Morgunblaðið - 11.03.2005, Blaðsíða 26

26 FÖSTUDAGUR 11. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
TERENCE MacKenna setti fram
þá kenningu í bókinni Food of the
Gods að upphaflegar hugmyndir
mannsins um Guð hafi verið til-
komnar vegna neyslu ofskynj-
unarsveppa. Hvort það er rétt skal
ég ekki fullyrða; margir telja sig
skynja nærveru Guðs alveg bláedrú;
nokkrir virðulegir einstaklingar hafa
t.d. sagt mér að þeir hafi orðið fyrir
trúarlegri reynslu þegar Passía Haf-
liða Hallgrímssonar var frumflutt
fyrir fáeinum árum. Þótt verk Huga
Guðmundssonar, Adoro Te Devote,
sem frumflutt var á tónleikum í Hall-
grímskirkju laugardaginn 26. febr-
úar, hafi ekki náð sömu hæðum og
Passían var engu að síður ánægjuleg
stemning yfir tónlistinni. Greinilegt
var að hugleiðingar um hinn ósýni-
lega Guð sem á að vera
svo nálægur hafa orðið
tónskáldinu yrkisefni.
Tónsmíðin hófst á
innhverfum nótum;
langir saxófóntónar
Raschér-kvartettsins
sköpuðu strax dulúðugt
andrúmsloft og þegar
Mótettukór Hallgríms-
kirkju undir stjórn
Harðar Áskelssonar hóf
að syngja upphafserindi
sálmsins Adoro Te
Devote eftir Tómas frá
Aquino varð andrúms-
loftið ennþá magnaðra.
Úrvinnsla Huga á þessum grund-
vallarefniðvið var sannfærandi;
ómstríðir hljómar saxófónanna
sköpuðu sársauka en íhugull söng-
urinn náði ávallt að lækna sárin og
kyrrðin í lokin var sérlega áhrifa-
mikil. Óhætt er að fullyrða að Hugi
sé eitt af efnilegustu tónskáldunum
okkar af yngri kynslóðinni.
Sömuleiðis er óhætt að staðhæfa
að Raschér-kvartettinn samanstandi
af hæfileikafólki, var það auðheyrt á
glæsilegum flutningi á þremur
kontrapunktum úr
Fúgulistinni BWV
1080 eftir Bach og á
kvartett Pendereckis
(upphaflega fyrir klar-
inettu og strengjatríó
en hér í saxófónútsetn-
ingu Harry-Kinross
Whites), þótt óneit-
anlega hljómi hann
betur í frumútgáfunni.
Mótettukórinn er líka
prýðilegur kór; þrátt
fyrir að einstaka inn-
komur í Komm, Jesu,
Komm BWV 229 hafi
ekki verið alveg full-
nægjandi var söngurinn í það heila
þéttur, tær og þrunginn innileika.
Agnus dei eftir Pendercki var enn-
fremur afar fallegt; fullt af tilfinn-
ingum og flókin fjölröddunin snyrti-
lega útfærð.
Tónlistarstarfið í Hallgrímskirkju
hefur í gegnum tíðina verið
skemmtileg blanda barokk- og nú-
tímatónlistar; í takt við tímann án
þess að söguleg arfleifð gleymist.
Megi svo verða áfram.
TÓNLIST
Hallgrímskirkja
Mótettukór Hallgrímskrikju og Raschér-
kvartettinn (Christine Rall, Elliot Riley,
Bruce Weinberger og Kenneth Coon)
fluttu tónsmíðar eftir Huga Guðmunds-
son, Bach og Penderecki. Laugardagur
26. febrúar.
Kór- og kammertónleikar
Jónas Sen
Hugi Guðmundsson
Nærvera hins ósýnilega Guðs
Leikfélag Reykjavíkur, í samstarfi viðleiklistardeild Listaháskólans, frum-sýnir í kvöld kl. 20 Draumleik eftir
Strindberg í þýðingu Hafliða Arngrímssonar
á stóra sviði Borgarleikhússins.
Draumleikur er dæmisaga og segir frá
Agnesi dóttur guðs sem bregður sér til jarð-
arinnar til að athuga hvernig mennirnir hafa
það. Hún verður sannarlega margs fróðari í
þeirri ferð.
