NT - 25.10.1984, Blaðsíða 10

Fimmtudagur 25. okt. 1984 10
Árni Benóný Þórðarson
fyrrverandi skólastjóri
■ Skólasaga okkar íslendinga
er stutt þegar sleppt er hinum
fornu skólum í Haukadal og
Odda og prestaskólunum sem
um aldir voru starfræktir á
biskupssetrunum. Raunveruleg
skólasaga hefst með fræðslu-
lögunum, sem samþykkt voru á
Alþingi árið 1907. Upp úr því
hefst skipuleg barnafræðsla hér
á landi.
En þó skólasaga okkar sé
stutt geymir hún nöfn margra
frábærra skólamanna sem ekki
aðeins lögðu kennslu fyrir sig
sem atvinnu heldur helguðu sig
starfinu í einu og öllu, ef svo má
segja. Hjá mörgum þessara
manna var kennslustarfið
köllun, sem átti huga þeirra
allan, jafnt utan skólaveggjanna
sem innan. Þcirra umbun og
lífsfylling var í því fólgin að sjá
árangur starfsins og rifja upp í
huganum aö loknum erilsömum
degi, hvort miöað hefði áleiöis.
Hafði tekist aö miðla fróðleik,
glæða skilning, auka víðsýni,
þroska og sjálfstraust hjá þeim
efniviði, sem þeim var trúað
fyrir?
Þannig var þetta og þannig cr
þctta, sem betur fer, ennþá hjá
mörgum kennurum.
Þannig var þetta hjá Árna
Þórðarsyni, fyrrverandi
kennara og skólastjóra, sem
lagöur var til hinstu hvílu íimmtu-
daginn 18. október s.l. eftir
stutta en stranga sjúkdómslegu.
Hér verður ekki reynt að gera
heildarúttekt á ævi og störfum
Árna Þórðarsonar. Vonandi
munu aörir mér færari gera þaö,
því vissulega var liann maður
sem margt mátti af læra, jafnt
utan sem innan kennslustofunn-
ar.
Við lauslega yfirferð í hugan-
um sýnist mér að mjög margir
þjóðkunnir menn liafi komið úr
Svarfaðardal. Þar var Árni
Þórðarson fæddur á bænum
Skáldalæk hinn 6. júní árið
1906. Foreldrar hans voru
bændafólk og sveitastörf voru
því hið daglega viðfangsefni
barna- og unglingsáranna, allt
fram til tvítugsaldurs. Áhrifa
frá þessum árum gætti mjög hjá
Árna alla tíð. Hann hafði
óvenjulegan næmleika fyrir
náttúrunni og var kröfuharður,
bæði við sig og aðra, varðandi
góða umgengni við landið og
lífríki þess. Brýndi hann slíkt
ríkulega fyrir nemendum
sínum, bæði í kennslustofunni
og í skólaferðalögum með þeim.
Þá hafði hann ríkan skilning
á kjörum og högum þeirra sem
í sveitum búa og mat störf þess
fólks mikils.
Árið 1925 hefst skólaganga
Árna utan heimahéraðs. Fyrst
er tveggja vetra nám í Lauga-
skóla, þá einn vetur á lýðháskól-
anum'í Askov i Danmörku.
Síðan liggur leiðin í bændaskól-
ann á Hvanneyri og þar lýkur
hann búfræðiprófi. Má ætla að
hugur hans hefi um það leyti
stefnt að því að gerast bóndi og
þá væntanlega á heimaslóðum.
En meira skyldi lært og þá lá
Kennaraskólinn beinast við. Þar
stundar hann nám í þrjá vetur
og lýkur kennaraprófi voriö
1932. Þar með var framtíðin
ráðin, stefnan tekin í kennslu-
starfið.
Um þetta leyti var nægilegt
framboð á kennurum og fyrsta
veturinn var ekki um aðra
kennslu að ræða en einka-
kennslu. Ári síðar er Árni ráð-
inn kennari að Miðbæjarskólan-
um, þar sem hann starfaði sam-
fellt í 16 ár, eða til ársins 1949.
Þá gerist hann skólastjóri, fyrst
við gagnfræðaskólann við
Hringbraut, síðan við Haga-
skóla.
Fljótlega eftir að Árni fór að
kenna hóf hann að sérhæfa sig í
kennslu í íslensku. Aflaði hann
sér staðgóðrar þekkingar í þeirri
grein og sótti m.a. námskeið í
Háskóla íslands hjá dr. Birni
Guðfinnssyni. Um árabil var
hann sérstakur eftirlitskennari
með íslenskukennslunni í Mið-
bæjarskólanum. Er óhætt að
fullyrða að Árni hafði staðgóöa
og yfirgripsmikla þekkingu á
íslenskri tungu svo sem bækur
hans bera með sér, en sumar
þcirra samdi hann í félagi við
aðra.
