Tíminn Sunnudagsblað - 01.12.1963, Blaðsíða 18

Sigurður á Snæbjarnarstöðum var
þrekmikill og duglegur maSur og
þolinn til allrar erfiðisvinnu á méðan
heilsan var góð. Einnig var hann
þrautseigur svo af bar, og æðraðist
ekki, þótt á móti blési. Hann var
áhugasamur og lagði sig mjög fram
um að sjá hinni stóru fjölskyldu sinni
farborða, og barðist löngum hart við
hin erfiðustu skilyrði. Mun hann oft
á fyrri árum hafa gengið nokkuð
nærri sér. Ölluni má ljóst vera, að
vinnudagur Sigurðar hafi jafnan ver-
ið langur, því að árla var úr rekkju
risið og seint til náða gengið, og oft
hefur hann sólbitinn slegið og í
stjörnuskini stritað.
En er þetta ekki hlutskiptið, sem
íslenzkt bændafólk hefur búið við í
meira en þúsund ár í hinu harðbýla,
en jafnframt fagra og blessaða landi,
þar sem hver kynslóðin af annarri
hefur háð hina þrotlausu og ströngu
baráttu fyrir filveru sinni?.
í þeim harða hildarleik hefur marg-
ur maðurinn og mörg konan fallið, en
hinir, er af hjörðu og einhverra sigra
nutu, komu úr eldrauninni, að sönnu
reynslunni ríkari, ep eigi að síður
útslitnir um aldur fram.
VII.
Sigurður Bjarnason var lífsglaður
bjartsýnismaður og einlægur guðs-
trúarmaður. Bjartsýnin var hans meg-
instyrkur, þegar öldur erfiðleikanna
féllu sem fastast í fang, og brekkan,
secn klífa varð, reyndist bæði brött
og há. Hin bjargfasta trú var honum
leiðarljósið, er alltaf vakti í vitund
hans, að morgundagurinn veitti meiri
lífsfyllingu og bæri skærari birtu en
dagurinn í dag. Þótt það yrði um
aldarþriðjungs skeið hlutskipti Sig-
urðar að stunda búskap, fór því víðs
fjarri, að þar væri sá starfsvettvang-
ur, er stóð huea hans næst. Fræða-
hneigðin átti mest ítök í honum. Sú
hneigð var honum ríkulega í blóð
borin. Tvo þætti har þar jafnan hæst:
sagnvísi og ættfræði.
Það mun eigi efamál, að þær stund
ir, sem Signrður gat gefið sig að
þessum fræðum og gengið á vit horf-
inna kynslóða, veittu honum óblandna
gleði. Hann Tiun einnig manna bezt
hafa skilið lífsviðhorf og hugsunar-
hátt forvera sinna og skoðað margt
hið löngu liðna í öðru og skýrara
ljósi en allur þorri samtíðarmanna
hans gerði.
Dm sextugsaldur tók Sigurður
sér fyrir hendur að rita þætti, sem
hann nefndi Fnjóskdælasögu, og birt
ust þættimir i Nýjum kvöldvökum, á
árunum 1932—1933. Þættimir eru
bæði mjög fróðlegir og skemmtilegir
og málfarið prýðisgott. Á hann miklar
þakkir skildar fyrir það þarfaverk,
að bjarga þar frá gleymsku ýmsum
fróðleik, er snertir fyrri títna. Ekki
‘ 1002
mun annað vera til á prenti eftir Sig-
urð en þessir Fnjóskdælaþættir. Það
var eðlilegt, að Fnjóskadalur yrði fyr-
ir valinu, þegar Sigurður fór að festa
fornar sagnir á blað. í Fnjóskadal var
hann fæddur og alinn upp, átti þar
lengi heima og var öllu gagnkunnug-
ur. Auk þess var hann maður frænd-
rækinn og átthagakær og góður son-
ur sinnar fósturbyggðar. Bar Sigurður
djúpa lotningu fyrir minningu for-
eldra sinna og frændaliðs. Mun hann
því heils hugar hafa getað tekið und-
ir þessar ljóðlínur Stephans G.
Stephanssonar:
Það er sem mold sú sé manni þó
skyld,
sem mæðram o,g feðrum er vígð.
Þessar eigindir allar: bókvísi, fróð-
leiksþrá, ættrækni og óðalstryggð
hafa mjög gengið í arf til barna Sig-
urðar. Það hlutu þau í vöggugjöf,
einnig virðingu fyrir foður og móður
og löngu liðnum forfeðrum.