Það er útskriftarárgangur leiklistardeild-
arinnar sem tekur þátt í uppfærslunni og er
þetta lokaverkefni þeirra á sviði fyrir útskrift-
ina. Með aðalhlutverk í sýningunni fara þau
Jóhanna Friðrika Sæmundsdóttir, sem leikur
Agnesi, og Guðjón Davíð Karlsson, sem leikur
lögmanninn sem Agnes hrífst af á jörðu.
Guðjón Davíð segir æfingatímabilið hafa
verið þrælskemmtilegt, og búið sé að gera
mikið af skemmtilegum tilraunum, meðal ann-
ars í tæknivinnu og við stórbrotna leikmynd
Gretars Reynissonar. Það er ungu leik-
urunum þó nýtt að þurfa ekki sjálfir að sinna
vinnu við neitt annað en leikinn.
„Nei, nú er þetta rosa skrýtið. Allt í kring-
um okkur er fullt af fólki sem sér um búninga
og ljós; ekkert vesen hjá okkur – við einbeit-
um okkur bara að því að leika,“ segir Jóhanna
Friðrika og Guðjón Davíð bætir því við að þau
hafi hingað til átt því að venjast að byrja jafn-
vel æfingar á búningasaumi, eða sinna kynn-
ingarmálum og öðrum tilfallandi verkefnum.
„Það hefur tekið svolítinn tíma að átta sig á
því að hér þurfi maður ekki að bera ábyrgð á
öllum þáttum leikhússins,“ segir Jóhanna.
Hún kveðst njóta þess mjög að glíma við
Agnesi. „Hún er dóttir guðsins Indra, og
ákveður að fara sjálf til jarðar til að skoða
mannfólkið. Hún kemst að því að á jörðinni er
ekkert annað en vælandi verur. Pabbi hennar
vissi það, og var búinn að segja við hana að
þegar hún kæmi til jarðar myndi hún ekkert
heyra nema móðurmál jarðarbúa, og það héti
kvein. Hún vildi komast að sannleikanum
sjálf, og var viss um að geta fundið hamingj-
una á jörðinni.“
„Þó var Indra búinn að segja henni að hann
gæti ekki einu sinni andað þar, – hann var al-
veg búin að afskrifa þetta blessaða mannfólk,
– sífellt kvartandi og kveinandi,“ segir Guð-
jón.
Fulltrúar kennda og persónueiginleika
Mannfólkið leiðir Agnesi á ferð hennar um
jörðina. Og þar að kemur að hún finnur ást-
ina. „Hún kemst í þannig samband við mann-
fólkið að hún verður eiginlega jarðbundin,“
segir Jóhanna, – en með lögmanninum eignast
hún barn. Guðjón segir að allar þær mörgu
persónur sem Agnes hittir á ferðum sínum
séu í rauninni að rugla í henni. „Þær sýna
henni sína réttu mynd. Allt er ömurlegt, allir
eiga svo bágt, alltaf volandi og grenjandi,“
segir Guðjón.
Hann segir hverja persónu vera fulltrúa
ákveðinna kennda og persónueinkenna – lög-
maðurinn er til dæmis fulltrúi sjálfumgleð-
innar. Hann kvartar eins og allir hinir, en er
þó glaður – í það minnsta til að byrja með.
„Þessar persónur eru eiginlega fulltrúar
ákveðinna leiðinda í mannlegu fari,“ bætir
hann við. „Það er í rauninni mjög skemmtilegt
að æfa þetta – þurfa að finna leiðindin í sjálf-
um sér, og allar þær ólíku tegundir leiðinda
sem fólk nennir að velta sér upp úr.“ Og af
nógu er að taka í leiðindunum segir Jóhanna.
