Morgunblaðið - 09.04.2005, Blaðsíða 30

S
amráðsfundur er nokkurs konar árs-
fundur Landsvirkjunar, haldinn árlega
þar sem stjórnendur flytja skýrslur um
starfsemi síðasta árs. Vegna fertugs-
afmælis fyrirtækisins var þó meira um
dýrðir en oft áður og fundargestir í hátíðarskapi.
Afmælisávörp voru flutt, viðurkenningar og styrkir
afhentir, Sigfús Bjartmarsson las ljóð, Brynhildur
Guðjónsdóttir söng nokkur lög úr sýningunni um
Edith Piaf og Landsvirkjunarkórinn tók lagið.
Friðrik Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar,
sagði m.a. í ræðu sinni að víða erlendis hefðu orku-
fyrirtæki verið hvött til að nýta vatnsorkuna og aðr-
ar endurnýjanlegar orkulindir enn betur en nú væri
gert og framleiða svokallað grænt rafmagn, raforku
framleidda með endurnýjanlegum hætti.
Rifjaði Friðrik upp að árið 2001 hefði Evrópu-
sambandið samþykkt tilskipun sem kvað á um
aukna hlutdeild endurnýjanlegrar orku í raf-
orkuframleiðslunni og grænt rafmagn nyti nú
margs konar fjárhagslegs stuðnings í Evrópusam-
bandinu.
„Til að svo megi verða þarf fyrst að fá það stað-
fest af viðurkenndu vottunarfyrirtæki að viðkom-
andi stöð fullnægi öllum skilyrðum þar um. Nýlega
lét Landsvirkjun þýska vottunarstofu votta stöðvar
sínar og er skemmst frá því að segja að þær stóðust
allar prófið með sóma. Landsvirkjun hefur nú óskað
eftir því að fá græn vottorð útgefin fyrir rafmagns-
framleiðslu sína. Í kjölfarið hefur Landsvirkjun gert
fyrsta samning sinnar tegundar um sölu á grænum
íslenskum vottorðum til Austurríkis. Sýnir þetta
glöggt áhuga Evrópubúa á sjálfbærni orkufram-
leiðslu Íslendinga,“ sagði Friðrik, sem fyrir hönd
Landsvirkjunar fékk afhent í gær vottorð um gæða-
kerfi úr hendi Kjartans J. Kárasonar, fram-
kvæmdastjóra Vottunar hf.
Þar er staðfest að orkusvið Landsvirkjunar starf-
rækir gæðakerfi sem samræmist kröfum ISO-
gæðastaðalsins. Tekur vottorðið til framleiðslu, sölu
og afhendingar raforku til viðhalds framleiðsluein-
inga í eftirtöldum vatnsaflsstöðvum:
Vatnsfellsstöð, Hrauneyjafossstöð, Sigöldustöð,
Sultartangastöð, Búrfellsstöð, Steingrímsstöð,
Ljósafossstöð, Straumsvíkurstöð, Blöndustöð,
Rangárvallastöð, Laxárstöðvum, Bjarnarflagsstöð
og Kröflustöð.
Sérstaklega var fjallað um græn gæðavottorð á
samráðsfundinum af Eiríki S. Svavarssyni, sem
kynnti lokaverkefni sitt um beitingu ESB-reglna á
raforkumarkaði og áhrif þeirra á íslenskan markað.
Hlaut Eiríkur styrk til þessa verkefnis frá Lands-
Samráðsfundur Landsvirkjunar haldinn í gær á 40 ár
Selja græn g
Starfsmenn, fyrrum stjórnendur Landsvirkjuna
þágu fyrirtækisins. Talið f.v. eru það Jakob Bjö
forstjóri Landsvirkjunar, Árni Grétar Finnsson
arformaður Landsvirkjunar og seðlabankastjór
Sogsvirkjana í meira en 40 ár, var einnig heiðra
Mikið var um dýrðir á samráðs-
fundi Landsvirkjunar þar sem
40 ára afmæli fyrirtækisins var
fagnað. Björn Jóhann Björns-
son leit inn á Hótel Nordica í
gær og komst m.a. að því að
rannsóknir og umhverfismál eru
ofarlega á baugi hjá Lands-
virkjun um þessar mundir.
30 LAUGARDAGUR 9. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
TALSMAÐUR GUÐS
BORINN TIL GRAFAR
Það er ekki algengt að mannfjöldií milljónaborg tvöfaldist og gottbetur á fáeinum dögum. Þetta
hefur gerzt í Rómaborg í vikunni;
gizkað er á að yfir fjórar milljónir
manna hafi verið gestir í borginni og
bætzt við þær 2,5 milljónir sem þar
búa. Tvær milljónir manna gengu
framhjá líki Jóhannesar Páls II páfa í
Péturskirkjunni til að votta honum
virðingu sína. A.m.k. milljón manna
var á og við Péturstorgið við útför páfa
í gær og annars staðar í Rómaborg
fylgdust milljónir manna með útför-
inni á sjónvarpsskjám.