Árni náði góðum árangri í
kennslu þótt íslenskan lægi hon-
um ávallt næst hjarta og hann
nyti sín best við kennslu í þeirri
grein.
Leiöir okkar Árna lágu fyrst
saman haustið 1949. Þá er
Gagnfræðaskólinn við Hring-
braut stofnaður og Árni tekur
þar við skólastjórn og ég gerist
þar kennari. Nokkrum árum
síðan flyst allt starfslið Hring-
brautarskólans í Hagaskólann,
sem þá var í byggingu. Þar var
Árni skólastjóri til ársins 1966
er hann segir starfi sínu lausu.
Ekki hætti hanns samt með
öllu afskiptum af skóla- og
kcnnslumálum þótt hann léti af
skólastjórn. Gerðist liann
stundakennari viö Kennara-
skólann og prófdómari í sam-
ræmdum prófum.
Hagaskólinn naut mikil álits
undir stjórn Árna, og gerir
raunar enn. Var oft á haustin
rnikili ásókn í að koma ung-
lingum úr öðrum borgarhverf-
um í skólann. Skólinn var því
oft þröngsetinn og margt í bekkj-
ardeildum. Reyndi mjög á
hæfni og stjórnsemi skólastjór-
ans. Hvorugt brást í höndum
Árna Þórðarsonar. Hann hafði
jafnan góð tök á nemendum og
var virtur bæði af þeim og
kennurum.
Ég hygg að nú á tímum væri
Árni talinn vera mikill agamað-
ur. Vissulega var hann það, en
það var góður agi sent byggðist
á réttsýni og velvild til nemend-
anna. Aldrei heyrði ég foreldra
eða nemendur kvarta undan of
hörðum aga í Hagaskólanum.
- Sannleikurinn er sá að ungl-
ingar vilja hafa reglu og aga í
skólastarfinu. Upplausn og
frjálsræði úr hófi getur verið
spennandi stundargaman um
hríð en verður það aldrei til
lengdar.
Þá fylgdist Árni vel með
fcrðalögum nemenda, bæði
skíðaferðum á vetrum og vor-
ferðalögum. Sjálfur var hann úti-
lífsmaður og vanur ferðalögum
frá unga aldri. Var Itann jafnan
með í skólaferðum nemenda, ef
Minningargreinar
■ Þeim, sem óska birtingar á minningar-
greinum í blaðinu, er bent á, að þær þurfa
að berast a.m.k. tveim dögum fyrir birting-
ardag. Þær þurfa að vera vélritaðar.
Guðrún Sigurðardóttir
hann gat því við komið, og þá
jafnan stjórnandinn. Einnig
lagði hann mikla áherslu á að
samkomur nemenda færu vel
fram og væru með menningar-
brag.
Um það leyti sem Árni hætti
skólastjórn lét hann gamlan
draum rætast og fékk sér hesta.
Átti hann margaránægjustundir
í samvistum við þá síðustu árin.
Fór hann með félögum sínum á
hverju sumri í öræfaferðir,
skoðaði landið og kynntist áður
óþekktum stöðum. Úr slíkum
ferðum koma menn endurnærð-
ir á sál og líkama.
Eftirlifandi kona Árna er Ingi-
björg Einarsdóttir ættuð úr
Stykkishólmi. Þau gengu í
hjónaband 15. október 1938.
Sambúö þeirra var mjög farsæl.
Heimili þeirra að Kvisthaga 17
var hlýlegt og fallegt. Þar var
jafnan gott að koma.
Börn þeirra urðu tvö, Stein-
unn, sem gift er Ólafi Ottóssyni
sem um þessar mundir starfar
sem þróunarráðunautur í Ken-
ya. Þau eiga þrjár dætur, Ingi-
björgu, Kristínu og Ernu. Einar
er búsettur á ísafirði og rekur
þar fyrirtæki. Kona hans er
Arndís Finnbogadóttir. Þau
eiga einn son, Arna Þór. Auk
þess á Einar tvær dætur, Ingi-
björgu og Berglind.
Með Árna Þórðarsyni er
genginn merkur skólamaður og
góður þegn.
Eiginkonu og ættingjum vott-
um við hjónin samúð okkar.