Sigurður Bjamason var tnaður
mjög hófsamur í dómum um menn
og málefni, orðvar og orðprúður í
bezta lagi, og mun örsjaldan hafa
gripið til hinna sterkari orða íslenzkr-
ar tungu. Væri á einhvem hallað, var
hann ætíð íljótur að finna málsbætur
og koma auga á það, sem betur mátti
fara hjá þeim, er um var rætt. Það
var andstætt hugsunarhætti hans að
fella harða dóma. Taldi hann lönguen
betur henta að sýna mannúð og mildi
og láta fenna yfir sem flest hin mis-
stignu spor-
Sigurður var mikill trúmaður og
féll það mjög miður, ef hvatskeyt-
lega var talað um kirkju og kristin-
dóm. Hann hafði bjargfasta trú á for-
sjón og handleiðslu guðs, en var víð-
sýnn í öllum trúarefnum, enda annað
óhugsandi um jafnmikinn bjartsýnis-
tnann. Vart leikur á því vafi, að Sig-
urður hafi verið þess fullviss, þegar
hérvistardögum lauk, og hann stefndi
til strandar, særokinn af ólgusjó jarð-
lífsins, og lagði frá landi út á hafið,
sem heimana skilur, að landtakan,
handan hafsins, yrði góð og bjart til
allra átta, því:
lengst í fjarskans ljósadýrð
ljóma sigurhæðir.
VIII.
Þegar litið er yfir æviskeið Sigurð-
ar Bjaraasonar, er auðsætt, að þrátt
fyrir ýmiss konar erfiðleika á langri
leið, var hann um margt mikill gæfu-
maður. Má þar til nefna: Hann hlaut
gott uppeldi í föðurgarði, ágæta og
umhyggjusama eiginkonu og eignað-
ist mörg mannvænleg böm, sem öll
reyndust honum góð og tillitssöm, og
sýndu honum, ásamt tengda- og barna
börnum, mikla ræktarsemi og virtu
hann mikils.
Snæbjörn bóndi á Grund er yngst-
ur systkinanna, og voru þeir feðgar,
Sigurður og Snæbjörn, löngum sam-
vistum og mjög kært með þeim, enda
samrýndir. Hefur Snæbjöm sagt
þeim, er þetta ritar, að það hafi verið
sér á allan hátt hinn bezti skóli, hve
lengi þeir fylgdust að, feðgarnir, bæði
er snertir geymd fornra fræða og
sagna, og á ýmsan annan hátt. Mun
honum því ætíð efst I huga gróin
þökk fyrir samleið alla, og mikil birta
yfir föðurminningunni. Veit ég, að
öll hin systkinin mundu vilja gera
þessi orð Snæbjarnar að sínum orð-
um.
Langt fram eftir ævi naut Sigurður
góðrar heilsu, og þótt heil'san brysti
um skeið, náði hann sökum með-
fæddrar hreysti, aftur allgóðri heilsu
og naut þess til hárrar elli. Elliárin
urðu Sigurði léttbærari en þau reyn-
ast mörgum öðrum, því að síðustu
tuttugu og fimm ár ævinnar varð
hann aðnjótandi frábærlega góðrar
umhyggju hjá dóttur sinni, Margréti,
og síðari manni hennar, Ragnari
Davíðssyni. Sú aðbúð var í alla staði
hin ágætasta, og kunni hann það vel
að meta og þakka.
Sigurður unni öllum bóklegum
fræðum, í hvaða mynd, sem þau
voru, og naut mjög vel alls þess, er
hann las, enda var greindin góð og
minnið frábært.
Á friðstóli áhyggjulítillar elli sat
hann löngum við þá brunna, er hann
í bernsku þráði að bergja af, og teyg-
aði af lindum sagna og fróðleiks.
Fróðleiksþorstinn og frásagnargleðin
var næstum því takmarkalaus frá
vöggu til grafar. Var hann jafnan fús
að miðla öðrum af fróðleik sínum
og sjaldan glaðari en þegar hópur
góðra og glaðra heyrenda hlýddi á
og svalg það, sem hann sagði frá eða
l'as; enda er það þekkingarleitin og
frásagnarhæfileikinn, sem lengst mun
í minnum haft og tengt við nafn hans.
IX.
Sigurður Bjarnason andaðist á
Grund hinn 3. desember 1951, fullra
88 ára að aldri. Hann var þrotinn að
líkamskröftum, en andlega hress og
heill fram á hinztu stund — sáttur
bæði við guð og menn og af hjarta
þakklátur forsjóninni fyrir gjafirnar
góðu,s em lífið færði honum og hann
fékk ríkulega notið.
Þótt örlög hefðu fallið á annan veg
og æviþráðurinn öðru vísi spunnizt
en raun varð á og Sigurður átt þess
kost að ganga menntabrautina og
njóta þar þeirrar lífsfyllingar, sem
hugur hans þráði á æskudögum og
ef til vill alla ævi, er alls eigi víst, að
hinn langi ævidagur hans hefði not-
TÍMINN - SUNNUDAGSBLAÐ