Lesbók Morgunblaðsins

Dagsetning
  • fyrri mánuðurnóvember 2004næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    31123456
    78910111213
    14151617181920
    21222324252627
    2829301234
    567891011

Lesbók Morgunblaðsins - 06.11.2004, Blaðsíða 18

Lesbók Morgunblaðsins - 06.11.2004, Blaðsíða 18
18 | Lesbók Morgunblaðsins ˜ 6. nóvember 2004 BEST OF Grim er ævisaga teikni- myndapersónunnar Grim, frá fæð- ingu hans í París árið 1995 fram til dagsins í dag, eins og hann birtist í teikningum, tölvuútprentum og mál- verkum. Flestir þekkja Grim, annað sjálf rithöfundarins og myndlist- armannsins Hallgríms Helgasonar. Það er ekki að undra að Grim hafi orðið til á tíunda áratug síðustu ald- ar og sé afkvæmi myndlistarmanns af kynslóðinni sem nú er skriðin yfir fertugt og rúmlega það. Ég held að yngri kynslóðir hafi ekki upplifað þá listrænu kreppu sem ríkti hjá leit- andi listamönnum á níunda og tí- unda áratug, þegar búið var að gera allt og meira að segja kaldhæðnin orðin þreytt, – í dag virðist það ekki lengur vera vandamál að eitthvað hafi verið gert áður. Persónan Grim er viðbrögð við leiða þess sem er dá- lítið blasé, hefur séð allt en er þó viti bornari en svo að halda að hann sé þar með einhverju nær. Hann hefur dvalist bæði í NY og París, hluti af honum á sér draum um frægð og frama en einnig býr í honum einlæg leit að því sem máli skiptir í veröld- inni og listinni. Þannig skiptast kald- hæðnar teikningar sem gera grín að inntaki eða inntaksleysi samtíma- listarinnar á við einlægari myndir eins og þá sem sýnir Grim reyna að fanga vangasvip feimnu kólumbísku stúlkunnar í metró – eða er hann kannski bara að stæla Gauguin? Það er aldrei að vita þar sem Grim er á ferð. Á þessum árum er það þó aug- ljóst að listheimurinn og það sem honum fylgir, kennsla, markaðs- setning, frægð o.s.frv. á hug hans allan. Grim er líka útlendingur í Par- ís og tjáir sig um það, húmorísk til- finning hans fyrir hljómfalli tungu- málsins kemur skemmtilega fram, t.d. í teikningunni Paris Taxi. Grim er nokkuð fyndinn á þessum árum, hann er líka örvæntingarfullur og leitandi en fyndnin er meira áber- andi en síðar. Hallgrímur leggur nokkuð í teikningar sínar og ljær þeim þannig meiri alvörublæ sem myndlistarverkum, hann skissar ekki hratt í teiknimyndasögustíl. Þegar Grim birtist í Fókus 1998 stígur hann út úr hinum þrönga list- heimi og umfjöll- unarefni hans verður sam- mannlegs eða kannski réttara sagt sam- karllegs eðlis. Húmorinn hér er mjög lágstemmd- ur vægast sagt og sannarlega ís- lenskur í gegn. Grim leggur þó ekki upp úr því að vera íslenskur, hann er miklu frekar evrópskur – kannski gerir þetta hann einmitt ofuríslenskan, því við erum alltaf að reyna að sleppa frá sveitamennskunni og ekk- ert er sveitalegra en það. Grim er sér líka meðvitandi um þetta. En ekki er hann náttúrubarn, svo mikið er víst, og tilraunir hans til að tala við blóm, tré og fugla eru með því fyndnara hjá honum. Grim er karl- maður og nokkuð af húmornum er kallahúmor sem gengur út á mis- heppnað kynlíf og annað í þeim dúr. Hann er þó þannig gerður að konur