Morgunblaðið - 09.10.2004, Page 28

28 LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Stjórn Flugleiða hf. hefurboðað til hluthafafundarþar sem óskað verður eftirheimild til að auka hlutafé
félagsins um allt að 40%. Verði til-
lögur stjórnarinnar samþykktar
munu núverandi hluthafar falla frá
forkaupsrétti á einum fjórða hluta
aukningarinnar en forkaupsréttur
þeirra gildir fyrir þrjá fjórðu hluta-
fjáraukningarinnar.
Hannes Smárason, stjórnarfor-
maður Flugleiða hf. og stærsti hlut-
hafi félagsins, segir tilganginn með
hlutafjáraukningu tvíþættan.
„Eignarhald í félaginu er mjög
þröngt og við viljum auka við dreif-
ingu þess. Fjórðungshlutur nýs
hlutafjár, auk 8,5% hlutar sem fé-
lagið á í sjálfu sér í dag, er ætlaður
til þess að dreifa eignaraðildinni og
auka virka verðmyndun bréfanna á
markaði. Einn liður í því er samn-
ingur sem gerður hefur verið við
KB banka um viðskiptavakt á hluta-
bréfum í félaginu, í fyrsta skipti í
sögu þess. Við viljum gera Flugleið-
ir að álitlegum og áhugaverðum
fjárfestingarkosti fyrir fagfjárfesta
og einstaklinga, sem hefur ekki ver-
ið af þeirri einföldu ástæðu að engin
bréf hafa verið til,“ segir Hannes og
vísar þar með á bug orðrómi um af-
skráningu félagsins úr Kauphöll Ís-
lands sökum takmarkaðrar dreif-
ingar.
„Hins vegar vill stjórnin hafa
heimild til að auka hlutafé til ráð-
stöfunar í tengslum við yfirtökur og
samruna við önnur fyrirtæki. Við
ætlum okkur að vaxa ört á næstunni
og eitt af því sem hægt er að gera
með skráð félag er að nota hluta-
bréf sem skiptimynt í slíkum að-
gerðum.“
Auk hlutafjáraukningarinnar
verður lögð fyrir hluthafafundinn
tillaga um útvíkkun á starfseminni
þannig að fjárfestingarstarfsemi
verði einn megintilgangur í starf-
semi félagsins.
Undirbúa sókn
Hannes segir að með hlutafjár-
aukningu, viðskiptavakt og aukinni
áherslu á fjárfestingarstarfsemi sé
verið að undirbúa þá sókn sem
koma skal.
„Við stefnum að því að útbúa öfl-
uga vaxtarstefnu fyrir félagið og
efla það enn frekar en verið hefur
og viljum þá hafa rúmar heimildir
frá hluthöfunum til
að ráðast í slík verk-
efni. Það er megintil-
gangurinn á bak við
þetta.“
Hann segir að ver-
ið sé að skoða nokkur
fjárfestingartæki-
færi um þessar
mundir en ekkert sé
hægt að segja til um hver þau séu
fyrr en þau verði að veruleika.
„Það eru nokkur tækifæri á borð-
inu í dag og við erum að búa okkur
undir að skanna landslagið til að
finna fleiri tækifæri. Hér á landi og
erlendis.“
Mikil tækifæri eru bæði til innri
og ytri vaxtar Flugleiða, að mati
Hannesar. Sem dæmi um innri vöxt
nefnir hann flug til San Fransisco
sem kynnt var á dögunum auk ann-
arra breytinga í áætlunarflugi.
„Áætlunarflugið stækkar um 20% á
milli áranna 2004 og 2005 ofan á
20% stækkun á milli 2003 og 2004.
Þetta er einn leggur í vaxtarstefn-
unni, áframhaldandi innri vöxtur,
og þá skoðum við fjarlægari staði á
borð við vesturströnd Bandaríkj-
anna og jafnvel Asíu, til lengri
tíma.“
Hannes nefnir einnig útrás í upp-
byggingu bæði leiguflugs og frakt-
flutninga. „Það er verið að skoða
tækifæri sem liggja á þessum
tveimur mörkuðum, þá fyrir utan
Ísland,“ segir Hannes en vill ekki
fara nánar út í það.
Fjárfest í ótengdri starfsemi
„Ytri vöxturinn kemur fyrst og
fremst til með að ganga út á kaup á
öðrum félögum eða samruna við
önnur félög,“ segir Hannes en legg-
ur jafnframt áherslu á þátt fjárfest-
ingastarfseminnar í vexti Flugleiða.