Líklega hafa aldrei fleiri tekið þátt í
jarðarför. Og erfitt er að finna nokk-
urn samjöfnuð yfirleitt, nema ef vera
kynni messu Jóhannesar Páls II sjálfs
í Manila á Filippseyjum árið 1995. Tal-
ið er að hana hafi um fjórar milljónir
manna sótt og hefur hún oft verið tal-
inn stærsti mannsöfnuður í sögunni.
Gæti nokkur rokkstjarna, nokkur
stjórnmálaleiðtogi, nokkur mótmæla-
hreyfing, nokkurt náttúrufyrirbæri
dregið að sér annan eins mannfjölda á
örfáum dögum? Einræðisherrarnir,
sem réðu lögum og lofum í heimalandi
Karols Wojtyla á mótunarárum hans,
lögðu mikla áherzlu á að láta smala
saman fólki til að hylla sig. Talið er að
Adolf Hitler hafi haft 1,5 milljónir
manna upp úr krafsinu í Nürnberg
1937 og Jósef Stalín eitthvað álíka á
góðu byltingarafmæli. Engum hinna
fjögurra milljóna pílagríma í Róm var
hins vegar skipað að fara þangað. Þeir
komu af frjálsum vilja til að votta
miklum leiðtoga virðingu sína.
Af hverju? Systir Agnes, príorinna í
Karmelklaustrinu í Hafnarfirði, út-
skýrði það ágætlega í viðtali við Rík-
issjónvarpið á miðvikudagskvöld:
„Hann var svo nálægt Guði. Hann var
svo mikill talsmaður milli okkar hér og
Guðs.“
Guð velur sér marga talsmenn. En
Jóhannes Páll II var óneitanlega í hópi
þeirra öflugustu. Hógvær en staðfast-
ur málflutningur hans átti til að
mynda sinn þátt í að brjóta niður járn-
tjaldið og útrýma veldi arftaka Stal-
íns, sem fáir trúðu að myndi falla svo
skjótt.
Þannig eru það trúarbrögðin, krist-
indómurinn, sem enn einu sinni sanna
yfirburði sína yfir hugmyndafræði,
sem vildi úthýsa þeim. Veldi Hitlers
og Stalíns eru hrunin og horfin í sand-
inn. Kirkja Krists stendur á tveggja
árþúsunda bjargi.
OFBELDI GEGN ÖLDRUÐUM
Sú dapurlega staðreynd að aldraðirgeta átt á hættu að vera beittir of-
beldi af hálfu þeirra, sem um þá ann-
ast, var viðfangsefni námstefnu sem
efnt var til á Akureyri á fimmtudag.
Fram kom að ofbeldi gegn öldruðum
væri dulið vandamál og erfitt viður-
eignar, enda væri það yfirleitt framið
af ættingjum eða öðrum nákomnum og
því sjaldan kært. Engar rannsóknir
hafa verið gerðar á ofbeldi gegn öldr-
uðum á Íslandi, en Ólafur Þór Gunn-
arsson, lyf- og öldrunarlæknir á Land-
spítala – háskólasjúkrahúsi, sagði í
erindi á námstefnunni að léleg heilsa
og skert líkamleg geta hins aldraða yki
hættuna á ofbeldi, þar eð viðkomandi
væri þá illa í stakk búinn að verja sig
eða leita hjálpar.
Ólafur nefndi nokkur átakanleg
dæmi um ofbeldi sem uppvíst hefði
orðið um gegn öldruðu fólki, meðal
annars um tæplega níræðan karl, sem
þjáðist af legusárum og vannæringu í
umsjá dóttur sinnar, sem bjó í fé-
lagslegri íbúð hans og naut góðs af bót-
um hans. Annað dæmi tók Ólafur af
karlmanni með heilabilun og hjarta-
sjúkdóm, sem varð fyrir því að sonur
hans hélt eftir hluta hjartalyfja hans
til að koma honum fyrr inn á sjúkra-
hús. Þá nefndi Ólafur dæmi um and-
legt ofbeldi sem aldraður maður varð
fyrir af hálfu starfsfólks á elliheimili
vegna sjálfstæðra skoðana sinna á því
hvernig ætti að annast gamalt fólk.
Þau tilvik sem hér er lýst hljóta að
vekja reiði og skömm. Ekki síst er
óhugnanlegt til þess að vita að einelti
gagnvart vistmönnum geti átt sér stað
innan veggja hjúkrunarheimila, þar
sem gera verður kröfu um fagleg
vinnubrögð. Samfélaginu ber skylda
til að standa sérstaklega vörð um ör-
yggi og velferð þeirra sem til dæmis
sökum aldurs – ungs eða hás – geta
ekki borið hönd fyrir höfuð sér.
Ástæða virðist til þess að kanna
hversu umfangsmikið vandamál of-
beldi gegn öldruðum er hér á landi og
skoða í framhaldinu hvernig stemma
megi stigu við því.
