Morgunblaðið - 18.10.2005, Blaðsíða 20

20 ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
AUSTURLAND
Reyðarfjörður | Halla Einarsdóttir og Gunnar Hjaltason hafa
rekið Saumastofu Höllu frá árinu 1997, heima hjá sér á Reyð-
arfirði.
„Gunnar var á sjó og ég ein heima,“ segir Halla, sem í byrj-
un saumaði flíspeysur og fékk sér litla vél til að bródera. „Ég
var bara að prófa hvort þetta gengi. Við fórum að fá beiðnir um
ýmis verk og svo hefur þetta undið upp á sig. Við keyptum
okkur stóra tölvustýrða útsaumsvél 1997 og aðra til sl. haust.
Þetta eru dýr tæki og kosta bílverð hvort um sig.“
„Nú er ég að glíma við Latabæ,“ segir Gunnar og sýnir
hvernig hann hefur forritað útsaumsvélina til að gera mynd af
sjálfum Íþróttaálfinum. Þau sauma í vinnufatnað, hand-klæði
og íþróttabúninga og merkja fyrir margvísleg félög. Lausa-
traffíkin er töluverð og menn að biðja um ýmis viðvik í sauma-
skap. Bandaríski verktakinn Bechtel sem reisir álverið, samdi
t.d. við þau um að sauma fleiri hundruð lambhúshettur undir
öryggishjálma starfsmanna, ásamt dálitlu af myrkvunar-
tjöldum í starfsmannahús í bænum.
„Við erum orðin fullorðin þannig að það væri ekki sniðugt ef
maður væri á haus frá átta til sjö,“ segir Halla. „Við lifum
hreint ekki af þessu, en saumarnir eru búbót og fínt fyrir okk-
ur á þessum aldri að hafa sem verkefni. Við höfum aldrei spáð í
að stækka og reksturinn myndi aldrei bera það að kaupa
starfskraft.“
Sér á parti fyrir austan
Blaðamanni er boðið í stofu og skenkt kaffi með jólakökunni.
„Ég er á sjó,“ segir Gunnar. „Á handfærum og er hreinrækt-
aður trillukarl. Það er að vísu bilað núna. Við erum fjórir trillu-
karlar hér og einn að fara. Ég er með 35 tonn og í góðum mál-
um. Ég hef verið trillukarl síðan 9́2. En þetta er því miður allt
að hverfa héðan af fjörðunum.“
Gunnar hefur verið í landi síðan 10. ágúst þegar bilaði hjá
honum. Hann segir gæftir ekki hafa verið góðar undanfarið,
fínt á línuveiði og frést af mokveiði. „Ég er nú ekkert mjög
stressaður yfir því að komast ekki út, hældrifið fer að komast í
bátinn og þá gerist eitthvað. Annars virðist veðurfarið hafa
breyst mjög til hins verra og lægðir fara t.a.m.allt aðrar braut-
ir en áður. Nú eru bara nokkrar klukkustundir á milli lægða og
þær margar djúpar. Þetta er eins og með fellibyljina í Banda-
ríkjunum, þeir eru miklu fyrr á ferðinni en áður. Núna er t.d.
skítabræla og straumur og þá þýðir ekkert fyrir okkur að fara
út. Við erum alveg sér fyrir austan, því það er svo mikill
straumur hérna og er hvergi annars staðar. Straumhraðinn
fyrir utan firðina er sá langmesti í kringum landið og getur far-
ið allt upp í sex mílur. Í stærsta straumi ferð þú ekk-ert á sjó,
hvorki með línu né færi. jafnvel þó veður sé gott. Þetta eru al-
veg sérvísindi.“
Gunnar er formaður Félags smábátaeigenda á Austurlandi
„Það er heilmikil þróun í málefnum smábátanna. Bátarnir eru
að stækka og eru með fullkominn beitningarbúnað um borði.
Ég er hræddur um að færaveiðarnar heyri brátt sögunni til.
Það er bara spurningin hvenær ég og þeir örfáu sem eftir eru
hætta. Þá kaupa þessir stóru. Þeir hafa fjármagnið.“
Gunnar segir þó ýmislegt jákvætt að gerast hjá smærri bát-
unum. Krafan um að fá fisk veiddan á króka
fer vaxandi.
Innfæddir hverfa í fjöldann
„Mér líst vel á þróunina á Reyð-arfirði,“ segir Halla. „Hvað
hefur ekki breyst hér? Það er miklu meiri umferð, verið að
byggja um allt og á eftir að byggja meira. Það verður gott þeg-
ar búið er að tengja neðri leiðina út fyrir Valhöll, þá fer von-
andi mest af umferðinni þar um.“ Hús þeirra Höllu og Gunnars
stend-ur einmitt við aðalgötuna í gegnum bæinn og eftir henni
blátt áfram streyma stórvirkar vinnuvélar og flutningabílar
eins og fiskar í fljóti. „Það er líka mikil breyting í mannlíf-inu,“
segir Gunnar. „Maður rekur t.d. upp stór augu ef maður sér
original Reyðfirðing í Krónunni. Við erum minnihlutahópur
orðinn í bænum og allt mjög öðruvísi en áður var. Flest-ir eru
ánægðir og þetta var jú það sem við báðum um í 30 eða 40 ár.