geta alveg brosað út í annað líka, svo aulalegur er hann eins og honum er ætlað. Það fær mann til að velta því fyrir sér hvernig kvenútgáfan af Grim væri, enn hafa íslenskar konur ekki lagt fyrir sig teiknimyndasögu- gerð af þessu tagi og er hér með auglýst eftir því. Okkur vantar aðrar fyrirmyndir en stelpurnar í Beðmál- um og Bridget Jones, ég þekki enga konu sem líkist þeim eða þeirra lífi á nokkurn hátt. Spurning hvort marg- ir karlmenn finni sig í Grim? Hann á sér reyndar svo margar mannlegar hliðar að ég held að margir af báðum kynjum finni til samkenndar með honum. Ekki síst í þeim myndum sem eru tvímælalaust hápunkturinn á ferli hans, tölvuútprentin frá 2000– 03. Myndir á borð við Frí, Ég á mér draum, Úti og fleiri í þeirri seríu eru sannarlega eitthvað það besta sem fram hefur komið hjá íslenskum myndlistarmanni á síðustu árum og vonandi eigum við eftir að sjá fleiri í þeim dúr. Í þessum verkum tekst Hallgrími að láta draum sinn rætast um list sem er „á hinum skemmti- legu landamærum há- og lágmenn- ingar: … einföld, snjöll og strætis- vön en þó einnig óræð og marg- slungin og umfram allt afsprengi síns eigin tíma“. (HH. Best of Grim. s. 137) Myndin Frí er sérstaklega eftirminnileg sem birtingarmynd hins ofurvenjulega, áhorfandinn hlær og grætur í senn. Þannig er Grim þegar hann er bestur. Það er sannarlega fengur í Grim eins og hann leggur sig og það leikur enginn vafi á því að hér er alvöru- myndlist á ferð. Hallgrímur veit allt- af nákvæmlega hvað hann er að gera og leikur sér á snjallan hátt með möguleika samspils orða og mynda. Ég vona að Grim verði langra líf- daga auðið. Ragna Sigurðardóttir BÆKUR Teiknimyndasögur eftir Hallgrím Helgason. – 141 bls. Mál og menning 2004. Best of Grim Hallgrímur Helgason Grim Alvöru list Nýjar bækur Með köldu blóði er eftir skoska spennusagnahöf- undinn Ian Rank- in. Þýðandi er Anna María Hilmarsdóttir. Sagan fjallar um rannsóknar- lögreglumanninn Rebus sem þekktur er úr sam- nefndum sjónvarpsþáttum. Tveir unglingar eru myrtir í skóla og morðinginn, uppgjafahermaður og einfari, fremur síðan sjálfsmorð. Málið leiðir John Rebus lögreglu- varðstjóra ofan í fortíð morðingjans en einnig ofan í sína eigin fortíð. Morðinginn átti vini og óvini á ólík- legustu stöðum, jafnt meðal stjórn- málamanna sem ungra Gota, og skildi eftir sig slóð leyndarmála og lyga. En Rebus horfist einnig í augu við eigin vandamál. Smákrimmi, sem hefur ofsótt Siophan Clarke að- stoðarvarðstjóra finnst látinn – brenndur inni á heimili sínu. Og Rebus er nýkominn af sjúkrahúsi, skaðbrenndur á báðum höndum. Útgefandi er Skrudda. Á leið til upp- lýsingar er eftir Friðrik G. Ol- geirsson sagn- fræðing. Bókagerð á Íslandi á sér langa sögu og bókasöfn í einni eða annarri mynd hafa lengi verið til. Mun styttra er síðan til varð sérstök stétt fólks sem sér um rekstur bókasafna og enn styttra er síðan fyrstu háskólamenntuðu bókaverð- irnir komu til sögunnar. Árið 1960 stofnuðu bókaverðir í fyrsta sinn með sér félag. Árið 1973 stofnuðu bókasafnsfræðingar sitt eigið félag. Á leið til upplýsingar segir sögu Bókavarðafélags