Tíminn Sunnudagsblað - 01.12.1963, Blaðsíða 15

gimttu 09 ftt
Œ i fo a í*» r
Vfit cStin 1719 tií 1834
ctftnt Of
\
©íra 3ú«i
«ófnavp«|H tit öreiboWlílaliflt 09 9Iarfti)rat fafnoDa
ó ©fíðatffwnb.

/
AdJSfnjsítíisutHn'H.
ftéflt f)j(í födffjr^tfjai-a ©, ntífk i.
1 6 3 0.
Titilbíað Tiðavísna Jóns Hjaltalíns.
Lóni; heimild áður þekkt en ártal
ól’jóst.
í tíðavísunum segir, að hríðar-
áhlaup hafi gert í september. Þessi
haustkálfur varð ekki langvinnur,
gekk í sunnanveður, og haustrigning-
ar urðu fádæma miklar — að liðnu
sumri snerist til landlægrar áttar.
Á eyjunni. Vigur er eggver og sela-
látur, svo sem áður er frá sagt. í
þessa veiðistöð var sótt, vor og haust,
björg í bú: matföng, æðardúnn og
skinn í skó.
Útselurinn kæpir um veturnætur.
Á öndverðum vetri /ara menn að
renna rannnsakandi augum í tals-
verðri eftirvæntingu fram að græði.
Veður eru válynd á skammdegisdægr-
um, úlhafið viðsjált við hleinar og
sker. Þurfti að sæta lagi að komast í
Vigur. Heimför þó hættulegust á
drekkhlöðnum báti. Leiðin úr eyjunni
til lands er að vísu stutt, en lending
háð sjávarföllum við ósana og tvísýnt
að hleypa upp að Grænkletti.
Farkostir í þessum ferðum munu
hafa verið sexæringar, þegar bezt lét
nýlegir — oft feysknir og fúnir.
Stundum var veiðin meiri en hleðsla
á þessi horn. Það, sem eftir var skilið,
lá fyrir skemmdum og undir hæl lagt,
hvort að nytjum varð.
Örlagadagur rennur upp.
Það kular af norðri. Snjó hefur fest
í eggjar skörðóttra fjalla, sem geyma
byggðina í opnum faðmi. í skímu
aftureldingar rísa mjallhvítir tindar
móti grámóskulegum himni og kulda-
legum. Dauðableik strá á bökkum
Jökulsár eru í hrímstökkum og
brotna skrjáfandi undir fótum árris-
ulla manna.
Skipi er hrundið fram, tekið til ára,
lagt upp í veiðiför. Sigltyí ljúfu leiði,
þegar komið er út á Lónsvík. Áhöfn er
sex menn, kvæntir bændur og liðugir
vinnumenn; margir leiguliðar sóknar-
prestsins, síra Rafnkels Bjarnasonar.
Veiðimennirnir eru vopnaðir kepp-
um, barkarflettum birkilurkum úr
Stafafellsskógum. Þegar þeir gera
upprás á Vigur, leita fullorðnu sel-
irnir í ofboði undankomu. Kóparnir,
reynslulausir, kópa spyrjandi móti
reiddum , bareflum. Spurn hverfur í
brostnu auga. Blóð rennur í lækj-
um. —
Hér sannaöist: Skamma stund verð-
ur hönd höggi fegin. Raunar má telja
hreina goðgá að geta spakmælis, þó
að umkomulitlir selkópar séu dauð-
rotaðir á útskeri. En óskaleiðið út i
sel'alátrið breytist í barning og mót-
högg, þegar stefni er snúið til lands.
Hvert áratog færir fleytuna nær þeim
endalokum að ganga undir.
VIÍ. .
Fullyrt verður og í engu ofmælt, að
þriðji hver bóndi í Lóni drukkni á ár-
inu 1779. Þessir menn voru flestir á
bezta skeiöi, sumir ómegðarmenn,
aðrir nýlega kvæntir og áttu fá börn.
Ógift vinnukona bar þunga undir
belti og harmaði ungan mann, sem
hvarf í hafið. Margar ekkjur standa
þarna eftir gersamlega forstöðulaus-
ar; ómyndugir föðurleysingjar senni-
lega talizt þrír tugir.
í þætti þessum verður ekki reynt
að nafngreina þá, sem fórust á fyrr-
nefndu ári. Það„varðar fremur per-
sónusögu og ættfræði. Sumt því efni
viðvíkjandi liggur ljóst fyrir, fleira
styðst við sterkar líkur, þótt herzlu-
tnunur til sönnunar verði seinfehg-
inn.
Rúmurn fimmttu árum síðar dregur
enn til >þeirra tíðinda, að Lónssveit
bíði tjón, ,,hafs við garða hvellan
tón“.
Drukknuðu bá fimm menn í lend-
ingu við Grænklett; voru að koma
úr Vigrarferð. Það er önnur saga.
Annálsriturum og tíðavísnahöfundum
sást yfir fregnina, og í eyðum glat-
aðra blaða úr kirkjubókum Stafafells-
sóknar grúfir þögnin ein.
f 1 M I N N - SHMNUDAGSBLAÐ
999