Morgunblaðið - 06.09.2004, Blaðsíða 24

MINNINGAR
24 MÁNUDAGUR 6. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Pétur Hannes-son, fyrrverandi
deildarstjóri hjá
Reykjavíkurborg,
fæddist í Reykjavík
5. maí 1924. Hann
lést á öldrunardeild
Landspítala – há-
skólasjúkrahúss á
Landakoti 27. ágúst
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Hannes Jónas Jóns-
son, fyrrverandi
kaupmaður, f. á
Þóreyjarnúpi í Lín-
akradal, Kirkju-
hvammshreppi, Vestur-Húna-
vatnssýslu 26. maí 1892, d. 21.
júlí 1971, og kona hans Ólöf Guð-
rún Stefánsdóttir, húsmóðir, f. á
Kotleysu við Stokkseyri 12. maí
1900, d. 23. júlí 1985. Foreldrar
Hannesar voru Jón Lárus Hans-
son, bóndi og kaupmaður, f. 1864
í Hvammi í Langadal, d. 1940 í
Reykjavík. Móðir Hannesar var
Þorbjörg Sigurðardóttir, f. 1859 í
Klömbrum í Vestur-Hópi, d. 1936
í Reykjavík. Foreldrar Ólafar
voru Stefán Ólafsson frá Syðri-
Steinsmýri í Meðallandi, Vestur-
Skaftafellssýslu, f. 1855, d. 1941,
og kona hans, Sesselja Svein-
björnsdóttir, frá Þórarinsstöðum
og Kluftum í Hrunamannahreppi,
Árnessýslu, f. 1859, d. 1952.
hennar voru Árni Þorvaldsson,
bóndi í Hólkoti á Reykjaströnd, f.
23. júní 1891, d. 16. mars 1965,
og kona hans Sigurbjörg Hálf-
dánardóttir frá Sauðárkróki, f. 1.
maí 1899, d. 9. nóvember 1967.
Börn Péturs og Guðrúnar eru: 1)
Hannes, prófessor og yfirlæknir,
f. 30. desember 1947, kvæntur
Júlíönu Sigurðardóttur. Börn
þeirra eru: Sólveig Guðrún,
Kristín Inga og Þórunn. 2) Sól-
veig Guðrún, alþingismaður og
fyrrverandi dóms- og kirkju-
málaráðherra, f. 11. mars 1952,
gift Kristni Björnssyni, stjórnar-
formanni Straums hf., fjárfest-
ingarbanka. Börn þeirra eru Pét-
ur Gylfi, Björn Hallgrímur og
Emilía Sjöfn.
Pétur var vörubifreiðarstjóri
hjá Þrótti um árabil og átti m.a.
sæti í stjórn þess félags. Hann
hóf síðan störf hjá Reykjavíkur-
borg hjá gatnamálastjóranum í
Reykjavík, fyrst sem fulltrúi og
síðan deildarstjóri hreinsunar-
deildar Reykjavíkurborgar og
vann þar um 30 ára skeið. Pétur
lét mikið til sín taka í félagsmál-
um, m.a. hjá Reykjavíkurborg og
gegndi einnig mörgum trúnaðar-
störfum fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn. Hann var lengi formaður Óð-
ins, málfundafélags launþega í
Sjálfstæðisflokknum, og sat í
verkalýðsráði flokksins um ára-
bil. Þá var hann einnig um skeið í
stjórn Félags eldri borgara í
Reykjavík.
Pétur verður jarðsunginn frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag
og hefst athöfnin klukkan 13.30.
Systkini Péturs
eru: Sveinbjörn, fyrr-
verandi rekstrar-
stjóri hjá Reykjavík-
urborg, f. 30.
nóvember 1921, d.
21. janúar 1998. Stef-
án, fyrrverandi verk-
efnastjóri hjá Reykja-
víkurborg, f. 22. apríl
1923. Sesselja, hús-
móðir á Sauðárkróki,
f. 6. júní 1925. Ólafur
Hannes, prentari í
Reykjavík, f. 7. nóv-
ember 1926. Andrea
Kristín, fyrrverandi
starfsmaður hjá Flugmálastjóra í
Reykjavík, f. 9. september 1928.