Kristján Benediktsson
frá Torfufelli
Fædd 2. des. 1911
Dáin 3. júní 1984
Kveðja
Bjartur og hlýr stígur hann
fram í minningunni dagurinn,
sem ég fyrst sá þá konu sem
þessi kveðja er helguð. Og með
líkum blæ fannst mér hver sá
dagur vera, sem unað var í
návist hennar, notið vináttu
hennar og velgjörða sannra,
næms og djúpstæös lífsskiln-
ings, trúarstyrks og fjölþættra
dulargáfna.
Mörg og mikil urðu samskipti
okkar í gegn um tíðina, og öll á
þann veg, að þau skópu hátíð í
iiuga mér og báru birtu og yl.
Því er svo, að þegar helgar
klukkur hafa með hljómi sínum
kunngjört að Guðrún Sigurðar-
dóttir sé horfin til himna, þá
verður hún heit og djúp þökk
okkar vina hennar fyrir líf henn-
ar og starf. Þökk til höfundar
lífsins fyrir þá gjöf, sem hann
gaf okkur í henni. Og sú þökk
fylgir henni inn í heiðríkjuna
handan hafsins, sem heimana
skilur.
Það var á fögru vori, sem
fundum okkar Guðrúnar bar
fyrst saman, hún var þá fyrir
skömmu gift Guðbjarti Snæ-
björnssyni, ungum sæfara, vest-
firskum - ættuðum frá Patreks-
firði. Hann hafði þá öðlast
bæði vélstjóra- og skipstjórnar-
réttindi á báta, gjörði sjó-
mennskuna að lífsstarfi sínu, og
naut í því trausts og vinsælda.
Kunnastur var Guðbjartur sem
skipstjóri á flóabátnum Drang.
Um borð leið drjúgur hluti ævi-
dags hans. Guðrún skildi vel líf
og starf sjómannsins, hættur
þar og þrekraunir, sem hann
átti við að etja, það sem krafist
var að hann legði fram, en
einnig það sem hann fékk notið
á góðum stundum. Á sjómanna-
deginum hafði Guðrún rniklar
mætur. Hún leit á hann sem
sannan hátíðisdag til heiðurs
þeim, sem hann var helgaður.
Því var við hæfi og táknrænt að
vissu leyti, að hún skyldi á þeim
degi, fögrum og mildum, kveðja
þetta líf á tímans sviði.
En Guðrún unni einnig feg-
urð og hreinleika fjallabyggðar,
og átti þar traustar rætur. Hún
fæddist til fjalla frammi, að
Torfufelli í Eyjafirði og átti þar
árdegi sinnarævi. Hún varyngst
af sjö systkinum, barna þeirra
Sigurðar Sigurðssonar frá Leyn-
ingi og Sigrúnar Sigurðardóttur
frá Gilsá, sæmdarhjóna, sem
bjuggu með myndarbrag í Torfu-
felli og skópu þar menningarríkt
heimili. Gott var vegarnestið,
sem þauTorfufellssystkin, en af
þeim náðu aðeins fimm fullorð-
insaldri, hlutu úrforeldrahúsum
og hafa þess sést rík merki í lífi
þeirra. Af þessum glæsilega
systkinahópi eru nú aðeins þær
Kristbjörg og Laufey eftir á lífi
báðar búsettar á Akureyri.
Það var þann 21. sept. árið
1937 sem þau Guðrún Sigurðar-
dóttir og Guðbjartur Snæ-
björnsson gengu í hjónaband
og stofnuðu sitt heimili í hús-
næði sem þau tóku á leigu.
Þurftu þau fyrstu árin að skipta
yfir eins og gengur og standa í
erli flutninga. En árið 1942
eignuðust þau fastan samastað,
þegar þau byggðu húsið að
Holtagötu 6, þar sem þau síðan
áttu heima til æviloka. Þar
bjuggu þau sér gott og fallegt
heimili og þar uxu upp við
mikið ástríki, gleði, vonir og
traust börnin þeirra fjögur, Sig-
urður, nú búsettur í Garðabæ,
Sólveig, Snæbjörn og Jósef, sem
öll eiga sín heimili á Akureyri.
Hjá þeim hjónum dvaldist all-
lengi fóstbróðir og frændi Guð-
rúnar, Ingólfur Júlíusson og
einnig Sigrún móðir hennar.
Sigríður Guðjónsdóttir
Fædd 13.10.1947
Dain 9.7.1984
Þuð rökkvar í rauðum skógi.
Þau reika um hljóða lundi
í örendu aftangliti
og allt er kyrrt og rótt.
Týnt hefur söng og sundi
hver sumarfugl og blómin
glatað Ijóma og liti
og laufið fellur í nótt.
Ó.J.S.
