Morgunblaðið - 03.11.2005, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 2005 31
nasjóðs
sem lentu í þremur efstu sætum myndasamkeppninnar. Frá vinstri er
s Björns Ásgrímssonar, sem lenti í 2. sæti, síðan mynd Arnars Geirs-
enti í 1. sæti, og loks mynd Halldóru Hermannsdóttur, sem lenti í 3. sæti.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Guðmundur Bjarnason, framkvæmdastjóri Íbúðalánasjóðs, og Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, ásamt vinningshöfum.
ÞAÐ var danski þingmaðurinn
Frank Aaen sem hleypti af stað
umræðum um hvort bandaríska
leyniþjónustan CIA hefði flutt
fanga um Ísland og íslenska loft-
helgi með spurningu sinni til
danska samgönguráðherrans í
október. Í viðtali við Morgunblaðið
í gær sagði Aaen að ef Danir
reyndu ekki að koma í veg fyrir
ólöglegt fangaflug væru yfirvöld
meðsek um mannréttindabrot.
Aaen spurði ráðherrann hvort
flugvélar með 44 mismunandi kall-
númer hefðu farið um danska loft-
helgi eða lent á flugvöllum á
Grænlandi eða Færeyjum frá 1.
janúar 2001. Í svari danska sam-
gönguráðherrans kom fram að sjö
af þessum flugvélum hefðu farið
um danska lofthelgi og þrjár lent á
dönskum flugvöllum.
Miklu oftar á Íslandi
Þegar íslenskir fjölmiðlar grennsl-
uðust fyrir um ferðir sömu flug-
véla um íslenska lofthelgi og ís-
lenska flugvelli kom í ljós að þær
höfðu mun oftar farið um íslenska
lofthelgi eða lent á flugvöllum hér
á landi. Sextán af þeim flugvélum
sem Aaen spurði um höfðu lent á
Keflavíkurflugvelli í alls 72 skipti.
Þá hefur ein vél a.m.k. lent á
Reykjavíkurflugvelli og á þessu
ári hafa fjórar þeirra farið um ís-
lenska lofthelgi í 11 skipti, þar af
fjórum sinnum án þess að lenda.
Upplýsingar hafa ekki borist frá
Flugmálastjórn Íslands um umferð
flugvélanna um lofthelgina á ár-
unum 2001–2004 eða hvort þær
hafi lent á Reykjavíkurflugvelli á
þessu tímabili.
Upplýsingar berast víða að
Í samtali við Morgunblaðið í gær
sagði Aaen að upplýsingar um að
flugvélarnar með kallnúmerin 44
hefðu tengsl við CIA kæmu úr
ýmsum áttum. Í sumum tilfellum
hefði verið fjallað ítarlega um þær
í bandarískum fjölmiðlum, hann
hefði einnig fengið upplýsingar
frá bandarískum blaðamanni og
sömuleiðis hefðu flugáhugamenn
víða um heim lagt til upplýsingar.
Vísbendingar um tengsl við CIA
væru misjafnlega sterkar. Hann
sagði að þrátt fyrir þetta væri afar
erfitt að færa óyggjandi sannanir
fyrir því að vélarnar hefðu verið
notaðar til fangaflugs. Ein leiðin
til að sýna fram á það væri að bera
saman upplýsingar um flug þess-
ara véla við upplýsingar sem lægju
fyrir um dagsetningar fangaflugs.
„Við erum vissir um að þetta sé
flug á vegum CIA. Og ef CIA er að
nota leppfyrirtæki þá hlýtur stofn-
unin að vera að fela eitthvað. Við
viljum vita hvað það er. Og við höf-
um spurt stjórnvöld í Danmörku
að þessu,“ sagði hann. Þá hefði al-
þjóðasáttmálinn verið brotinn ein-
faldlega með því að tilgreina flug-
vélarnar sem borgaralegar
flugvélar þegar þær hefðu í raun
og veru verið á vegum stjórnvalda.
Ríkisstjórnin vill geðjast
Bandaríkjamönnum
Málið verður rætt á næsta fundi
utanríkismálanefndar danska
þingsins og þar verður Per Stig
Møller utanríkisráðherra spurður
um ferðir þessara flugvéla. Aaen
sagðist ánægður með að Møller
skyldi í ágúst hafa minnt Banda-
ríkjamenn á að ekki skyldi nota
danska lofthelgi til verka sem ekki
samrýmdust alþjóðlegum sátt-
málum. „En síðan kemur í ljós að
ein þessara flugvéla fór um
danska lofthelgi 3. október. Og við
munum að sjálfsögðu spyrja hann
hvað skuli nú gera. Ætla banda-
rísk stjórnvöld að fara sínu fram
þrátt fyrir allt?“
Aaen sagði að ef Danmörk gripi
ekki til sinna ráða væri landið
meðsekt um brot á alþjóðlegum
lögum. „En því miður vill danska
ríkisstjórnin fyrir alla muni gæta
þess að stjórnvöld í Bandaríkj-
unum séu ánægð með hana,“ sagði
hann.