Björgvin, fyrrverandi starfsmað-
ur hjá Flugleiðum í Reykjavík, f.
20. júní 1930. Jóhann, húsgagna-
smiður í Reykjavík, f. 20. júní
1930. Jón Stefán, húsasmíða-
meistari í Hafnarfirði, f. 8. jan-
úar 1936, d. 6. janúar 2003. Sig-
urður Ágúst, stýrimaður í
Reykjavík, f. 17. ágúst 1937. Þor-
björg Rósa, húsmóðir í Reykja-
vík, f. 12. febrúar 1939. Hálf-
systir þeirra er Málfríður
Hannesdóttir, fyrrverandi starfs-
maður Búnaðarbankans í Reykja-
vík, f. 2. ágúst 1920.
Pétur kvæntist 17. júlí 1948
Guðrúnu Margréti Árnadóttur, f.
24. október 1926. Foreldrar
Pétri Hannessyni kynntist ég af
einhverri alvöru fyrri hluta árs 1973,
eða fyrir liðlega þrjátíu og einu ári.
Þannig háttaði nefnilega þá til, að ég
hóf um svipað leyti að gera hosur
mínar grænar fyrir Sólveigu, dóttur
Péturs og eiginkonu hans Guðrúnar
Árnadóttur. Þetta hafði þær afleið-
ingar, að við Sólveig höfum átt
ánægjulega samleið í lífsins ólgusjó
allar götur síðan. Reyndar vissi ég
hver Pétur Hannesson var áður en
við Sólveig kynntumst, vegna þess,
að Pétur var þá þegar þekktur mað-
ur og virkur í starfi Sjálfstæðis-
flokksins. Til skamms tíma nutum
við Sólveig þeirra ómetanlegu for-
réttinda að eiga samvistir við báða
foreldra okkar beggja, og verður sú
langa samleið seint fullþökkuð. Nú
hefur sú breyting orðið á að móðir
mín, Sjöfn Kristinsdóttir, féll frá í lok
október í fyrra og í dag kveðjum við
föður Sólveigar, Pétur Hannesson,
hinstu kveðju.
Pétur Hannesson var alltaf afar
hógvær og yfirvegaður maður en
þegar og ef menn náðu trúnaði hans
og vináttu þá áttu þeir hinir sömu
hauk í horni þar til yfir lauk. Við Pét-
ur urðum fljótlega góðir vinir og höf-
um á undanförnum áratugum átt
margar ánægjulegar stundir saman.
Pétur kom frá stórri fjölskyldu úr
hjarta Vesturbæjaríhaldsins í
Reykjavík og var það töluverð lífs-
reynsla að kynnast því góða fólki.
Syskinin voru afar samstiga í skoð-
unum sínum og héldu vel hópinn og
makar þeirra og börn einnig. En
mestu og bestu vinir Péturs voru án
alls vafa eftirlifandi eiginkona hans,
Guðrún Árnadóttir, og börn hans,
Hannes og Sólveig, makar þeirra og
börn. Þær verða nú aldrei taldar
stundirnar, sem Pétur og Guðrún
áttu með börnum sínum, mökum
þeirra og barnabörnum, þar sem þau
voru gefandi og veitandi aðilinn, en
við hin þiggjendur. Hitt er víst að hér
hefur verið sérlega fallegt og
skemmtilegt samband á milli þriggja
kynslóða, sem ómetanlegt hefur ver-
ið að vera þátttakandi í.
