Morgunblaðið - 30.01.2005, Blaðsíða 30

Morgunblaðið - 30.01.2005, Blaðsíða 30
30 SUNNUDAGUR 30. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ E itt hið ánægjulega við listheiminn í dag er að engin ein stórborg Evrópu sker sig alveg úr á lista- sviði, þannig að hún sé miðja heimslistarinnar líkt og París forðum daga. Hins vegar virð- ist sjóða og krauma á vettvanginum og fjölbreytnin tekið við af einstefnu, samræðan aldrei opnari. Smærri borgum hugnast einnig að taka þátt í leiknum og söfn rísa á ólíklegustu stöðum. Hverjum skyldi svo sem hafa dottið í hug fyrir nokkrum ára- tugum að „sveitaþorpið“ Ósló, sem hefur varla meira en hálfa milljón íbúa, kæmist á blað sem lifandi safn- aborg? Ekki er það einungis olíu- gróðinn sem ræður för, öllu frekar réttur skiln- ingur á þýð- ingu sjón- arheimsins fyrir samfélagið. Þannig er Sam- tímalistasafnið til húsa í fallega hlöðnu og reisulegu steinhúsi í hjarta miðborgarinnar hvar áður var virðu- legur banki, svo er það Astrup Fearnley-safnið, og nú eru menn að undirbúa byggingu þriðja og stærsta núlistasafnsins og þegar það rís hef- ur minnsta höfuðborg Skandinavíu slegið hinum við í uppbyggingu nú- listasafna. Hliðstæða þessa væri að í stað þess að úthluta Félagi íslenskra myndlistarmanna með hálfum huga lóð á Klambratúni á sínum tíma, hefði Alþingi látið reisa byggingu yf- ir myndlist í líkingu við Þjónustu- miðstöðina sem nú trónar á sama stað og gamli Listamannaskálinn var áður og afhent listamönnum! Þá hefði verið gaman að lifa og list- umhverfið annað en það er í dag, í öllu falli meira miðsvæðis og gagn- særra. Og skyldi mörgum hafa dott-ið í hug að tónlistarborginvið Dóná, sýnu kunnarifyrir Vínarvalsa, gleði, gáska, hopp og hí en framsækni á myndlistarsviði, myndi á fáum árum skipa sér í framvarðarsveit um úrskerandi listviðburði í Evrópu? Vínarborg á að vísu mikla sögu frá tímaskeiði Habsborgaranna, þar gnæfa reisulegar hallir hlið við hlið í miðborginni og yfir öllu trónir hinn óviðjafnanlegi Stefánsdómur, andi og sál borgarinnar. Arkitektúrinn stendur fyrir sínu og hver sá sem sækir Belvedere-setrið heim í suð- austurhlutanum, eða Schönbrunn- höllina í suðvesturhlutanum, verður naumast samur á eftir. Einkum ef viðkomandi gefa sér tíma til að reika um lystigarða hallanna og svo Prater á bökkum Dónár. Fyrr en varir er ferðalangurinn kominn með fangið fullt af seiðandi rómantík, á sækja angurværar hugleiðingar um þennan sérstaka hluta Evrópu á mektar- tímum Austurríkis-Ungverjalands. Háborg Maríu-Theresíu stór- hertogaynju af Austurríki og þjóð- höfðingja Ungverjalands og Bæ- heims, keisaradrottningar Þýska- lands í tvo áratugi, og seinna Franz Jósefs I keisara Austurríkis og kon- ungs Ungverjalands. Dáður og elsk- aður af þegnum sínum og kallar enn þann dag í dag fram djúp andvörp er hans er minnst. Gáskinn, léttleikinn og fegurðin kom frá Vínarborg, þar var hið fræga Vínarverkstæði og þar voru í og með rætur Belle Epoque, fagra tímabilsins og æskustílsins í Evrópu sem varaði fram að fyrri heimsstyrj- öldinni, þetta voru blóðríkir tímar, veröld sem var. Stefan Zweig sagði snilldarlega af þeim í samnefndri bók, sem framkallar ekki síður djúp andvörp. Þótt Rússneski herinn veitti Vínaborg þung högg við her- nám hennar í lok seinni heimsstyrj- aldarinnar sér þess ekki lengur stað. Miðborgin við Ringstrasse minn- ismerki óviðjafnanlegrar og há- fleygrar húsagerðarlistar