Þessar Ijóðlínur lýsa vel
hvernig okkur er innanbrjósts
við að missa Siggu, mágkonu
okkar. Við vorum öll orðin svo
vongóð um að hægt væri að
yfirvinna sjúkdórn þann, er hún
hafði lifað með í 6 ár.
Sigríður Guðjónsdóttir til
heimilis að Kambaseli 65 lést á
sjúkrahúsi í Harley Street í
London 9. júlí sl.
Oft er því varpað frarn að
vandamál séu til að leysa þau og
erfiðleikar til að yfirstíga þá.
Greinilega eiga þessi orðtök
ekki við í öllum tilfellum, þareð
Siggu tókst ekki, þrátt fyrir
gífurlegan viljastyrk og lífsþrótt
að sigra í sinni baráttu.
Hún tók því fegins hendi
þegar læknavísindin buðu upp
á mögulega lækningu á hvít-
blæðinu með mergskiptum.
Hún fór ásamt manni sínum
Ásmundi til London 9. maí í
meðferð, sem fólst í merg-
skiptum að undangenginni
lyfjameðferð og geislum. Þessi
meðferð er mjög erfið, en Sigga
stóð sig eins og hetja. Hún hafði
mikinn stuðning af manni
sínum, sem var hjá henni allan
tímann ásamt eldri syni þeirra.
Margir studdu þau í þessum
raunum bæði hér á íslandi og í
London og var þeim það
ómetanlegt.
Sigga var alltaf ákveðin í að
meðferðin myndi heppnast með
sömu bjartsýni og hún hafði
sýnt í gegnum allan sjúkdóms-
feril sinn. Hún sagði að hún
skyldi skála í kampavíni við
lækna-og alla ættingja og vini í
London og á íslandi á þriðju-
daginn 10. júlí því hún var
fullviss um að þá væri mergurinn
farinn að vinna. En sú von brást.
Sigríður Guðjónsdóttir fædd-
ist 1947. Foreldrar hennar voru
Margrét Ágústsdóttir d. 1980
og Guðjón Kr. Ólafsson d.
1961. Börn Margrétar og Guð-
jóns voru 9 talsins: Jóna, Ágúst,
Steinar, Sigurður, Sigríður, Jóf-
ríður, Reynir, Guðjón d. 1981
og Jóhanna.
Hún giftist Erni Ingólfssyni
18 ára gömul og eignaðist með
honum tvö börn Ingólf (19 ára)
og Lindu (16 ára), en þau slitu
samvistum eftir stutta sambúð.
Hún kynntist eftirlifandi eig-
inmanni sínum Ásmundi Hall-
dórssyni 1970, sem gekk börn-
um hennar í föðurstað. Saman
eignuðust þau einn son,
Halldór, sem varð 10 ára 10.
júlí sl.
Við kynntumst Sigríði, sem
alltaf var kölluð Sigga, þegar
hún giftist bróður okkar Ás-
mundi og reyndist hún okkur
ávallt eins og góð systir. Við
eigum margar minningar um
ánægjulegar samverustundir.
Við viljum fyrir hönd okkar og
fjölskyídu okkar, foreldra og
fjarverandi bróður þakka fyrir
þann tíma, sem við fengum að
njóta samvista við hana.
Hún var ákaflega sérstæð
manneskja og kom það sterkast
í Ijós eftir að hún fékk vitneskju
um sjúkdóm sinn. Hún var lítil-
lát, Ijúf og glaðvær. Hún bar
tilfinningar sínar sjaldan á borð
og lét aldrei bilbug á sér finna.
Sjálfsagt hefur hún slegið ryki í
augu margra varðandi sitt heilsu-
far með hraustlegu útliti og
lífsgleði. Síðustu árin stundaði
hún skíði af mikilli elju og fór
að starfa utan heimilis, þrátt
fyrir veikindi sín.
Hugðarefni Siggu Iágu mest
innan heimilis og fjölskyldu.
Hún hafði yndi af að búa til
muni og gera fallegt í kringum
sig. Hún var mikil fjölskyldu-
manneskja og var náin systkinum
sínum. Okkarfólki reyndist hún
frábær og munum við öll sakna
hennar mikið og verður stórt
skarð í okkar fjölskyldu nú
þegar hún er farin.
Við vottum Ásmundi og
börnunum innilegustu samúð og
biðjum þess að þau fái styrk á
þessum sorgartíma. Við getum
kannski reynt að hugga okkur
við að betra sé loflegt líf en
langt. Einnig sendum við syst-
kinum hennarsamúðarkveðjur,
en þau hafa þurft að horfa á
eftir mörgum ástvinum á
skömmum tíma.