Pétur Hannesson var fríður maður
ásýndum. Hann bar sig alltaf vel og
var lengst af í einkar góðu líkamlegu
formi. Pétur var snyrtimenni svo eft-
ir því var tekið. Pétur var mikill úti-
vistarmaður og hafði yndi af göngu-
ferðum, bæði stuttum en þó
sérstaklega löngum og miklum, alla
vega í augum óreyndari samferða-
manna. Pétur var mjög víðlesinn
maður og kom mér oft á óvart hvað
hann hafði lesið mikið, einkum af
fræðibókum og sögutengdu efni, en
einnig af öðru lesefni. Pétur var afar
vel að sér um alla landafræði Íslands
og raunar var hann vel að sér um
landafræði almennt. Pétri fannst að
aðrir, einkum og sér í lagi hans nán-
asta fólk, ætti einnig að þekkja
helstu staðreyndir um Ísland, sögu
þess, menningu og landafræði og gat
átt það til að taka menn í óumbeðnar
kennslustundir í þeim fræðum. Við
Sólveig fórum í margar frábærar
ferðir um hálendi Íslands með Pétri,
sem munu lifa í minningunni svo
lengi sem við lifum, slík voru ævin-
týrin. Fróðleikur Péturs um stað-
hætti og einlæg hrifning hans og
gleði yfir því að ná að komast á nýja
og merka staði í öræfum landsins á
hinum mörgu ferðum okkar, eru
ógleymanleg.
Pétur Hannesson var pólitískur
maður í besta skilningi þess orðs.
Pétur var fæddur og uppalinn í
verkamannabústöðunum í Vesturbæ
Reykjavíkur og flutti síðan með fjöl-
skyldu sína í verkamannabústaðina í
Stórholtinu í Reykjavík. Af eigin
rammleik og dugnaði byggði Pétur
síðan ásamt Hannesi syni sínum
myndarlegt raðhús í Fossvoginum,
þar sem hann og Guðrún hafa búið
síðustu áratugina. Pétur gleymdi
aldrei uppruna sínum og bar alla tíð
hagsmuni launþega mjög fyrir
brjósti. Pétur Hannesson var for-
maður Óðins, félags sjálfstæðis-
manna í launþegastétt, í mörg ár.
Pétur taldi hagsmunum launþega og
verkafólks hiklaust best borgið með
öflugri þátttöku í starfsemi Sjálf-
stæðisflokksins og vænlegast fyrir
hagsmuni lands og lýðs að vinna að
baráttumálum innan vébanda Sjálf-
stæðisflokksins. Pétur sótti alla
landsfundi Sjálfstæðisflokksins svo
lengi, sem heilsa hann leyfði.
Alla tíð áttu margir einstaklingar
mikið og gott skjól hjá Pétri, ekki síst
fjölmargir vinir hans og félagar, sem
minna máttu sín. Pétur sinnti málum
þessa fólks af einstakri ósérhlífni í
áraraðir og aldrei taldi hann það eftir
sér eða ræddi um það við aðra.
Það er með miklum söknuði og af
mikilli virðingu, sem ég kveð Pétur
Hannesson. Ég kveð hann með til-
vísun í kvæði Stephans G. Stephans-
sonar, sem mér finnst eiga sérlega
vel við þennan góða vin minn:
„Bognar aldrei – brotnar í bylnum
stóra seinast.“
Kristinn Björnsson.
Okkur systurnar langar að minn-
ast afa okkar, Péturs Hannessonar, í
nokkrum orðum. Afi var okkur ein-
stakur. Hann var umhyggjusamur,
réttlátur, skilningsgóður og alltaf
sjálfum sér samkvæmur. Hann hafði
alltaf tíma til að ræða við okkur syst-
ur um hitt og þetta og fræða okkur
um landið, söguna og allt annað milli
himins og jarðar. Hann gaf mörg holl
og góð ráð og lá heldur ekki á skoð-
unum sínum og hafði gaman af að
rökræða um málefni líðandi stundar.
Við systurnar litum upp til afa og
tókum til fyrirmyndar hversu vinnu-
samur hann var og hvernig hann
ávann sér virðingu og traust í öllu því
sem hann tók sér fyrir hendur, hvort
sem var í starfi eða leik. Hann var
deildarstjóri hjá Reykjavíkurborg
um áratugaskeið, var mikill sjálf-
stæðismaður og tók þátt í ýmsum fé-
lagsstörfum í tengslum við það.