Dótturfélagið Flugleiðir-fjárfest-
ingafélag, sem stofnað var um við-
skipti Flugleiða með hlutabréf í
Burðarási fyrr á árinu, mun sinna
þeim hluta af starfsemi samstæð-
unnar.
„Fjárfestingastarfsemin verður
nú ein af meginstoðum félagsins.
Þar komum við til með að skoða
fjárfestingar jafnt innanlands sem
utan, bæði í tengdri og ótengdri
starfsemi. Markmiðið með þessu
öllu saman er að gera Flugleiðir að
spennandi fyrirtæki fyrir fjár-
festa.“
Á aðalfundi Flugleiða sl. vor tal-
aði Hannes um að vaxtarmöguleik-
ar félagsins lægju meira í flug-
rekstrinum en ferðaþjónustunni.
Þýðir það að stækkun með yfirtök-
um og öðru slíku yrði þá á sviði flug-
rekstrar?
„Ég á fastlega von á því, þ.e. á
sviði flugrekstrar og flutningastarf-
semi eða öðru tengdu því. Ástæðan
er sú að í flugrekstrinum getum við
samnýtt svo margt, t.a.m. leiðakerf-
ið og markaðsstarfið. Hagræðing-
artækifærin eru því mun meiri þar
en í ferðaþjónustunni.“
Ráða við stærri verkefni
Stefnubreytingin hjá Flugleiðum
felst í markmiðum um mun örari
vöxt en áður hefur verið lagt upp
með. Að sögn Hannesar verður nú
unnið af krafti í því að finna félög
sem annaðhvort er hægt að taka yf-
ir eða sameinast. „Með því að efla
félagið enn frekar á hlutabréfa-
markaði, hvað þá ef við förum í
þessar hlutafjáraukningar, þá mun
fjárhagsstyrkur fé-
lagsins aukast enn
frekar frá því sem
hann er í dag, sem
þýðir að við ráðum
við stærri verkefni.
Þetta hangir allt
saman.“
Hannes segir ekki
hafa verið ákveðið
hvort farið verði í hlutafjárútboð, ef
heimild fæst til aukningar hlutafjár.
„Það er á valdsviði nýrrar stjórnar,
þegar hún kemur saman, að taka
endanlega ákvörðun um hvernig á
að spila úr þessu. Fyrsta skrefið er
að fá heimild hluthafafundar til að
gefa út fleiri bréf ef tækifærin verða
fyrir hendi. Þetta er því upphafið að
því sem koma skal.“
Kjölfesta og dreifð eign
Með aukningu hlutafjár þynnist
sá hlutur sem hluthafar eiga nú
þegar en Hannes óttast ekki að aðr-
ir fjárfestar nái yfirráðum í félag-
inu. „Markmiðið er að koma félag-
inu í dreifðari eign og þ
áhætta alltaf fyrir hendi.
sterkum kjölfestufjárfesti m
sterkri eignaraðild inni í fél
þá er ekkert því til fyrirs
samhliða því geti verið d
eignarhald. Ég og aðrir st
endur viljum vera þessi kj
aðili í félaginu en það þýðir
ekki sé rúm fyrir fleiri fjárfe
óttast ég það ekki sérstakl
tént ekki á þessum tím
Verðbréfaviðskiptin eru ba
og þau eru, hlutabréf gan
betur fer kaupum og sölu. Þ
eru hlutafjáraukningar sem
í höndum stjórnar og við get
eitthvað um það að segja
nýjum bréfum er ráðstafað.
Má draga sundur og sa
Dótturfélög eignarhaldsf
Flugleiða hf. eru ellefu ta
starfa á ýmsum sviðum fe
flutningaþjónustu á Íslandi
lag er um áætlunarflugið, an
hótelrekstur, það þriðja bíla
svo framvegis.
