Tíminn Sunnudagsblað - 01.12.1963, Blaðsíða 10

Þessi hermaður, sem er gerður ur leir, er gott dæmi um listfengi Mochica-manna.
verið hið sama ails staðar, en þetta
sýnir glöggt, hvílíka möguleika til
þjóðfélags- og menningarþróunar
maísræktin skapar.
Einhver frægasta hámenningarþjóð-
in í allri álfunni voru In'karnir í Perú.
Ríki þeirra var við komu Spánverja
til landsins á 16. öld stórveldi, sem
náði yfir geysimikið landflæmi á vest-
urströnd Equador og Columbíu langt
suður eftir Chile. En þetta stórveldi
var ekki gamalt, landvinningar Inka
höfðu hafizt aðeins tæpri öld áður
en ríkið féll fyrir vopnum Spánverja
1532. Hins vegar var menning Inka-
ríkisins eldri og átti sér ævagamlar
rætur. En upplýsingar um menningu
Andesbúa eldri en.Inkanna liggja fá-
ar fyrir aðrar en þær sem fornleifa-
fræðingar hafa grafið upp úr jörð-
inni, þar eð Inkamir ráku með góð-
um árangri skipulagða sögufölsun á
öllu því svæði, sem þeir lögðu undir
sig. Þeir héldu því fram, að landið
hefði verið menningarlaust fyrir daga
þeirra og þeir hefðu fært þjóðunum,
sem þeir lögðu undir sig, blessun há-
menningarinnar. Skipuleg innprent-
um þessarar kenningar varð til þess,
að minningar um eldri þjóðir og menn
ingarskeið gleymdust, en hins vegar
hafa fornleifafræðingar sýnt fram á,
að áróðurssagnfræði Inkanna á ekki
við nein rök að styðjast.
Ekki er vitað, hvenær mannabyggð
hefst í Perú. Öruggar minjar hafa
fundizt um vist veiðimanna sunnar í
Suður-Ameríku frá sjöunda árþús-
undi fyrir Krists burð, og þá hljóta
menn að hafa verið komnir til Perú.
Bezta leiðin suður eftir álfunni ligg-
ur nefnilega um hálendið, því að
frumskógamir austan Andesfjalla og
vatnasvæði Amazonsfljóts hafa verið
stórkostlegir farartálmar frumstæð-
um mönnum ekki síður en nútíma-
KattargoðiS er eitt helzta einkennl
Chavin-menningarinnar.
mönnum. Auk þess hafa f undizt í hell-
um um miðbik landsins örvaroddar
og hnífsblöð úr tinnu af frumstæðri
gerð, sem annars er óþekkt frá land-
inu í síðari tíð. Þegar þar við bætist,
að í þessum hellum finnast engin
merki um leirkeragerð, en sú iðja var
afar mikið stunduð í Perú síðar, er
ekki fjarri lagi að álykta, að þessar
minjar séu frá elztu byggð landsins.
Hins vegar hafa ekki verið tök á að
ákvarða aldur þeirra eftir öðrum leið-
um.
Niðri við ströndina hafa fundizt
minjar um fólk, sem var gjörólíkt
veiðimönnunum fornu. Hvaðan það
hefur komið er ekki vitað, en hins
vegar öruggt, að þar er fundinn fyrsti
hlekkurinn í keðju þeirrar menning-
arþróunar, sem helzt óslitin allt til
landafundaaldar Elztu minjarnar af
þessu tagi eru frá því um 2500 f. Kr.
og er allt á huldu um sögu landsins
þann langa tíma sem þá er liðinn frá
því að menn komu fyrst til landsins.
Þessar minjar hafa bezt verið kann-
aðar við Huaca Prieta í Chicamadal.
Mannvistarlögin. sem þar hafa ver-
ið grafin upp, eru um tólf metrar
á þykkt, og minjar þaðan hafa verið
tímasettar með carbon-14 aðferðinni.
Niðurstaðan er sú, að þarna séu minj-
ar um byggð frá því um 2500 f. Kr.
til 1200 f. Kr. íbúarnir í Huaea Prieta
lifðu aðallega á sjávarmeti; þeir söfn-
uðu skelfisk í fjörum og hafa trú-
lega einnig kafað eftir honum, þeir
veiddu fisk í net. ekki ósvipuðum
þeim netum, sem enn er notuð á
sömu slóðum. Fundizt hafa bein úr
allmörgum sjávardýrum, en engin
úr landdýrum, og engin vopn hafa
fundizt. Þá hafa íbúarnir safnað jurt-
um og ræktað sumar, en þó virðist
maísinn enn hafa verið óþeklrtur. Hins
vegar hefur baðmullarnotkun verið
994
T I M I N N - SUNNUDAGSBLAö