Við munum líka eftir því hversu
uppátækjasamur og mikill prakkari
afi gat verið. Sögurnar af afa og
systkinum hans voru t.d. sumar
hverjar mjög ótrúlegar og áreiðan-
lega svolítið ýktar. Afi kemur úr
stórri fjölskyldu, en þau voru ellefu
systkinin og bjuggu saman í lítilli
íbúð við Ásvallagötu. Samkvæmt afa
svo lítilli að á meðan einn bróðirinn
neyddist til að sofa í baðkarinu þá
svaf annar í sokkaskúffunni o.s.frv.
Afi var afskaplega mikill útivist-
armaður. Hann var allra manna fróð-
astur um landafræði Íslands og það
var varla til það sker eða sá hóll sem
hann afi hefði ekki getað nefnt. Pabbi
sagði okkur að sem krakki hefði
hann gert sér það að leik að spyrja
pabba sinn út úr í landafræði. Aðeins
einu sinni tókst honum að reka
pabba sinn á gat, en það var þegar
pabbi var nýbyrjaður að læra lækn-
isfræði, þá spurði hann afa hvar væri
að finna „Langerhan’s-eyjar“. Afi
braut heilann í marga daga, áður en
hann játaði sig sigraðan, og pabbi
varð að viðurkenna að eyjar þessar
er ekki að finna á landakorti, heldur í
briskirtli manna. Afi gekk í vinnuna á
hverjum degi, tæplega tíu kílómetra
leið, fram og til baka, sama hvernig
viðraði. Hann gekk svo hratt að við
systurnar þurftum jafnan að hlaupa
til að halda í við hann. Göngulagið
var auðþekkjanlegt, því hann gekk
löngum skrefum; teinréttur og virðu-
legur. Þeirri virðingu hélt hann til
dauðadags, þrátt fyrir erfið veikindi
síðustu árin.
Afi gekk einsamall þvert yfir land-
ið í það minnsta tvisvar og á hin og
þessi fjöll. Í þau skipti sem við syst-
urnar vorum með honum á göngu
hélt hann ýmist á okkur á hestbaki
eða leiddi okkur og hann dró okkur
upp bröttustu brekkurnar. Við fór-
um í ótal ferðir með afa og ömmu inn-
anlands jafnt sem utan. Alltaf sagði
afi okkur skemmtilegar sögur í
tengslum við þá staði sem við heim-
sóttum. Afi var sérstaklega góður og
hugmyndaríkur sögumaður og átti
auðvelt með að koma ímyndunarafl-
inu hjá okkur systrum á fleygiferð.
Hann bjó auk þess yfir mikilli þekk-
ingu á draugum og öðrum kynjaver-
um og þrátt fyrir að vera sjálfur
mjög myrkfælinn sagði hann okkur
alltaf spennandi draugasögur á öll-
um ferðalögum. Við höfðum svo gam-
an af sögunum hans að hann las þær
margar inn á segulband og sendi
okkur til Bretlands, þegar við bjugg-
um þar.
Afa skipti miklu máli að koma vel
fyrir sig orði og allt sem hann lét frá
sér var afskaplega vel unnið, skriftin
einstaklega falleg og vönduð vinnu-
brögð. Oft fannst okkur systrum að
hann væri strangur skriftarkennari,
en við búum enn að því sem hann
kenndi okkur. Aldrei að slá slöku við.
Við Sólveig og Kristín minnumst
þess hversu gott það var að koma til
ömmu og afa í heimsókn frá London
og hversu vel þau tóku á móti okkur.
Við fengum alltaf að sofa með ömmu
í hjónarúminu á meðan afi svaf
frammi á gangi í svefnpoka á hörðum
legubekk. Þannig vildi hann hafa
það. Amma bakaði kleinur á nóttunni
og afi var alltaf kominn fram úr eld-
snemma, tilbúinn með morgunmat-
inn. Afi gat aðstoðað við allt, hvort
sem það var að læra að standa á
höndum, byggja snjóhús eða smíða
flugdreka.
