Morgunblaðið - 05.09.2005, Blaðsíða 8

8 MÁNUDAGUR 5. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Dómsmálaráðherrasagðist umhelgina ætla að
fylgja eftir tillögum refsi-
réttarnefndar, um breytt
hegningarlög, til að hæg-
ara yrði að bregðast við
heimilisofbeldi. Þetta kom
fram í ræðu hans á nor-
rænni ráðstefnu um að-
gerðir og aðgerðaleysi
gegn kynferðisofbeldi,
sem haldin var undir yfir-
skriftinni: „Norðurlönd –
griðland fyrir ofbeldis-
menn?“
Tillögur refsiréttar-
nefndar, sem Björn segist gera að
sínum, felast annars vegar í því að
sett verði sérstakt ákvæði þar
sem náin tengsl geranda og þol-
anda eru metin hinum fyrrnefnda
til refsiþyngingar. Ákvæðið kæmi
inn í upptalningu á þeim atriðum
sem áhrif hafa á refsihæðina, en
þau koma fram í 70. gr. hegning-
arlaga. Valið er að nefna ekki sér-
staklega orðið heimilisofbeldi þar
sem náin tengsl séu kjarni máls-
ins og af því að annars gæti meðal
annars túlkun fyrir dómstólum
orðið of matskennd, en slíkt þykir
auka á réttaróvissu.
Hins vegar leggur nefndin til að
191. gr. hegningarlaganna verði
gerð skýrari, svo hún uppfylli
ákvæði stjórnarskrár um nauðsyn
þess að refsiákvæði séu skýr svo
þeim verði beitt. Í 191. gr. felst að
„ef nokkur misbýður með stór-
felldri vanrækslu eða móðgunum
eiginkonu sinni eða eiginmanni,
barni sínu eða öðru barni eða ung-
ling í hans umsjá,“... varði það
fangelsi. Jafnframt kemur fram
að sök samkvæmt greininni megi
fella niður að ósk þolanda.
Í ræðu sinni skýrði Björn að
auki frá því að dómsmálaráðu-
neytið og refsiréttarnefnd hefðu
fjallað um verklagsreglur ríkis-
lögreglustjóra um heimilisofbeldi
og væru þær nú komnar til fulln-
aðarafgreiðslu „.. Með það að
markmiði að rannsókn verði skýr
og markviss og í samræmi við
hversu alvarlegum augum við lít-
um þessi brot.“
Hefði viljað sérstakt ákvæði
„Ég bara fagna því að það sé
loksins komin hreyfing á þetta
mál. Ég lagði fram þingmál á síð-
astliðnum þingvetri um að farin
yrði einmitt þessi leið; að sett
yrðu úrræði í lögum sem sniðin
væru að heimilisofbeldi. Það er
mér mikið gleðiefni að það verði
raunin, því að í íslenskum lögum
er ekki minnst á heimilisofbeldi
eins og staðan er í dag,“ segir
Ágúst Ólafur Ágústsson þingmað-
ur. „Heimilisofbeldi hefur ýmsa
sérstöðu og kallar á sérstakt laga-
ákvæði. Hefðbundnu líkamsárás-
arákvæðin henta ekki heimilisof-
beldi að öllu leyti.“
Aðspurður um útfærslu refsi-
réttarnefndar og dómsmálaráð-
herra, segir Ágúst: „Ég hefði vilj-
að að sett yrði sérstakt laga-
ákvæði sem tæki á heimilis-
ofbeldi. En það má alveg skoða
þessa leið. Og það verður fróðlegt
þegar frumvarp ráðherra kemur
fram, þá munum við skoða það.
Svo ég útiloka ekkert í þeim efn-
um og það er gleðiefni að það sé
viðurkennt að ákveðinn galli sé á
löggjöfinni hvað heimilisofbeldi
varðar, það er aðalatriðið.“
Hann segir erfitt að fullyrða um
að Norðurlönd séu griðland fyrir
ofbeldismenn. „En það er alveg
ljóst að við þurfum að nota þá
þekkingu sem við höfum á þessum
málaflokki og láta endurspeglast í
löggjöfinni. Við höfum ekki gert
það fyllilega að mínu mati, m.a.
