Heimilistíminn - 08.09.1977, Blaðsíða 6

Skýringartextar með
sjónvarpsmyndum draga
úr lestrarhæfni barna
Sænskir sérfræöingar hafa komizt aö
þeirri niöurstööu, aö börn, sem horfa
mikiö -á sjónvarp meö skýringatextum,
eiga erfiöara meö aö iæra aö lesa en elia.
Viröist vera eitthvert samband milli þess
aö börnin reyna aö lesa textana, en tekst
þaö ekki, ef til vill vegna þess aö þeir eru
ekki nógu lengi á skerminum, og þess aö
þau læra ekki nógu vel aö lesa. Kann aö
vera, aö þau fari aö trassa lesturinn,
vegna þess aö þau þurfa aö hlaupa yfir
textana á hundavaöi, af þvi aö þeir eru
aöeins skamma stund á skerminum.
1 Sviþjóö horfa börn á aldrinum 7 til 12
ára meira á sjónvarp en nokkrir ajdurs-
flokkar áhorfenda aörir. Meira en helm-
ingur dagskrárefnis fyrir börn þar i landi
er erlent, og þá gjarnan meö skýringa-
textum á sænsku. Astæðan er sii, hversu
miklu ódýrara þetta erlenda efni er
helduren innlent sænsktefni. Hafa veröur
texta meö þessu erlenda efni, en börnin
ná þvi sem sagt ekki aö lesa textann áöur
en hann hverfur af skerminum.
Gerö hefur veriö svokölluð PUB-könnun
á þessu, og geröi hana kona aö nafni
Ingela Schyller. Segir hún, aö i mörg ár
hafi menn tekið eftir þvi, aö börn eiga
stööugt erfiöara með aö ná innihaldi
texta, sem fylgja erlendum barnadag-
skrám. Nú hefur komið i ljós, aö mikiö af
efninu fer fyrir ofan garö og neöan hjá
börnunum.
— Niðurstööurnar eru skelfilegar, segir
Ingela Schyller. Eitthvaö veröur aö gera i
þessu máli, og þaö fljótt, áöur en
lestrarhæfni barnanna veröur enn minni
en þegar er oröiö.
34 börn
1 könnuninni var tekin hópur barna 34
talsins, úr öörum og fjóröa bekk. Fengu
börninaö stjórna sjálf textunum, en höfðu
hvorkimyndné hljóö meö þeim. Eftir aö
börnin höföu fengiö aö horfa á textana
áttu þau að svara nokkrum spurningum
varöandi þá. Kom þá greinilega i ljós, aö
jafnvel þótt ekki kæmi til mynd og hljóð
misstu börnin mikið af þvi, sem i textun-
um stóö.
Sú regla gildir yfirleitt um útsendingu
texta meö sjónvarpsefni, aö ein lina er
látin standa á skerminum I 4 sekúndur, en
séu llnurnar tvær eru þær 1 sex sekúndur.
Ef ekki var mynd og hljóð meö textanum
náöu 75% barnanna innihaldi hans, en
visindamennirnirtelja, aö þaö sé ekki for-
svaranlegt, aö 25% hafi alls ekki náö frá-
sögn textans.
8-11 ára
Þegar textarnir fylgdu mynd og hljóöi
varö árangurinn mun lakari. Þó höföu
Lærið arabísku og
Auðugir Arabar eru i
þann veginn að leggja undir
sig London. Það er svo
komið, að bæði auglýsingar
og skilti i borginni eru á
arabisku. Öll helztu stór-
fyrirtækin veita Aröbunum
mikla þjónustu, enda vilja
þau ekki fyrir nokkurn mun
missa af þessum vellauðugu
viðskiptavinum sinum.
1 fasteingaauglýsingu stóö fyrir
nokkru: „Þetta eru reyfarakaup...
aöeins 400 þúsund dollarar (80 millj-
ónir)...”
Auglýsingin var um hús i Englandi,
sem átti aö selja, en auglýsingin var á
arabisku. Enska þýöingin var meö
mjög svo smáu letri undir.
—Það eru einungis Arabarnir, sem
kaupa dýrar fasteignir, svo hvers
vegna ættum viö ekki aö veita þeim
þær upplýsingar, sem þeir vilja fá á
þeirra eigin máli.
Viö eina aðalgötu Lundúna má sjá
skilti, sem á stendur „Vinsælasta
tyggigúmmiheimsins.” Þetta er einn-
ig skrifað á arabisku, og sömu sögu er
að segja um auglýsingar i mörgum
helztu verzlunum Lundúna.
Þetta er sem sagt London 1977, þar
sem stórfyrirtæki hafa lagzt marflöt
fyrir framan hina auðugu oliukónga
frá Austurlöndum, svo þeir kaupi nú
bara nógu mikið. Hvar svo sem gengiö
er um i miöborg Lundúna, hvort sem
er á biöstofum tannlækna, á hótelum, i
dýrum verzlunum — sér maður alls
staðar arabiska letriö á auglýsingum
og leiðbeiningum. Auglýsingaskrif-
stofurnar ganga meira að segja frá
sjónvarpsauglýsingunum á sama hátt,
til þess að öruggt sé, að áróöurinn nái
til þeirra, sem helzt geta veitt sér aö
kaupa vöruna, sem veriö er að aug-
lýsa.
Arabarnir eru yfir sig hrifnir yfir
þeirri athygli, sem þeim er veitt i Eng-
landi, en þeir eru eiginlega gulleggið,
sem Bretarnir vilja klófesta. Bretar
eru þvi f usir aö leggja svolitið á sig til
þess aö ná i hluta af þessu gulleggi.
Búzt er viö, aö 430 þúsund arabiskir
6