Við höfum ekki heyrt um nein vandamál þessu samfara. Svo
er eitthvað af unga fólkinu að koma til baka. Bærinn á eftir að
stækka mikið og þetta á eftir að verða miklu meira en maður
heldur. Reyðarfjörður verður miðjan á Austurlandi held ég.“
Gunnar bætir við að Fáskrúðsfjarðargöng breyti miklu. „Á
endanum verða öll þessi fjöll boruð og undir Berufjörðinn og
allt saman, það er bara spurningin um röðina. Það verður ekki
hætt að bora fyrr en menn finna ekki fleiri fjöll! Þá verða vega-
lengdirnar litlar og engir fjallvegir. Sjáðu svo bara Norð-
urhafssiglingarnar. Við erum eini staðurinn sem getur tekið
þær. Og þá mun ekki veita af öllu undirlendinu hér. Stóru skip-
in sem við horfum á núna verða eins og litlar jullur í sam-
anburði við það sem kemur.“ Halla og Gunnar segjast því
hvergi bangin og ætla að halda sig við bróderí og fiskirí ásamt
því að umfaðma öll barnabörnin sín, sem mun ærinn starfi og
skemmtilegur.
Þegar þau hjónin fara af bæ er settur miði á útidyrnar á
heimilinu, saumastofunni og útgerðinni. Þar gæti staðið eitt-
hvað á þessa leið: „Fór niður í búð, kem bráðum.“
Hjónin Halla og Gunnar á Reyðarfirði reka saumastofu og trillu og segja vel ganga
Bróderað
í fiskiríið
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Taka sporið Halla Einarsdóttir og Gunnar Hjaltason við
saumavélarnar sem hvor um sig kosta bílverð.
Glímt við Sigmund Gunnar forritaði þá Arthúr Bogason og
Kristján Ragnarsson í útsaumsvélina.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
austurland@mbl.is
Seltjarnarnes | Orku-
veita Reykjavíkur hefur
samið við Hive, Hring-
iðuna og Skýrr um sölu á
netþjónustu til heimila
sem tengjast ljósleið-
araneti OR, en uppbygg-
ing á ljósleiðarakerfinu
stendur nú yfir á Seltjarn-
arnesi. Stefnt er að því að
bjóða upp á símaþjónustu
og sjónvarp um ljósleið-
aranetið á næstunni.
Á ljósleiðarakerfið að
vera opið öllum sem vilja
veita þjónustu um kerfið,
en OR mun aðeins veita
aðgang að kerfinu, ekki
selja þjónustu í gegnum
það. Fram kemur í til-
kynningu frá OR að búist
sé við því að samningar
takist við fleiri aðila um
sölu á þjónustu. Fyrst um
sinn verði boðið upp á allt
að 30 Mb/s hraða í báðar
áttir, sem sé hraði sem
ekki náist með hefð-
bundnum fjarskiptateng-
ingum.
Seinkun á lagningu
ljósleiðarans
Stefnt er að því að fjölga
þeim sem vinna að lagn-
ingu ljósleiðara á Sel-
tjarnarnesi á næstu vik-
um, en nokkur seinkun
hefur orðið á verkinu frá
upphaflegri verkáætlun.
Hefur tekist að nýta að-
ferðir við lagningu ljós-
leiðarans, t.d. að bora
hann að húsum, sem leiða
munu til minni röskunar
innan lóða en hefðbund-
inn skurðgröftur felur í
sér.
Þrír bjóða
netið um
ljósleiðaraÁlftanes | Hagstæðara er fyrir sveit-
arfélagið Álftanes að reisa eigið stjórn-
sýsluhús, þjónustumiðstöð fyrir aldr-
aða og bókasafn en að leigja aðstöðu
fyrir slíkt af Hjúkrunarheimilinu Eiri,
að mati Álftaneshreyfingarinnar, og
ótímabært að skrifa undir samning við
Eiri.
Fulltrúar hreyfingarinnar segja að
engin sátt ríki um uppbyggingu hjúkr-
unarheimilisins á íbúðum fyrir aldraða
sem meirihlutinn í bæjarstjórn samdi
um fyrir helgi. „Verulegar deilur eru
uppi í sveitarfélaginu um skipulag á
miðsvæðinu en þar ætlar Hjúkr-
unarheimilið Eir að byggja. Þau mál
eru ekki til lykta leidd. Þá hefur ekki
verið tekinn saman rekstrarkostnaður
sveitarfélagsins við þessa öldrunar-
byggingu þrátt fyrir að það sé skylt
samkv. 65. grein sveitarstjórnarlaga.