þar sem vantar ákvæði um heim-
ilisofbeldi. Ég tel einnig að það úr-
ræði ætti að vera tækt að dæma
menn í meðferð,“ segir Ágúst sem
hefur ýmsu öðru að bæta við um
löggjöf varðandi kynbundið of-
beldi.
Þarf að skoða í samhengi
„Þessi mál þarf öll að skoða í
samhengi þegar fram kemur
frumvarp um endurskoðun kyn-
ferðisbrotakaflans frá henni
Ragnheiði Bragadóttur. Ég hefði
kosið að settur yrði á laggirnar
breiður sérfræðingahópur til að
vinna þetta mál en fyrst og fremst
fagna ég því að verkið verði unnið
og hlakka til að skoða þær tillögur
sem koma fram,“ segir talskona
Stígamóta, Guðrún Jónsdóttir,
eða Rúna í Stígamótum.
„Við erum hins vegar í nánu
sambandi við systursamtök okkar
á Norðurlöndunum og ýmsa
fræðimenn og okkur finnst ekkert
nógu gott nema það besta, en við
erum mjög meðvitaðar um hvað
það er.“ Rúna segir kvennasam-
tök líta mjög til Norðurlandanna
um það sem best sé gert þar. „Til
dæmis er sænska löggjöfin mjög
framsækin og á ýmsa vegu sú eft-
irsóknarverðasta og sýnir hvað
mestan skilning á þessum málum.
Þangað er margt að sækja og
einnig til dæmis til Noregs varð-
andi nauðgunarmál.“
Hún segist fagna því að ekki
bara hafi dómsmálaráðherra
komið og sett ráðstefnuna „heldur
sat hann og hlustaði, á til dæmis
ýmis kvennasamtök segja frá
framkvæmdaáætlunum í sínum
löndum. Þá tók Bjarni Benedikts-
son formaður allsherjarnefndar
þátt í umræðum. Það vonum við
líka að hafi opnað honum nýjar
víddir.“
Fréttaskýring | Dómsmálaráðherra boðar
hert ákvæði um heimilisofbeldi
Hegningar-
lögum breytt
Ofbeldisbrot gegn nákomnum talin
grófari en önnur vegna tengslanna
Norrænir ráðstefnugestir bera saman bækur.
Endurskoðun kynferðis-
brotakaflans í vinnslu

Viðmælendur blaðamanns
lögðu áherslu á að löggjöf varð-
andi heimilisofbeldi væri skoðuð
í heildarsamhengi við löggjöf
gegn kynferðisofbeldi. Síðasta
vor ákvað Björn Bjarnason
dómsmálaráðherra að beita sér
fyrir endurskoðun kynferðis-
brotakafla hegningarlaganna í
heild. Ragnheiður Bragadóttir,
prófessor í refsirétti, vinnur nú
að endurskoðuninni í umboði
ráðherra.
Eftir Önnu Pálu Sverrisdóttur
aps@mbl.is
HAUKUR Haraldsson varð sextíu ára 31. ágúst síðast-
liðinn en hélt upp á afmælið sitt seinasta laugardag
með óvenjulegum hætti. Bauð hann vinum og ætt-
ingjum í gönguferð sem endaði á veislu. Gengið var um
Sleggjubeinsskarð í Innstadal, sem er lítill og friðsæll
fjalladalur í suðurhlíðum Hengils á Hellisheiði. Áttatíu
og átta manns tóku þátt í göngunni sem heppnaðist
með eindæmum vel. Göngugarparnir enduðu svo í
Þrymheimum sem er gamall skátaskáli síðan 1943 og
er hann staðsettur í jaðri Skarðsmýrar á Hellisheiði.