fyrri alda líkt og Prag og með því að sækja þessar borgir heim getur hver og einn gert sér í hugarlund hvernig Evrópa leit út fyrir ófriðinn. Mikil er sjálfseyðingarhvöt mannsins og þótt hún sé hluti af eðli hans og lífsins í það heila var hér of langt gengið. Á seinni tímum eru flestir sérfræð- ingar sammála um að þessi eyðilegg- ing þýskra borga hafi í flestum til- fellum haft lítinn annan tilgang en sjálfa tortíminguna. Ítímans rás hefur skrifarifylgst grannt með því hverniglistinn yfir mikilsháttarmyndlistarviðburði í art Das Kunstmagazin verður stöðugt lengri þegar Vínarborg er annars vegar, sem gerir hana eina af mest spenn- andi áfangastöðum á meginlandinu. Svo komið beinast augun líka í æ rík- ari mæli að sérkennum í listinni hvað sem allri alþjóðahyggju viðvíkur, einnig virðist útjöfnunaráráttan hafa náð hámarki ásamt með dagskip- unum sýningarstjóra um markað þema. Ekki í eðli listarinnar að þjóna eða drottna, einungis miðla líkt og málarinn Paul Klee orðaði það svo vel fyrir margt löngu, hann var vitur maður og djúpt hugsandi um eðli sjónarheimsins. Datt svona í hug að beina aug- unum að Vínarborg er ég í tiltektum rakst á rúmlega þriggja ára hefti af nefndu listtímariti, sem að meg- inhluta var helgað Vínarborg. Þá þegar var nútímalistasafn nýrisið í hinu gamalgróna safnahverfi borg- arinnar ásamt því að hin fornfræga reiðhöll við hliðina var innréttuð sem myndlistarsafn, umfang hennar má marka af því að hún rúmaði 600 hross og 200 hestvagna og lystikerr- ur! Þetta allt staðsett á svæði sem nefnt var öxull hins mikla sam- bandsríkis sem var og hét, hvar íburðarmiklar hallir blasa við hvert sem ferðalangurinn skáskýtur aug- unum. Samtals er gólfflöturinn 60.000 fermetrar og í einu vetfangi komst Vínarborg í röð 10 mikilvæg- ustu listamiðstöðva heimsins. Austurríkismenn hafa átt frábæra málara, arkitekta, listhönnuði og vís- indamenn, að ógleymdum tónameist- urunum. Barróskur íburðurinn sam- fara gleðinni í bland við blóðheit ásthrif voru helstu auðkenni sjónar- heimsins eins og kemur til að mynda fram í myndverkum Gustavs Klimt, Oskars Kokoschka og Egons Schiel- es. Þeir allir lengi úti í kuldanum, ekki síður en þýsk myndlist meðan Parísarborg var miðja heimslistar- innar en hafa risið upp til óþekktra hæða á undangengnum áratugum. Keisarar og keisaraynjur hafa komið og farið en listin lifir, og kannski ekki að undra þótt nektin og erótíkin hafi verið ríkur þáttur í list- sköpuninni. Hin lostþrungna 24.000 ára gamla stytta sem menn nefna Venus frá Willendorf fannst nefni- lega í nágrenni borgarinnar og Sig- mund Freud iðkaði þar í tæp fimmtíu ár umdeild fræði sín með kynhvötina Segullinn Vínarborg Myndlist er að áliti Gerwalds Rockenschaub (f. 1958) eitthvað alveg sérstakt og út af fyrir sig; Litaþynnur í áli, 120x200 cm, 1999. SJÓNSPEGILL Bragi Ásgeirsson bragi@internet.is eftir Böðvar Guðmundsson Leikgerð: Bjarni Jónsson í samvinnu við Þórhildi Þorleifsdóttur, Vytautas Narbutas og leikhópinn. „Sýningin er veisla fyrir augað og gædd glæsilegum skyndiáhlaupum í lýsandi mannlegum örlögum sem opna stór svið tilfinninga: ótta, vonar, ósigurs og vinninga, hláturs og harma. Þetta er glæsilega hugsuð og velbyggð leiksýning sem er öllum þeim til sóma sem að henni standa.“ PBB DV Viðskiptavinir KB banka fá 20% afslátt af miðaverði á Híbýli vindanna í febrúar.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.