Sá kostnaður getur numið tugum millj-
óna,“ segir m.a. í tilkynningu frá Álfta-
neshreyfingunni.
Ótímabært var að skrifa undir
samninga við Eiri að mati hreyfing-
arinnar. „Jafnvel þó að mikið lægi við,
því bæjarstjóri hefur boðið nokkrum
völdum vinum sínum í ferð með Eiri til
Danmerkur nú á sunnudag til að hitta
m.a. sveitarstjórnarmenn, þingmenn
og jafnvel ráðherra þar.“
Óljósir og ófullgerðir samningar
Ennfremur segir í tilkynningunni: „Í
upphafi kjörtímabilsins beitti Álftanes-
hreyfingin sér fyrir því að byggðar
væru fyrir eldri borgara Álftaness
hagkvæmar íbúðir. Við stóðum að
rammasamningi við Eiri um þetta mál.
Þegar farið var að ræða um 90 íbúðir
og byggingu stjórnsýsluhúss töldum
við að skoða þyrfti málin ítarlega áður
en farið yrði út í svona víðtækar fram-
kvæmdir. Sú skoðun eða umræða inn-
an sveitarfélagsins hefur hvergi farið
fram. Því teljum við ástæðulaust að
skrifa undir óljósa og ófullgerða samn-
inga.“
Óhagstætt að
leigja af Eiri
Vatnsmýrin | Skipulagning svæðis eins
og Vatnsmýrarinnar, sem er skammt
frá miðbænum, er einstakt tækifæri
fyrir jafngamla og gróna borg og
Reykjavík. Þetta var meðal þess sem
fram kom á málþinginu Krókur eða
kelda? sem fram fór á laugardaginn í
húsi Íslenskrar erfðagreiningar, en
bæði innlendir og erlendir fyrirlesarar
héldu þar erindi.
Á málþinginu var fjallað um framtíð
Vatnsmýrarinnar vítt og breitt og að
sögn Sigríðar Steindórsdóttur, eins
skipuleggjanda málþingsins, tókst vel
til.
Arkitektafélag Íslands, Félag ís-
lenskra landslagsarkitekta, Verkfræð-
ingafélag Íslands, Skipulagsfræðinga-
félag Íslands og Tæknifræðingafélag
Íslands stóðu saman að málþinginu og
segir Sigríður að þetta sé fyrsta sam-
starfsverkefni félaganna fimm.
„Við erum með þessu að leggja
heppnast afar vel og fróðlegt hafi verið
að heyra frá Machleidt. Sænski verk-
fræðingurinn Håkan Jonforsen fjallaði
um almennar athuganir vegna stað-
setningar flugvalla og spænski arki-
tektinn Manuel de Sola-Morales hélt
erindi um umfang og eðli breytinga í
borgum en Morales kom meðal annars
að skipulagningu Ólympíuþorpsins í
Barcelona á sínum tíma.
Vakti hugmyndir
Sigríður segir að umræðan á mál-
þinginu hafi verið góð og hafi sannfært
þann hóp sem þangað kom um mikil-
vægi þess að vandað yrði til verka við
skipulagningu Vatnsmýrarinnar.
„Þetta var breiður hópur íslenskra og
erlendra fræðimanna og þarna komu
upp alls konar hugmyndir sem áður eru
þekktar og hafa verið ræddar,“ segir
Sigríður og nefnir þar þróun fræðaset-
urs, vísindabyggðar og háskóla.
áherslu á að þetta mikilvæga mál sé
unnið á faglegum grundvelli. Við viljum
ekki horfa um öxl og fara í þau för með
umræðuna sem eru þegar kunn, heldur
viljum við frekar beina stjórnmála-
mönnum, sem og öðrum, í rétta átt með
það hve það er mikilvægt að unnið sé
fag- og fræðilega að þessu verkefni,“
segir Sigríður.
Vakti ýmsar spurningar
Markmiðið með málþinginu var frek-
ar að vekja spurningar en að leggja
fram afmarkaðar lausnir og hugmyndir
fyrir svæðið, að sögn Sigríðar. Hún seg-
ir að erindi þýska arkitektsins Hilde-
brand Machleidt hafi vakið athygli. Í er-
indinu var fjallað um Adelhof-svæðið í
Berlín en Machleidt sá um skipulagn-
ingu þess. Þar var gömlu flugvallar-
svæði gefið nýtt hlutverk og tekin upp
þekkingarstarfsemi og íbúðabyggð og
segir Sigríður að þetta verkefni hafi
Morgunblaðið/GolliÁhugi Fundargestir voru áhugasamir um erindi framsögumanna.
Alþjóðlegt málþing um framtíð Vatnsmýrarinnar
Einstakt tækifæri fyrir
borg eins og Reykjavík