„Þú hvíslar að mér orðum
sem yngja varir þínar
og sefa dýpstu sorgir
af sömu ást ogforðum."
„/ nótt mun bilið brúast
sem blöð og anda skilur
ég fylgi þér tilfundar
við frið sem ekkert dylur".
Ó.J.S.
Erna Bryndís Halldórsdóttir,
Heíga G. Halldórsdóttir
Gestkvæmt mjög var í Holta-
götu 6 alla stund og öllum tekið
með rausnarlund og hlýju hinn-
ar sönnu gestrisni. Við arin þess
heimilis hlaut öllum að vera
hlýtt. Þótt þau Guðrún og Guð-
bjartur væru alin upp við ólíkar
aðstæður í ólíku umhverfi og
þeim væri á sinn veg háttað
hvoru um ýmislegt, stóðu þau
fast saman á göngu sinni um
æviveg og voru tengd sterkum
böndum trausts og ástúðar. Því
varð stórt hið auða rúm, þegar
Guðbjartur var kallaður að
heiman í sína hinstu siglingu.
En hann lést um aldur fram
þann 18. nóv. 1967.
Þá djúpstæðu reynslu bar
Guðrún, sem hverja aðra, er
henni mætti, með frábærri hóf-
stillingu, og í öruggri trú á
endurfundi í fegri heimi. Henni
var manna kunnugast um þá
dagrenningu. Hún efaðist enga
stund um skinið að baki skýja.
Því auðnaðist henni líka að
verða sálusorgari svo margra,
sem til hennar leituðu í þungum
nauðum, að hún fékk gefið í
samræmi við þá vissu. Hér
komu og til mannkostir hennar,
sem viðmót hennar og fram-
koma öll vitnaði um.
Löngum var svo, að á stund-
um sorgar og sárrar reynslu
fannst mér Guðrún stærst, þá
lýsti skærast af gulli sálar
hennar. Djúp alvara og lotning-
in fyrir lífinu og höfundi þess,
var vígður þáttur í eðli hennar.
En hún átti einnig gnægðir
hreinnar gleði. Geislarnir frá
henni birtust í svip hennar og
viðmóti. Og aftur og aftur kem-
ur fram í huga minn minningin
um fyrstu samfúndi okkar
Guðrúnar, sem fyrr getur.
Minningin þegar hún tók á móti
mér á nýstofnuðu heimili þeirra
hjóna, ung og falleg húsfreyja,
með bros á vörum, vor í svip og
sólmánaðargeislana leikandi sér
í gullnu hárinu. Sú mynd hennar
er mótuð í vitund mér og máist
ei, þótt margt kunni að hyljast
móðu. Þetta var að morgni og
bjart allt um kring. Svo kom
hádagsins hiti, þungi og önn,
og síðan kvöldið, hverju forsæl-
an fylgdi. En þrátt fyrir ölduföll
áranna, margþætta reynslu,
heilsubrests árum saman og
þunga sjúkdómsþraut að
kvöldi, hélt Guðrún æðruleysi
sínu og innri reisn, og hinn
bjarti strengur gleðinnar ómaði
í sál hennar löngum. Með því
gaf hún fordæmi, sem vert er að
muna.
Sú kærleiksþjónusta, sem
Guðrún frá Torfufelli veitti
sjúkum og særðum, fyrir tilstyrk
fjölþættra og merkra dularhæfi-
leika sinna, mótaði líf hennar
fastar og dýpra en allt annað,
gjörði hana kunna víða, færði
henni fjölda vina og velunnara
og orkar því, að lýsir af minn-
ingu hennar í vitund hvers, sem
fékk notið þess að hún hafði
hlotið þessa náðargjöf. Gjöfin
sú gjörði líf Guðrúnar litríkt.
Hún veitti henni ótaldar auðnu
og unaðsstundir, en skóp einnig
sársauka og reyndi til hins ítr-
asta á þrek og fórnarvilja og olli
jafnfram þrotlausri önn, sem
aldrei var vikist undan.
Dýrt var það dagsverk, sem
húsfreyjan í Holtagötu 6 innti af
höndum. Ljóst er að líf hennar
og starf var strengur á hörpu,
sem stillt var og hrærð Guði til
dýrðar. Vegabréf hennar inn í
víðernið þar sem vorið ríkir um
eilífð alla er fögru letri skráð.
Það verður bjart yfir morg-
unsárinu eins og minningunni,
sem vermir hug og veitir trú á
töframátt hins góða.
Jórunn Ólafsdóttir
frá Sörlastöðum.