Hannes neitar því að ath
lagsins sé of dreifð. „Ferða
an er bein afleiðing af m
starfi Flugleiða erlend
afleiðing af leiðakerfinu. V
er rekstur dótturfélagann
munandi og þess vegna var
brotið upp í þessar einingar
tíma. Með því að gera eini
sjálfstæðar var tryggt að þæ
átt sér líf bæði innan samstæ
og utan hennar, ef því er að
Félagið er þannig úr garði
hægt er að draga það su
saman eftir aðstæðum. S
leiki í rekstrinum er því orð
meiri en hann var áður.“
Hannes segir þó ekki á
að félagið losi sig við einst
urfélög. „Það er engin
ástæða til þess að huga að þ
höfum við verið að skila mj
um árangri upp á síðkast
vegar hefur félagið þennan
að breyta samsetningunni. V
um dótturfélögunum mjög
semismarkmið og svo lengi
standast þau þá er móðu
ánægt. Hvað varðar fra
Upphafið
sem kom
Hannes Smárason, stjórnar
Hannes Smárason tók við stjórnarformennsku í
Flugleiðum fyrr á árinu og sér nú fram á miklar
breytingar á rekstri félagsins. Soffía Haralds-
dóttir ræddi við Hannes um framtíðina hjá
Flugleiðum og aðrar fjárfestingar hans sjálfs.
’Nú verður unniðaf krafti í að finna
félög sem hægt
er að taka yfir
eða sameinast.‘
KOSNINGAR Í AFGANISTAN
Afganar ganga í dag til forseta-kosninga. Mikill áhugi er á kosn-ingunum, en þó spyrja margir
hvaða tilgangi það þjóni að efna til þeirra
á þessari stundu. Vandamálin í Afganist-
an eru margvísleg um þessar mundir.
Sameinuðu þjóðirnar höfðu mælst til
þess að kosningunum yrði frestað. Það
vildu Bandaríkjamenn ekki gera og hef-
ur því verið haldið fram að stjórn George
W. Bush hafi meðal annars verið að
hugsa um endurkjör hans. Ekki væri
verra í þeim efnum að geta sýnt fram á
að í Afganistan hefði verið stigið skref í
átt til þess að koma á lýðræði áður en
gengið yrði til kosninga í Bandaríkjun-
um.
Erfitt hefur verið fyrir frambjóðendur
í Afganistan að halda kosningafundi og
hefur kosningabarátta þeirra að mestu
verið fólgin í því að líma upp veggspjöld,
auk þess sem þeir áttu þess kost að koma
fjórum sinnum fram í sjónvarpi. Fram-
bjóðendur eru 18 og Hamid Karzai, nú-
verandi leiðtogi landsins, þykir sigur-
stranglegastur. Til marks um ástandið
er að þegar hann hugðist í fyrsta skipti
halda kosningafund utan Kabúl varð
hann frá að hverfa vegna þess að skotið
var að þyrlu hans.
Ópíumrækt hefur aukist gríðarlega í
landinu síðan stjórn talibana var steypt
haustið 2001. Bandaríkjamenn hafa lítið
gert til að stemma stigu við eiturlyfja-
ræktinni, en hafa nú snúið við blaðinu,
sennilega vegna þess að stríðsherrar og
talibanar hagnast mest á heróínsölu.
Sagt er að mikil gróska sé í höfuðborg-
inni, Kabúl, um þessar mundir, en öðru
máli gegnir um ýmsa aðra hluta landsins.
Alþjóðlegar hjálparstofnanir óttast það
að fara út fyrir höfuðborgina og íhuga
jafnvel að yfirgefa landið fyrir fullt og
allt.
Ekki er þó allt slæmt. Um þrjár millj-
ónir flóttamanna hafa snúið aftur til
landsins og enginn straumur er út úr því.
Meðal íbúanna virðist ríkja bjartsýni
þrátt fyrir ástandið. Mikill áhugi er á
kosningunum og sést það meðal annars á
því hve margir hafa skráð sig til að kjósa.
Í þeim efnum er reyndar ekki allt sem
sýnist. Margir virðast hafa skráð sig
tvisvar og í einu héraði var skráningin
170%. Hvað sem líður öllum þessum göll-
um er skref í rétta átt að nú er efnt til
kosninga í Afganistan. Kosningar þurfa
hins vegar að vera annað og meira en æf-
ing án tilgangs. Afganskir kjósendur
verða að finna að með því að greiða at-
kvæði séu þeir að gæta hagsmuna sinna
með einhverjum hætti. Ef til vill er ekki
hægt að gera of miklar kröfur í upphafi,
en ef engar kröfur eru gerðar er hætt við
því að nýjabrumið verði fljótt að fara af
lýðræði í Afganistan.