Afi: Við eigum eftir að sakna þess
að geta ekki sest upp í stofu til þín að
ræða málin eða dottað í stólnum við
hliðina á þér. Við munum sakna þess
að fara í göngutúra með þér og heyra
sögurnar þínar. Þær minningar sem
þú skilur eftir eru góðar og fullar
hlýju og gleði. Við systurnar munum
rifja upp sögurnar sem þú sagðir
okkur reglulega og við hugsum ávallt
til þín.
Guð blessi þig. Þínar
Sólveig, Kristín og Þórunn.
Sterkur vindurinn kom beint í
fangið á mér og bar með sér ferskt
fjallaloftið. Mér varð litið til Esjunn-
ar. Þetta þótti afa nú alltaf falleg
sjón, hugsaði ég með mér. Fjöll voru
hans ær og kýr. Hann var mikill úti-
vistarmaður og göngugarpur af
gamla skólanum og hafði eflaust
brölt upp á hana Esjuna svo oft að
mér dugðu hvorki fingur né tær til að
hafa tölu á. Þrátt fyrir það hafði hon-
um aðeins einu sinni tekist að draga
mig með sér upp á topp, enda hef ég
alltaf haft mun meira gaman af að
horfa á íþróttir en að taka þátt í
þeim.
Hann var góður, vænn maður. Svo
mikið er víst að mér þótti það aldrei
miður að hafa verið skírður í höfuðið
á afa mínum Pétri. Ég er stoltur af
því. Fáir voru eins vel að sér og hann
um land og þjóð og það var yndislegt
að ferðast með honum og ömmu um
landið. Húmorinn og hugmynda-
auðgin voru heldur aldrei langt und-
an. Ein kærasta minning mín um
hann er úr barnæsku minni þegar
hann sagði mér Tarzan-sögur fyrir
svefninn af mikilli innlifun. Þvílík
ævintýri! Ég áttaði mig ekki á því
fyrr en löngu seinna að hann studdist
ekki við neina bók þegar hann sagði
sögurnar, heldur skáldaði þær allar
upp á staðnum. Eflaust hefur hann
átt nægan efnivið í slíkar sögur úr
ferðum sínum um landið.
Þú ert nú lagður upp í hinstu
gönguferðina, afi minn. Jafnvel þótt
fáar vörður varði leiðina þína veit ég
að þú munt komast á áfangastað af
þínu alkunna öryggi.
Pétur Gylfi Kristinsson.
Elsku afi minn, nú ertu farinn frá
okkur en undir það síðasta var það
mér bæði sárt og fjarlægt að sjá þig.
Þú sem varst ætíð svo hraustur. Gast
gert allt og ekkert óx þér í augum.
Þegar ég hugsa um samverustundir
okkar eiga þær sér oftar en ekki stað
utan borgarmarkanna. Á Þingvöllum
var griðastaðurinn okkar og þér eins
og okkur leið alltaf vel þar. Þú hafðir
ætíð tíma fyrir barnabörnin þín og
þegar hitt fullorðna fólkið var sest
niður yfir fréttunum leyfðir þú okkur
að hamast í þér og sveiflaðir okkur
hring eftir hring þannig að við
skríktum af kæti. Ef ég átti í vand-
ræðum með að muna staðhætti fyrir
landafræðipróf þá settist þú niður
með mér og hlýddir mér yfir auk
þess sem sögur af stöðunum fylgdu
með til að ég myndi betur. Þessar
sögur voru ávallt úr Íslendingasög-
unum eða þjóðsögunum. Nú og ef þú
mundir ekki eftir sögu frá staðnum í
svipinn þá bjóst þú hana einfaldlega
til. Eitt er víst að barnabarnabörnin
þín eiga eftir að heyra sögur af lang-
afa þeirra sem kunni allar sögur og
glotti alltaf og hló og sló á lær sér
þegar eitthvert barnið bar upp á
hann ýkjur.
Þú varst sérlega ósérhlífinn og
hjálpsamur maður afi minn alveg
eins og hún amma Nunna. Þú lifðir
fyrir fjölskylduna og vorum við öll
einkar náin. Ég bið guð að geyma þig
og man þig alla tíð. Þín
Emilía Sjöfn Kristinsdóttir.
Afi var mikið fyrir útivist og
gönguferðir. Hann gekk nær oftast í
vinnuna úr Fossvoginum og ég man
að þegar ég var yngri fannst mér
þetta mikil og löng leið til þess að
ganga, skildi eiginlega ekki af hverju
hann keyrði ekki í vinnuna. Ekki hef-
ur þessi leið styst með árunum en nú
veit ég að hann gekk hana vegna
þess að gönguferðir og útivera gáfu
honum mikið. Einnig eru mér minn-
isstæð ferðalögin um landið sem við í
fjölskyldunni fórum með afa og
ömmu. Það er ómetanlegt að fá að
upplifa landið og náttúruna frá eigin
hendi og ekki skemmdi það fyrir að í
þessari fjölskyldu ríkti kapp um að
geta nefnt sem flesta staði með nafni
og hafa öll örnefni á hreinu. En þótt
kapp hafi ríkt, þá lauk því yfirleitt
þegar afi kom með sinn úrskurð um
hvað væri rétt og hvað væri rangt.
Við hann deildi enginn. Mikið lærði
maður á þessum ferðum. Enda var
það þannig að maður kom aldrei að
tómum kofunum hjá afa í sambandi
við landafræði eða sögu Íslands.
Hann var þó hófsamur í þeim efnum
og svaraði spurningum sem beint var
til hans og gerði ekki mikið úr fróð-
leik sínum. En ef hann heyrði farið
með rangt mál þá var hann fljótur til
að leiðrétta það og gerði kannski
góðlátlegt grín að viðkomandi fyrir
rangmælin.
Ef maður leitaði til afa þá var er-
indinu jafnan vel tekið. Til að mynda
var hann alltaf tilbúinn að hlýða mér
yfir fyrir próf og lagði mikla áherslu
á að maður stæði sig vel í skóla og
fengi góða menntun. Hann hjálpaði
mér líka að stunda fótbolta og keyrði
mig um allan bæinn svo ég gæti
mætt á æfingar og spilað leiki. Hann
var einnig til í að tefla og spila á spil
við mig þótt ég væri ungur að árum
og kynni lítið fyrir mér. Hann sýndi
mikla þolinmæði við þetta og leyfði
mér jafnvel að vinna ófáa leikina.
Samband okkar afa var ætíð mjög
gott og mun ég sakna hans mikið.
Þótt það sé erfitt að kveðja hann þá
veit ég að hann er kominn á góðan
stað núna og líður vel. Minningarnar
um góðan og elskulegan afa minn
geymi ég í hjarta mínu og þar mun
hann lifa áfram.
Björn Hallgrímur Kristinsson.
Pétur Hannesson, sem nú er
kvaddur eftir myndarlega og sóma-
ríka ævi, var lengi virtur yfirmaður
hjá Reykjavíkurborg. Ég fer nærri
um það, að borgarverkfræðingarnir
Gústaf Pálsson og Þórður Þ. Þor-
bjarnarson mátu Pétur að verðleik-
um, sem og þeirra næstu yfirmenn,
borgarstjórarnir í Reykjavík. Var
Pétri sýndur mikill trúnaður og rík
mannaforráð og brást hann hvergi
enda agaður og skipulagður í störf-
um sínum. Hann var í senn prúð-
menni og fastur fyrir, kröfuharður
við aðra, en að sama skapi og ekki
síður við sjálfan sig. Hann gat því lit-
ið stoltur um öxl til starfa sinna á
vettvangi höfuðborgarinnar okkar,
þar sem hann á gifturíkum ferli hafði
sjálfur vaxið með vaxandi verkefnum
og aukinni ábyrgð.
En Pétur bar víðar niður. Hann
var einn af forystumönnum fulltrúa-
ráðsmanna Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík og kom inn á þann vett-
vang sem einn helsti leiðtogi Óðins-
manna um langa hríð, og þar með
PÉTUR
HANNESSON