Bættust þar sextíu og þrír afmælisgestir í hóp göngu-
gestanna og blés þá Haukur til veislu. Veður var gott
og afmælisveislan hin skemmtilegasta að sögn Hauks
enda allir hressir og kátir að lokinni góðri gönguferð.
Ljósmynd/Kristján Ingi Einarsson
Haukur Haraldsson gengur hér fyrir hópnum sem mætti í afmælisgönguna hans. Þetta er í upphafi göngunnar og
er horft yfir virkjunarsvæði Orkuveitu Reykjavíkur við Kolviðarhólsland.
Afmælisganga í friðsælan fjalladal
Haukur þenur lúðurinn við skíðaskálann Þrymheim
þar sem hann hélt upp á sextugsafmælið.
Haukur tekur við heillaóskum frá Jóni Þór Hannessyni.
Fyrir aftan þá má sjá Halldór Guðmundsson.
TÆPLEGA 39% þjóðarinnar eru
ánægður með sölu Símans, um
40% eru óánægð og 21% hvorki né.
Þetta kemur fram í viðhorfskönn-
un Þjóðarpúls Gallup.
Mikill munur er á viðhorfi fólks
eftir stjórnmálaskoðun. Rúmlega
helmingur, eða 53%, þeirra sem
styðja ríkisstjórnina er ánægður
með sölu Símans, en einungis tæp-
lega 30% þeirra sem styðja hana
ekki eru ánægð.
Kjósendur Sjálfstæðisflokksins
eru ánægðastir með söluna, en
tæplega 58% þeirra eru ánægð
með hana. Kjósendur Vinstrihreyf-
ingarinnar – græns framboðs eru
síður ánægðir, en aðeins um 17%
þeirra eru ánægð með söluna.
Munur reyndist á skoðunum
fólks eftir aldri. Eftir því sem fólk
er eldra því óánægðara er það með
sölu Símans. Í aldurshópnum 18 til
24 ára er tæplega 31% óánægt, en
í aldurshópnum 55 til 57 ára er
51% óánægt.
Einnig er munur á viðhorfi til
sölu Símans eftir búsetu. Lands-
byggðarfólk er óánægðara með
söluna en íbúar höfuðborgarsvæð-
isins. Þannig sögðust 48% íbúa
landsbyggðarinnar óánægð með
söluna en um 32% ánægð. Á höf-
uðborgarsvæðinu eru um 34%
óánægð en tæplega 44% ánægð.
Þeir sem eru óánægðir með sölu
Símans sögðu flestir, eða tæplega
31%, að það væri vegna þess að
þeir teldu að Síminn ætti að vera í
eign ríkisins eða almennings. Um
21% sagðist vera óánægt vegna
þess að þetta yrði tekjumissir fyrir
ríkið. Tæplega 12% höfðu áhyggj-
ur af því að salan myndi leiða til
versnandi þjónustu og þá sérstak-
lega á landsbyggðinni.
Flestir, eða 37%, telja mikilvæg-
ast að verja söluandvirðinu í að
borga skuldir. Um 12% finnst mik-
ilvægast að verja peningunum í
heilbrigðiskerfið og 11% finnst að
peningarnir eigi að fara í sam-
göngubætur. Mikill munur er á
viðhorfum karla og kvenna til þess
hvernig á að verja söluandvirði
Símans. Tæplega 47% karla telja
að það sé mikilvægast að verja
peningunum í að borga skuldir, en
rúmlega 12% finnst að þeir eigi að
fara í heilbrigðiskerfið eða há-
tæknisjúkrahús. Um 26% kvenna
finnst mikilvægast að borga skuld-
ir en tæplega 29% finnst mikil-
vægast að verja peningunum í
heilbrigðiskerfið eða hátækni-
sjúkrahús.
Könnunin var gerð dagana 10.–
22. ágúst. Úrtakið var 1.218 manns
og var svarhlutfallið um 62%.
Skiptar skoðanir
á sölu Símans