FRAMTÍÐ FLUGLEIÐA
Stjórn Flugleiða hefur lagt til aðhlutafé félagsins verði aukið um
40%. Ætlunin er að núverandi hluthafar
falli frá forkaupsrétti að fjórðungi þess
hlutafjár, auk þess sem selja á hlutafé,
sem félagið á í sjálfu sér. Hannes
Smárason, stjórnarformaður Flugleiða,
talar skýrt um þetta í viðtali við Morg-
unblaðið í dag: „Eignarhald í félaginu er
mjög þröngt og við viljum auka við
dreifingu þess. Fjórðungshlutur nýs
hlutafjár, auk 8,5% hlutar sem félagið á
í sjálfu sér í dag, er ætlaður til þess að
dreifa eignaraðildinni og auka virka
verðmyndun bréfanna á markaði ... Við
viljum gera Flugleiðir að álitlegum og
áhugaverðum fjárfestingarkosti fyrir
fagfjárfesta og einstaklinga, sem hefur
ekki verið af þeirri einföldu ástæðu að
engin bréf hafa verið til.“
Þessi áform eyða áhyggjum, sem
margir hafa haft af því að Flugleiðir
yrðu teknar af markaði vegna þröngs
eignarhalds og lítilla viðskipta. Flug-
leiðir hafa ákveðna sérstöðu í hópi ís-
lenzkra fyrirtækja. Margir líta enn á fé-
lagið sem þjóðarflugfélag, sem gegnir
lykilhlutverki í tengslum Íslands við
umheiminn. Í samræmi við það telja
jafnframt margir að félagið eigi að vera
opið almenningshlutafélag en ekki lok-
aður klúbbur fjárfesta. Margir hafa vilj-
að eiga hlutabréf í félaginu vegna hins
sérstaka hlutverks þess, ekki ósvipað
og þegar fólk vildi eiga hlutabréf í Eim-
skipafélaginu vegna hlutverks þess í að
tengja Ísland við umheiminn og styrkja
sjálfstæði þjóðarinnar.
Áform stjórnar Flugleiða og yfirlýs-
ingar stjórnarformannsins taka af skar-
ið um að félagið verður áfram á mark-
aði. Það skapar stöðugleika um
starfsemina og skapar félaginu sterka
stöðu til að ráðast í þá útrás, sem Hann-
es Smárason boðar jafnframt í Morg-
unblaðinu í dag.
LEGGJUM GEÐSJÚKUM LIÐ
Kiwanishreyfingin gengst umhelgina fyrir landssöfnun til
styrktar geðsjúkum, undir kjörorðinu
„Lykill að lífi“. K-lykillinn svonefndi
verður seldur við verslanir, auk þess
sem gengið verður í hús og unnt er að
styrkja söfnunina í gegnum síma.
K-dagurinn er nú haldinn í ellefta
skipti og rennur ágóðinn að þessu sinni
til uppbyggingar göngudeildar Barna-
og unglingageðdeildar Landspítala –
háskólasjúkrahúss og til Geðhjálpar,
sem hyggst koma á fræðslu- og tengsl-
aneti í því skyni að rjúfa einangrun geð-
sjúkra á landsbyggðinni.
Svanur Kristjánsson segir í grein í
Morgunblaðinu í gær að alvarlegir geð-
sjúkdómar komi inn í líf fólks eins og
fellibylur, „sem skellur á fyrirvaralaust
og skilur eftir sig eyðileggingu, örvænt-
ingu og sorg. Tilveran gjörbreytist.
Ekkert er né verður sem áður. Ham-
ingja og heilsa manna eru samofin. Heil-
brigður einstaklingur á sér margar ósk-
ir, hinn sjúki og hans nánustu aðeins
eina“. Og eins og Svanur bendir á verða
geðsjúkir að treysta á mannúð og kær-
leika samferðamanna sinna. „Hjálpar-
laust geta þeir ekki brotist út úr ein-
angrun sinni og fjötrum.“
Frá því að K-dagurinn var fyrst hald-
inn fyrir þrjátíu árum hafa Kiwanis-
menn samtals safnað tæplega 200 millj-
ónum króna að núvirði til styrktar
geðsjúkum. Með fulltingi þeirra var
Geðhjálp til að mynda kleift að koma sér
upp aðstöðu í húsnæði sínu við Túngötu.
Þetta eru verkefni sem ríkið ætti með
réttu að sinna og Kiwanishreyfingin á
heiður skilinn fyrir að leggja sitt af
mörkum til að mæta brýnni þörf. Morg-
unblaðið hvetur landsmenn alla til að
leggja sitt af mörkum í söfnuninni um
helgina.