Íslands sem starf- aði á árunum 1960–1999, aðild- arfélaga þess, og Félags bókasafns- fræðinga sem starfaði á árunum 1973–1999. Einnig er sagt frá ýms- um hópum bókavarða og bóka- safnsfræðinga sem starfað hafa um lengri eða skemmri tíma án þess að hafa átt aðild að áðurnefndum sam- tökum. Greint er frá upphafi kennslu í bókasafnsfræði við Há- skóla Íslands og þróun fræðigrein- arinnar síðustu áratugina. Loks eru kaflar um Þjónustumiðstöð bóka- safna, Kvennasögusafn Íslands, Samstarfsnefnd um upplýsingamál og NORDINFO. Bókin er 317 blaðsíður og var prentuð í Gutenberg hf. Útgefandi er Upplýsing – Félag bókasafns- og upplýsingafræða. FÉLAGAR í Síung og Borgarbókasafnið í Reykjavík bjóða börnum og fullorðnum til mikillar upplestrarhátíðar úr barna- og ung- lingabókum í Grófarhúsi, Tryggvagötu 15, á morgun sunnudaginn 7. nóvember. Þar ætla tólf höfundar að lesa upp úr glænýjum bókum fyrir börn, unglinga og foreldra og til að allir geti gengið að sínu uppáhaldsefni vísu ætla höfundarnir að skipta sér í tvo hópa og lesa fyrir eldri hópinn á 1. hæðinni og fyrir yngri börnin á 2. hæðinni. „Ég vil sérstaklega hvetja eldri börnin og unglingana til að koma því það eru svo spenn- andi bækur að koma út í þeim flokki. Titlar eins og Ránið, Sverðberinn, Vítahringur og Drekagaldur bera líka með sér fyrirheit um æsilega viðburði enda eru þetta sögur af ung- lingum í baráttu við alls kyns yfirnáttúruleg öfl,“ segir Iðunn Steinsdóttir rithöfundur. Þetta er í fyrsta sinn sem Síung-félagar taka sig saman og lesa upp úr bókum sínum. Eftir upplestur hvers höfundar gefst áheyrendum svo tækifæri til að spjalla við höfundinn um efni bókarinnar og hvaðeina sem þeir vilja vita. Lesið verður úr eftirfarandi bókum á fyrstu hæðinni fyrir eldri áheyrendur: Frosnu tærnar – Sigrún Eldjárn, Drekagaldur – Elías Snæ- land Jónsson, Galdur Vísdómsbókarinnar – Ið- unn Steinsdóttir, Ránið – Gunnhildur Hrólfs- dóttir, Undir 4 augu – Þorgrímur Þráinsson, Vítahringur – Kristín Steinsdóttir, Sverðber- inn – Ragnheiður Gestsdóttir. Á annarri hæð fyrir yngri börnin verður les- ið úr: Af því að mér þykir svo vænt um þig – Kristín Steinsdóttir, Nei, sagði litla skrímslið – Áslaug Jónsdóttir, Bangsabörnin – Anna Brynjúlfsdóttir, Fíasól í fínum málum – Kristín Helga Gunnarsdóttir, Frosnu tærnar – Sigrún Eldjárn, Snuðra og Tuðra laga til í herberginu sínu – Iðunn Steinsdóttir, Leiðin til Leikheima – Elín Elísabet Jóhannsdóttir, Blíðfinnur og svörtu teningarnir, Lokaorustan – Þorvaldur Þorsteinsson Þá verður boðið upp á hressingu bæði fyrir börn og fullorðna. Kristín Helga Gunnarsdóttir Kristín Steinsdóttir Ragnheiður Gestsdóttir Áslaug Jónsdóttir Sigrún Eldjárn Þorgrímur Þráinsson Bókaveisla barnanna í Grófinni Þorvaldur Þorsteinsson DYNKUR er þriðja bók Brians Pilkingtons um íslensku tröllin og gefur þeim tveimur fyrstu, Allt um tröllin og Hlunk, ekkert eftir nema síður sé. Brian hefur löngu sýnt hversu mikill listateiknari og myndskreytari hann er, myndir hans eru einstaklega lifandi, hlýjar og gæddar leiftrandi ímyndunarafli og kímni. Það er skemmtileg til- hugsun að fyrir