvæðagreiðslu. Þeg-
ar hann kaus að afgreiða
formann fjárlaganefndar
áður en kæmi til atkvæða-
greiðslu um umhverfisráð-
herra var ég sannfærð um
að þessi tilgáta mín væri
rétt. Málið fór á annan veg
eins og flokksstjórnarmenn
„Ég trúði á loforð
formannsins um
breytingar á okkar
samskiptum sem
formanns og vara-
formanns. Vinnu-
aðferðirfor-
mannsins kring-
um ráðherraskipt-
in sýndu annað. “
vita, að 7 greiddu atkvæði
með Össuri Skarphéðins-
syni en 5 með Rannveigu
Guðmundsdóttur.
Jón Baldvin hefur túlkað
þetta sem lýðræðislega nið-
urstöðu. Ég hef mína skoðun
á því og sjálfsagt verður aldrei
úr því rétta skorið. En eitt get
ég staðhæft: Jón Baldvin vissi
niðurstöðuna...
Ég fann eftir langa og vel
ígrundaða yfirlegu að ég gæti
ekki tekið meira í samskiptum
mínum við Jón Baldvin —-
samskiptum mínum við hann
sem varaformaður hefði verið
„Þeir sem vilja mig
burt afþeim vett-
vangi geta áfram
reynt að líma á mig
fýlupoka eða hót-
anastimpil. — Þeir
um það. “
svo ítrekað misboðið að því
yrði að ljúka ef ég ætti að
halda einhverri reisn gagnvart
samvisku minni og sjálfsvirð-
ingu sem stjómmálamanns.
Og mér var það líka um-
hugsunarefni eftir það sem á
undan var gengið að formað-
urinn skyldi enn halda áfram
að vanvirða sinn varafor-
mann, því ég þurfti að heyra
það í fjölmiðlum eftir ráð-
herraskiptin hvem hann valdi
síðan sem samstarfsráðherra
Norðurlanda. Og að sjálf-
sögðu valdi hann sjálfur án
samráðs við varaformann
hver yrði þinglóðs sem hefur
atkvæðisrétt í þingflokknum.
Að auki ffétti ég ekki af því, að
hann hefði eftir ráðherraskipt-
in sett niður nefnd — auðvit-
að með sínum skoðanabræðr-
um — um efnahagsaðgerð-
irnar sem nýlega vom kynnt-
ar, fyrr en nefndin var um það
bil að skila af sér.“
Eftirleikurinn og fram-
tíðin innan Alþyðu-
flokks
Síðar í ræðu sinni gerir Jó-
hanna að umtalsefhi það sem
fylgdi í kjölfar uppsagnar
hennar, m.a. þau ummæli
Jóns Baldvins að hún fríspili
sem stjórnmálamaður, sé
dauðfegin að losna undan
ábyrgð á erfiðum málum og
sinni ekki innra starfi flokks-
ins.
I ræðu sinni gefur Jóhanna
sterklega í skyn að hún geti
hugsað sér að starfa á öðram
vettvangi en innan Alþýðu-
flokksins, ef henni sýnist dvöl-
in þar ekki munu verða pólit-
ískum áherslum hennar hag-
stæðar.
Síðan segir Jóhanna og vísar
þar fyrst til fréttaskýringar
PRESSUNNAR 1. júíí og síðar
til Héðins, Hannibals og Vil-
mundar:
„Fréttaskýring, þar sem
flokksmenn fela sig undir
nafnleynd undir einhverju
heiti sem háttsettur krati eða
annað því um líkt, með um-
mælum um að ég þekki ekki
símanúmerið á flokkskon-
tórnum eða að enginn nenni
orðið að tala við mig í flokkn-
um, að ég sé einangrað, fylgis-
lítil eða hér sé um að ræða
uppgjöf sem feli í sér að vænt-
anlega verði næsta skrefið út
af þingi og að stuðningsmenn
Jóns Baldvins líti svo á að nú
sé flokkurinn laus úr sex ára
gíslingu Jóhönnu, hafa auðvit-
að verið mér undrunar- og
umhugsunarefni....
Ég læt mér í léttu rúmi
liggja ósvífnar ásakanir and-
stæðinga minna í pólitíkinni.
En það er nokkuð sársauka-
fullt að sitja undir rógi og nið-
urlægjandi ummælum félaga
sinna, ekki síst þegar þeir fela
sig undir nafnleynd í fjölmiðl-
um og fréttaskýringum og
reyna með ummælum sínum
að koma höggi á mig eða gera
lítið úr mér sem stjórnmála-
manni.
Gæti verið að sagan sé enn
einu sinni að endurtaka sig í
Alþýðuflokknum — sagan
sem skilið hefur eftir djúp sár f
hugum margra jafnaðar-
manna?
...Ég hef orðið þykkan
skráp í pólitík — og ef eitt-
hvað er þá hafa síðustu at-
burðir hert mig í baráttunni
fyrir því sem ég trúi á að sé
rétt fyrir jafnaðarstefnuna,
hvar á vettvangi sem það
verður.
Þeir sem vilja mig burt af
þeim vettvangi geta áfram
reynt að líma á mig fýlupoka
eða hótanastimpil. — Þeir um
það. — Ég tel að þeim verði
ekki að vilja sínum sem telja
að síðustu atburðir muni
breyta því góða samstarfi sem
við Rannveig höfum átt.“
Og síðar:
„Á síðustu áram hafa kom-
ið fram sérframboð sem oft
hafa fengið hljómgrann fólks-
ins og ógnað hafa skynsemis-
og tæknihyggju gömlutu ár-
um hafa komið frarn sérffam-
boð sem oft hafa fengið
hljómgrunn fólksins og ógnað
hafa skynsemis- og tækni-
hyggju gömlu flokkanna.
Hannibal, Vilmundur, Albert
og Kvennalistinn hafa átt eitt
sameiginlegt. Framboð þeirra
hefur snortið þjóðarsálina, hin
stjórnmálalega tjáning hefur
hlotið skilning fólksins. Það
kall er ákall þjóðarinnar um
að stjórnmálaflokkar hafi ekki
einungis vitsmunalíf, heldur
líka tilfinningalíf.
Þess vegna skiptir siðferði
þeirra máli. Þess vegna skiptir
máli að vera ærlegur og láta
sig varða málefni sem fólkið
skiptir í daglegu lífi, þrautir
þess og þjáningu.“
Og Jóhanna lauk ræðu
sinni með tilvitnun í Tómas
Guðmundsson:
„...meðan til er böl sem
bætt þú gast
og barist var á — meðan
hjá þú sast
er ólán heimsins einnig þér
að kenna.“
Karl Th. Birgisson