„Það eru ekki bara stóru vandamálin sem
valda þessu fólki leiðindum, – það eru líka litlu
hlutirnir, – smáatriðin sem skipta sko engu
máli. Fólk getur endalaust fundið eitthvað til
að finna að.“ Guðjón nefnir söguna af mann-
inum sem alla ævi hafði dreymt um að eignast
háf með grænu neti. Þegar hann eignaðist
loks háf var hann bara ekki alveg eins og hann
hafði hugsað sér að hann yrði. „Svona er þetta
allt – tóm leiðindi.“
Jóhanna segir verkið endurspegla vel enda-
lausa hamingjuleit manneskjunnar. „Við erum
alltaf að miða hamingjuna við eitthvað sem er
ekki: „Þegar ég er búin að missa fimmtán kíló
verð ég æðislega hamingjusamur,“ eða „Þegar
ég er búin að eignast rauða Toyotu, þá verð ég
hamingjusöm og kannski ástfangin líka.“
Hamingjan er aldrei í núinu sem fólkið er að
upplifa, – heldur einhvers staðar handan við
hornið. Fólk kann ekki að njóta augnabliks-
ins,“ segir hún. Guðjón tekur undir það að
þetta sé inntak verksins. „Það er alveg ótrú-
legt hvað þetta verk talar til dagsins í dag og
er í takt við tímann. Það er eiginlega ógnvæn-
legt – manneskjan lærir aldrei neitt. Strind-
berg gæti vel hafa verið að skrifa þetta í dag.“
Uppfærslan algjört augnayndi
Að öllu ofangreindu sögðu er varla hægt að
komast hjá því að spyrja Jóhönnu Friðriku og
Guðjón Davíð hvers vegna fólk ætti að vilja
koma í leikhús og sjá slík býsn af leiðindum.
„Strindberg er að bjóða okkur að líta í
spegil. Við mannfólkið þurfum að passa okkur
– og læra að njóta þess að vera til. Það er
hægt að finna spennandi fleti á öllu í lífinu, og
við þurfum ekki alltaf að gera úlfalda úr mý-
flugu, sama hve ómerkilegir hlutirnir eru,“
segir Guðjón. „Og það er líka svo gott að geta
hlegið að sjálfum sér,“ segir Jóhanna. „Það
eiga allir eftir að kannast við ýmislegt í eigin
fari og annarra í þessu verki.“
Þau eru sammála um að leikritið hafi í raun
marga fleti, og að leikhúsfólki þyki ekkert ein-
falt mál að takast á við það. Þau segja nýja
þýðingu Hafliða Arngrímssonar afbragðsgóða
og skemmtilega, og að leikgerð Gretars Reyn-
issonar og Benedikts Erlingssonar leikstjóra
sé alveg fruntalega góð. „Hér hefur fólk tæki-
færi til að sjá þessa miklu klassík, sem er al-
gjörlega í takt við tímann. Þetta er líka mikið
„show“ og leikmynd, búningar og lýsing eru
algjört augnayndi,“ segir Guðjón og hnýtir við
sposkur: „Ég held að þjóðfélagið eigi eftir að
taka miklum og stórvægilegum breytingum
eftir frumsýninguna. Ég efast ekki um það.
Við munum finna hamingjuna!“
Leiklist | Útskriftarnemar LHÍ sýna Draumleik Strindbergs með Borgarleikhúsfólki
Svona er þetta allt – tóm leiðindi
begga@mbl.is
Eftir: August Strindberg
Þýðing: Hafliði Arngrímsson
Leikarar Nemendaleikhússins:
Aðalbjörg Þóra Árnadóttir, Atli Þór Al-
bertsson, Guðjón Davíð Karlsson, Jó-
hanna Friðrika Sæmundsdóttir, Jóhann-
es Haukur Jóhannesson, Oddný
Helgadóttir, Ólafur Steinn Ingunn-
arson, Orri Huginn Ágústsson og Sara
Dögg Ásgeirsdóttir.
Aðrir leikarar:
Björn Ingi Hilmarsson, Guðmundur
Ólafsson, Guðrún Ásmundsdóttur, Hall-
dór Gylfason, Halldóra Geirharðs-
dóttur, Pétur Einarsson og Theodór Júl-
íusson.
Lýsing: Lárus Björnsson
Tónlist: Pétur Þór Benediktsson
Búningar: Stefanía Adolfsdóttir
Leikmynd: Gretar Reynisson
Leikstjórn: Benedikt Erlingsson
Draumleikur
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Lögmaðurinn sem hrífst af Agnesi. Guðjón Davíð Karlsson.
Agnes með heiminn í hendi sér. Jóhanna Friðrika Sæmundsdóttir.
Vorsýning Kynjakatta
verður haldin 12. og 13. mars 2005
í reiðhöll Gusts, Álalind, Kópavogi.
Sýningin er opin frá klukkan 10 - 18
báða dagana.