ungum börnum eru tröllabækur Pilkingtons eins og sannar sögur, kannski sérstaklega fyrsta bókin sem lýsir tröllum og lífi þeirra líkt og dýrafræðibók. Brian sýnir meira að segja tröllaskrift og birtir fiskaljóð á trölla- máli í nýjustu bókinni. Þessi nálgun Brians við tröllin er áhuga- verð, hann hikar ekki við að skapa sinn eigin tröllaheim lauslega byggðan á íslenskri þjóðtrú og setja hann fram sem staðreynd. Hann notar íslenskt landslag sem bakgrunn í myndum sínum og ljær þeim þannig þjóð- legan blæ, síðan not- færir hann sér t.d. vitneskju um lækningamátt ís- lenskra jurta í bókinni um Dynk. Brian kynnir íslenskum börnum þjóðtrú og fróðleiks- mola um náttúru og dýr á lipurlegan og skemmtilegan hátt, tröllin eru mátulega gróf og tröllsleg í háttum til að vera spennandi og nógu mannleg til að vera krúttleg. Tröllasög- urnar sýna hvað við eigum auðugan arf og hvað hann hefur þeim að bjóða sem hafa ímyndunarafl og sköpunarkraft til að skapa úr honum nýj- an heim. Á síðari ár- um hefur vissulega orðið vakning í að sækja í þennan arf en fáir virð- ast ná þeim léttleika og nútímalegu frásögn sem Brian leikur sér að. Eflaust eiga Harry Potter og Hringadróttinssaga eitthvað í því að hvers kyns ævintýraheimar eiga kannski greiðari leið að fullorðnum og börnum í dag og það er þá ein- ungis af hinu góða, ég held það sé komið nóg af barnabókum um tannlæknaferðir og flokkun í Sorpu. Tröllabækurnar eru einmitt frábært dæmi um það hvernig hægt er að miðla fróðleik til barna án þess að glata snertingunni við ævintýrið og hið undursamlega, fjársjóði bernskunnar. Þær höfða til nokkuð breiðs aldurshóps, litlu börnin geta skoðað myndirnar og þau stærri skemmt sér við fróð- leiksmolana um lifnaðarhætti trölla. Ragna Sigurðardóttir BÆKUR Börn texti og myndir eftir Brian Pilkington, 26 bls. Mál og menning 2004 Dynkur Brian Pilkington Af lifnaðarháttum trölla Eftirmál er eft- ir feðgana Njörð P. Njarð- vík og Frey Njarðarson. „Þeir dagar koma að Fritz fær algert ógeð á hreint öllu. Hann fær and- styggð á dópinu og öllu sem því er tengt, harkinu, höstlinu, díler- unum og félögunum, ef félaga skyldi kalla, á falsinu, lygunum, útigang- inum … En þrátt fyrir ógeðið kemst ekki að honum sú hugsun að hann geti lifað án heróíns. Um leið vaknar samt áköf þrá eftir „eðlilegu“ og „venjulegu“ lífi. Bara ekki án heró- íns.“ Fyrir tveimur áratugum sögðu sömu höfundar frá reynslu sama pilts í sögunni Ekkert mál. Þá var hann kallaður Freddý og bjó í Kaup- mannahöfn. Nú gegnir hann nafninu Fritz og heldur til í Amsterdam. En þetta er sami maður, í sama víta- hringnum sem þrengir að honum eins og ósýnilegur fjötur. Löng bar- átta við fíknina hefur stundum fært honum góða daga, en oftar en ekki dýpri niðurlægingu og þjáningu en orð fá lýst. Þýðir nokkuð að láta sig dreyma um að verða frjáls af eitrinu sem engu eirir? Útgefandi er JPV útgáfa. Bókin er 216 bls.

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað: 06. nóvember (06.11.2004)
https://timarit.is/issue/257940

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

06. nóvember (06.11.2004)

Aðgerðir: