Morgunblaðið - 09.10.2004, Síða 22

POPPKORN getur orðið helmingi
stærra en það er venjulega ef það
er bara poppað undir lágum
þrýstingi, að því er vísindamenn
hafa komist að
og greint er
frá á norska
vefnum forskn-
ing.no.
Innan í
ópoppuðum
maís er mikið
af sterkjuríku
efni og örlítið
vatn. Þegar
baunin hitnar breytist þetta í
hlaupkennt efni. Hitinn breytir
vatninu í gufu sem þarfnast meira
rýmis en vatn. Þrýstingurinn
eykst smám saman og því meiri
sem hitinn verður, því meiri
þrýstingur. Að lokum springur
baunin. Um leið og hýðið spring-
ur, verður hlaupkennda efnið að
nokkurs konar froðu. Því meira
pláss sem hún tekur, því minni er
þrýstingurinn. Ferlið stöðvast
þegar þrýstingurinn í froðunni er
jafnmikill og þrýstingurinn á loft-
inu fyrir utan.
Ef loftþrýstingurinn fyrir utan
baunina er hár, þarf loftið fyrir
innan hýðið ekki að blása froð-
unni eins mikið út til að jafna
þrýstinginn. En ef loftþrýstingur
fyrir utan hýðið er lágur, verður
munurinn meiri og poppið því
stærra. Meira loft verður í froð-
unni þegar jöfnum þrýstingi hefur
verið náð. Þetta er a.m.k. kenning
Paul Quinn sem öðrum fremur
hefur rannsakað poppkornsstærð.
Hann gerði rannsókn ásamt koll-
ega sínum Joseph Both í Stanford
og staðfesti þessa kenningu. Í ljós
hefur komið að popp sem poppað
er í örbylgjuofni verður minna en
popp sem poppað er í potti þar
sem þrýstingurinn á örbylgju-
poppið er hærri. Best er að nota
1,1 g af salti og 4,2 g af smjöri til
að poppa 25 af maísbaunum.
Helmingi
stærra
poppkorn

RANNSÓKN
Það hafði blundað í mér ínokkurn tíma að gera eitt-hvað allt annað en vinnavið byggingarfram-
kvæmdir og þegar við feðgarnir
sáum veitingastaðinn Quiznos aug-
lýstan þá slógum við til,“ segir
Hjörtur Aðalsteinsson sem ásamt
syni sínum, Gunnari Erni Hjart-
arsyni rafvirkja, rekur nú veitinga-
húsið Quiznos við Suðurlandsbraut.
„Okkur finnst rosalega gaman að
standa í þessum rekstri. Þetta er
fjölskyldufyrirtæki því eiginkonan
Auður Jacobsen vinnur hérna líka
og dæturnar Agla og Hjördís hjálpa
til. Við erum líka svo þakklát fyrir
góðar viðtökur og jákvæðni í okkar
garð.“
En voruð þið góðir kokkar feðg-
arnir áður en þið byrjuðuð í þessum
rekstri?
„Það er nú varla hægt að segja
það. Hins vegar höfum við hjónin
alltaf haft gaman af því að fá gesti
heim og höfum þá hjálpast að. Þeg-
ar við ákváðum að fara út í þennan
rekstur þurftum við að læra réttu
handtökin sem verða að vera rétt
og hröð. Við feðgarnir fórum í
strembinn skóla í höfuðstöðvum
Quiznos sem eru í Colorado. Þar
byrjuðum við á því að vinna í mán-
uð á Quiznos og hlutum þar verk-
lega leiðsögn. Að því búnu tók við
stífur skóli þar sem farið var í öll
grundvallaratriði sem maður þarf
að hafa á hreinu í þessum rekstri
og gagnvart höfuðstöðvunum. Við
komum heim reynslunni ríkari og
fyrstu vikuna hérna heima var með
okkur starfsmaður frá Quiznos í
Bandaríkjunum.“
Hjörtur segir að Ítali
hafi upphaflega stofn-
að Quiznos í Denv-
er í Colorado
fyrir 22 árum.
Fyrir þrettán
árum keyptu
bandarískir feðgar
Quiznos sem þá
voru orðnir 18
talsins. Í dag eru
þeir 3.500 talsins í
15 þjóðlöndum og
það er ekkert lát á
opnun nýrra staða.
Feðgarnir hafa hlotið
ótal verðlaun og við-
urkenningar fyrir rekstur staðanna.
En koma breytingar með nýjum
eigendum hér á landi?
„Það er alltaf verið að bjóða upp
á nýjungar hjá Quiznos, verið að
prófa nýjar samlokur og samsetn-
ingar. Við leggjum metnað í að hafa
allt okkar hráefni íslenskt, fyrir ut-
an sósurnar og látum t.d. baka
brauðin hér heima eftir sérstakri
uppskrift og kaupum allt kjöt hér
heima svo og grænmeti og annað
sem þarf.
Við erum þegar búnir að bæta við
nokkrum tegundum af salötum á
matseðilinn hjá okkur með heitu
kjöti. Sú nýjung hefur mælst mjög
vel fyrir og til stendur að bjóða upp
á heita súpu líka í hádeginu. Við er-
um með veisluþjónustu, komum
sem sagt með samlokubakka á
fundi, í afmælið eða veisluna hver
svo sem hún er.“
En hver er nú vinsælasti bát-
urinn hjá ykkur?
Þeir eru auðvitað allir mjög góðir
en ítalski báturinn er mjög vinsæll,
hunangsskinkan líka og Mesquite-
kjúklingurinn hefur slegið í gegn.
Núna erum við líka að prófa kalk-
únalokur með nýrri sósu sem hafa
fengið góðar viðtökur.“
Hjörtur segir í lokin að þar sem
þetta sé fjölskyldustaður leggi þau
töluvert upp úr að foreldrar geti
komið með börn sín. „Við erum með
aðstöðu fyrir börn til að leika sér og
erum með sérstök barnatilboð og
með þeim sérstakan glaðning. Við
tökum vel á móti fjöl-
skyldufólki.“
Þegar Hjörtur er í
lokin beðinn um að
gefa lesendum upp-
skrift að uppáhalds-
samloku fjölskyldunnar
stendur ekki á svarinu:
Hvítt eða gróft brauð,
frönsk hunangssósa,
tómatar, rauðlaukur,
hunangsskinka, kalkúnn,
beikon, ostur og jöklasalat.

MATUR | Feðgarnir Hjörtur Aðalsteinsson byggingaverktaki og
Gunnar Örn Hjartarson rafvirki söðluðu um og fóru í samlokurnar
Námskeið: Feðg-
arnir héldu til höf-
uðstöðva Quiznos í
Colorado og lærðu
réttu handtökin.
Morgunblaðið/Sverrir
 Feðgarnir: Gunnar
Örn Hjartarson og
Hjörtur Aðalsteinsson.
Marga dreymir um að skipta um starfsvett-
vang og fara að gera eitthvað allt annað. Það er
nákvæmlega það sem feðgarnir Hjörtur Að-
alsteinsson og Gunnar Örn Hjartarson gerðu.
Þeir keyptu Quiznos.
MARGIR þurfa á einhverjum
tímapunkti í lífi sínu að takast á
við alvarleg líkamleg veikindi.
Bæði veikindin og sú meðferð
sem beitt er geta haft áhrif á
hugsun og líðan og alla þætti
daglegs lífs á einn veg eða annan.
Alvarleg veikindi geta valdið því
að við verðum sorgmædd, ótta-
slegin, kvíðin eða reið. Fyrir sum
okkar getur andleg vanlíðan, sem
fylgir alvarlegum líkamlegum
veikindum, orðið mjög þrúgandi.
Krabbamein, hjartasjúkdómar og
sykursýki geta t.d. valdið miklum
kvíða og þunglyndi sem aftur
getur hindrað daglegar athafnir
okkar. Þetta getur m.a. leitt til
óvirkni, einangrunar og hreyfing-
arleysis, sem svo aftur hefur nei-
kvæð áhrif á líkamlega heilsu.
Allir hafa geðheilsu. Lík-
amlegir, andlegir og félagslegir
þættir heilsunnar hafa áhrif hver
á annan. Við ákveðnar aðstæður
er eðlilegt að finna fyrir depurð,
reiði, sektarkennd, kvíða eða ótta
en þegar þessar tilfinningar vara
lengi, án gildrar ástæðu, getur
það verið merki um geð-
heilsuvanda sem bregðast þarf
við.
Sleppum grímunni
Sleppum grímunni er slagorð
alþjóðageðheilbrigðisdagsins á
Íslandi og er vonast til að það
veki fólk til umhugs-
unar um það hversu
mikilvægt er að við-
urkenna raunverulega
líðan sína – bæði fyrir
sjálfum sér og öðrum.
Af ótta við fordæmingu
samferðafólks síns er alltof al-
gengt að fólk setji upp grímu
sem sýnir allt annað en raun-
veruleikann og viðurkenni ekki
né sýni að andleg líðan er langt í
frá góð. Fordómar í garð geð-
rænna veikinda eru því miður
enn ríkjandi hjá okkur og gera
það að verkum að margir veigra
sér við að sýna sitt rétta andlit.
Stundum leiðir þetta því miður til
þess að gripið er til örþrifaráða
þegar fokið er í flest skjól og
engin útgönguleið sjáanleg.
Þegar betur er að gáð kemur
oftar en ekki í ljós að þónokkuð
margar leiðir eru færar til að
takast á við vandann. Fyrsta
skrefið er að viðurkenna að um
vanda sé að ræða. Spyrja sig
t.d. hvers vegna erfiðara sé að
viðurkenna að maður eigi við
geðrænan sjúkdóm að
stríða heldur en sjúk-
dóm á borð við syk-
ursýki, hjartasjúkdóm
eða krabbamein? Þeg-
ar þetta skref hefur
verið tekið þá er það
næsta að leita sér aðstoðar eins
og maður myndi varla hika við
að gera ef um líkamlega vanlíð-
an væri að ræða. Má þar t.d.
benda á heilsugæsluna og bráða-
móttökur geðdeilda Landspítala
– háskólasjúkrahúss og Fjórð-
ungssjúkrahússins á Akureyri.
Hjálparsími Rauða kross Ís-
lands, 1717, býður einnig upp á
ókeypis þjónustu og ráðgöf allan
sólarhringinn fyrir þá sem eiga
við andlega örðugleika að stríða
eða eru í sjálfsvígshugleið-
ingum.

HOLLRÁÐ UM HEILSUNA | Lýðheilsustöð
Tengsl milli andlegrar og líkamlegrar heilsu
Guðbjörg Daníelsdóttir er sálfræð-
ingur og verkefnisstjóri Al-
þjóðageðheilbrigðisdagsins.
Guðrún Guðmundsdóttir er hjúkr-
unarfræðingur og verkefnisstjóri
Geðræktar.
Fyrsta skref-
ið er að við-
urkenna að
um vanda sé
að ræða.
DAGLEGT LÍF
22 LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Geðorðin tíu sem hjálpað geta
til að halda góðri geðheilsu:
 Hugsaðu jákvætt, það er
léttara.
 Hlúðu að því sem þér þykir
vænt um.
 Haltu áfram að læra svo lengi
sem þú lifir.
 Lærðu af mistökum þínum.
 Hreyfðu þig daglega, það léttir
lundina.
 Flæktu ekki líf þitt að óþörfu.
 Reyndu að skilja og hvetja aðra
í kringum þig.
 Gefstu ekki upp, velgengni í líf-
inu er langhlaup.
 Finndu og ræktaðu hæfileika
þína.
 Settu þér markmið og láttu
drauma þína rætast.
Lifandi starf og
ótrúlega skemmtilegt
Veitingahúsið Quiznos
Suðurlandsbraut 32
Sími 577 5775
Vefir: www.quiznos.is,
www.quiznos.com
iðunn
tískuverslun
Kringlunni, s. 588 1680
Seltjarnanesi s. 561 1680
Glæsilegt úrval
af yfirhöfnum