Danski þingmaðurinn Frank Aaen
um fangaflutninga CIA
Meðsek um mann-
réttindabrot ef
ekkert er aðhafst
„Því miður vill danska ríkis-
stjórnin fyrir alla muni gæta þess
að stjórnvöld í Bandaríkjunum séu
ánægð með hana,“ segir danski
þingmaðurinn Frank Aaen. Hann
er einn af sex þingmönnum Ein-
ingarlistans, eins minnsta flokks-
ins á danska þinginu.
dur blaðs-
ðferð CIA
t var um
desember
frá fyr-
gum frá
fór um-
m sinnum
ímabilinu
003. Eitt
Varsjár í
til Prag í
eimleið til
unur leik-
fyrir CIA
slandi og
einu sinni til viðbótar farið um
lofthelgina. Kallnúmer þeirrar
vélar er N168D. Þessi vél lenti á
Reykjavíkurflugvelli þann 2. októ-
ber á þessu ári og var á flugvell-
inum í eina nótt, skv. upplýsingum
frá Flugmálastjórn Íslands. Sam-
kvæmt upplýsingum frá danska
samgönguráðherranum var vélin á
leið til Búdapest í Ungverjalandi.
Þann 6. apríl 2004 lenti hún
Keflavíkurflugvelli á leið sinni frá
Kanada til Prag. Þessi sama vél
fór einnig um íslenska lofthelgi í
apríl á þessu ári.
New York Times sagði frá því í
maí sl. að flugvélin, N168D, væri í
eigu fyrirtækisins Aero Contract-
ors sem hefði tengsl við CIA. Að
sögn blaðsins virtist sem CIA ætti
26 flugvélar sem væru skráðar á
sjö leppfyrirtæki. Þær hefðu ekki
allar verið notaðar við fangaflug
né hefðu vélarnar verið notaðar
eingöngu í þeim tilgangi.
Erfitt að viðhalda leynd
Fleiri flugvélar sem danski
þingmaður Frank Aaen kveðst
hafa upplýsingar um að tengist
CIA hafa lent á Keflavíkurflug-
velli.
Það á meðal annars við um flug-
vél með kallnúmerið N1HC, af
gerðinni Gulfstream V, en hún
hefur þrisvar sinnum lent á Kefla-
víkurflugvelli, einu sinni á leið til
Dubai í Sameinuðu arabísku
furstadæmunum, einu sinni á leið
frá Dubai og einu sinni á leið frá
Mumbai í Indlandi. Aðrir við-
komustaðir vélarinnar á árunum
2001-2005 voru m.a. Varsjá,
Moskva, Prag, Kænugarður, Berl-
ín, Dublin og Bratislava í Slóvak-
íu, skv. upplýsingum danska sam-
gönguráðherrans.
Þá lenti flugvél með kallmerkið
N822US, af gerðinni MacDonnell
Douglas MD 82, á Keflavíkurflug-
velli þann 12. mars sl. á leið sinni
til Búkarest, skv. upplýsingum frá
Flugmálastjórn á Keflavíkurflug-
velli.
Ástæðan fyrir því að CIA notar
einkaþotur er sú að herþotur
myndu vekja mun meiri athygli.
Einkaþotur verða hins vegar að
hafa kallmerki sem verður að
koma fram á flugvélunum, annars
yrðu þær stöðvaðar á flugvöllum.
Þessi kallmerki gera það að verk-
um að fjölmiðlamenn, áhugamenn
um flug og aðrir hafa möguleika á
að fylgjast með ferðum þeirra.
Það hefur því reynst erfitt fyrir
CIA að halda fangaflutningunum
algjörlega leynilegum. Stofnunin
hefur samt sem áður aldrei geng-
ist við þeim.
ví að leyniþjónustan CIA reki leynileg fangelsi í Austur-Evrópu
r fóru um Ísland
ustur-Evrópu
Ljósmynd/New York Times
merið N168D, er í eigu fyrirtækis sem virðist vera leppfyrirtæki CIA, skv. New York Times. Flugvélin hefur tvisvar sinn-
u 2001, annars vegar lenti hún á Reykjavíkurflugvelli 2. október og fór daginn eftir, hins vegar á Keflavíkurflugvelli 6.
hún yfir nótt á flugvellinum. Vélin sést hér skömmu fyrir flugtak á flugvelli við Prag á leið til Afganistan.
 Meira á mbl.is/ítarefni
ngarinnar hafa lagt fram
um að ríkisstjórnin beiti
t verði ákvæðum alþjóða-
ví að koma í veg fyrir
ega meðferð. Tilefnið er að
ngar um að sterkar líkur
eyniþjónustan hafi notað
við flutninga fanga til
ð pyndingum er beitt við
til að ríkisstjórnin girði fyr-
geti flutt fanga um ís-
staða þar sem hætt er við
að framangreind ákvæði alþjóðasamninga verði
ekki virt. Þá skuli ríkisstjórnin gera utanríkis-
málanefnd Alþingis grein fyrir hvernig hún hyggist
beita sér til að tryggja að markmið ályktunarinnar
nái fram að ganga.
Í greinargerð með ályktuninni er minnt á að ný-
legar breytingar á almennum hegningarlögum veiti
íslenska ríkinu refsilögsögu í málum sem tengjast
brotum á alþjóðasamningi um bann við pyndingum
frá 1984, jafnvel þótt brotið sé framið utan íslensks
forráðasvæðis. Íslenska ríkið fari með lögsögu á
forráðasvæði sínu hvort sem um er að ræða á landi,
landhelgi eða lofthelgi.
rnin beiti sér gegn fangaflugi