FRUMKVÆÐI VEITINGAMANNA
Það er skynsamlegt af veitingamönn-um í Samtökum ferðaþjónustunnar
að hafa frumkvæði að samstarfi við
stjórnvöld um bann við reykingum á
veitinga- og skemmtistöðum. Til þessa
hafa tillögur um reykingabann til að
vernda starfsfólk og viðskiptavini veit-
ingastaða fyrir heilsutjóni af völdum
óbeinna reykinga mætt andstöðu meðal
veitingamanna. Nú gera þeir sér aug-
ljóslega grein fyrir því að þekking á af-
leiðingum óbeinna reykinga er orðin
svo útbreidd og stuðningur almennings
við reykingabann þar af leiðandi svo
mikill, að bann er óumflýjanlegt.
Þeir vilja því tryggja sér áhrif á fram-
kvæmdina, sem er ekki nema eðlilegt
og sanngjarnt. Veitingamenn biðja um
að bannið taki því ekki gildi fyrr en um
mitt ár 2007. Það er varla miklu seinna
en orðið hefði ef Alþingi hefði einhliða
sett lög um reykingabann.
Innan stjórnarflokkanna hefur verið
andstaða við frumvarp Sivjar Friðleifs-
dóttur og fleiri þingmanna um reyk-
ingabann á veitingastöðum, meðal ann-
ars á þeirri forsendu að bann væri
andstætt hagsmunum veitingamanna.
Nú þegar veitingamenn leggja sjálfir til
reykingabann ætti sú andstaða að vera
að mestu úr sögunni. Jafnframt ætti
Jóni Kristjánssyni heilbrigðisráðherra
nú ekki að vera neitt að vanbúnaði að
ganga til samstarfs við veitingamenn
um framkvæmd banns, sem gengur í
gildi eftir tvö ár.
LANDSVIRKJUN afhenti á samráðsfundi s
um í gær styrki til sjö námsmanna sem stun
meistara- eða doktorsnám á ýmsum sviðum
Þetta er í annað sinn sem Landsvirkjun veit
styrki af þessu tagi en alls bárust 50 umsókn
ir. Dómnefnd fjallaði um umsóknirnar.
Þrjár milljónir króna voru til ráðstöfunar
og fær hver styrkþegi 400–500 þúsund krón
ur í sinn hlut. Lokaverkefni þeirra tengjast
öll starfsemi Landsvirkjunar á einn eða ann
an hátt. Þeir sem styrk hlutu voru Edda Sif
Aradóttir, meistaranámsnemi í eðlisefna-
fræði við Háskóla Íslands, Edda Sigurdís
Oddsdóttir, sem hefur lokið meistaranámi í
líffræði og kennsluréttindum frá Háskóla Ís
lands, Eyrún Linnet, sem stundar meist-
aranám í rafmagnsverkfræði með raf-
orkukerfi sem aðalfag við Tækniháskólann
Kaupmannahöfn, Hálfdán Ágústsson, sem
stundar doktorsnám í jarðeðlisfræði við HÍ,
Ólafur Oddbjörnsson, meistaranámsnemi í
byggingarverkfræði við Háskólann í Bristo
Reynir Freyr Bragason, meistaranámsnem
rafmagnsverkfræði og stýritækni við
Tækniháskólann í Lundi, og Þórunn Péturs
dóttir, sem stundar nú meistaranám í um-
hverfisdeild nýstofnaðs Landbúnaðarháskó
Íslands.
Landsvirkjun
styrkir verkefni
sjö námsmanna
 Meira á mbl.is/ítarefni
Heiðruð fyrir vel unn
SALA á kindakjöti á síðasta ári og það
sem af er þessu ári hefur verið óvenju
mikil, og útilokar formaður Landssam-
bands sauðfjárbænda ekki að skortur
verði á kindakjöti seinnipart sumars ef
fram fer sem horfir.
„Við munum leita allra leiða til þess að
það gerist ekki,“ segir Özur Lárusson,
framkvæmdastjóri Landssamtaka sauð-
fjárbænda. „Það er ekki búið að flytja út
allt það magn sem á að flytja út og við
munum reyna að sitja á því. Svo verða
bændur beðnir um að koma með fé til
er lag til þess
unum þá er þa
segir að ekki h
hversu mikilla
en sagði ljóst
„verulega hæk
um í sölu innan
Á árinu 2004
tonn, sem er
undan. Það sem
uppleið, á fyrst
er salan 15,6%
tíma í fyrra.
„Fólk er orð
gæði og hollus
sem við höfum
slátrunar fyrr en áður, svo það verður
byrjað að slátra hér eftir miðjan júlí til að
mæta þessari þörf.“
Aðalfundi Landssamtaka sauðfjár-
bænda lauk í gær, og segir Özur að þar
hafi verið samstaða um það að mikil sala á
kindakjöti undanfarið sé grundvöllur þess
að bændur muni krefjast hækkaðs skila-
verðs frá afurðastöðvum, enda hafi verð á
kjöti í smásölu verið að hækka undanfar-
ið.
Krefjast hækkana til bænda
„Birgðir af kjöti eru í algeru lágmarki,
og það stefnir í að þær verði engar í haust,
engar eldri birgðir til. Ef einhvern tímann
Óvenju mikil sala hefur verið á kindakjöti unda
Útiloka ekki sko
seinnipart suma
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is