Morgunblaðið - 03.12.2005, Qupperneq 4

4 LAUGARDAGUR 3. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
MÖGNUÐ SKÁLDSAGA
www.jpv.is
ÓLAFUR GUNNARSSON
hlaut ÍSLENSKU BÓKMENNTAVERÐLAUNIN fyrir síðustu skáldsögu sína.
eftir höfund metsölubókarinnar Öxin og jörðin
„Frábær söguleg skáldsaga …
skrifuð af fádæma stílgáfu …
ævintýraleg … mjög lífleg …“
Jón Yngvi / KASTLJÓS
„Höfuðlausn er fantafín saga.“
Halldór Guðmundsson / FRÉTTABLAÐIÐ
„Grípandi frásögn …
skemmtilega margþætt verk.“
Gunnþórunn Guðmundsdóttir / BOKMENNTIR.IS
„Ég sat fastur í söguneti Ólafs …
gat ekki lagt frá mér bókina.“
Illugi Jökulsson / TALSTÖÐIN
„Ólafur Gunnarsson hittir í mark
með þessari skemmtilegu bók,
fangar strax athygli lesandans
og heldur honum þar til yfir lýkur.“
Bók vikunnar / FRÉTTABLAÐIÐ
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
dæmdi í gær íslenska ríkið til að
greiða 12 ára dreng og foreldrum
hans rúmar 24 milljónir króna, auk
vaxta og dráttarvaxta, vegna skaða
sem drengurinn varð fyrir í móður-
kviði og við fæðingu. Drengurinn
hefur verið heyrnarskertur og
þroskahamlaður frá fæðingu, og var
metinn með 90% örorku.
Talið er að ónógt og ómarkvisst
eftirlit og ákvarðanatökur starfs-
manna kvennadeildar Landspítalans
hafi leitt til þess að það dróst á fjórða
sólarhring að ljúka meðgöngunni,
þrátt fyrir vísbendingar um að ekki
væri í lagi með fóstrið. Því segir í
dómi héraðsdóms að íslenska ríkið
beri ábyrgð á þeim skaða og örkumli
sem barnið hlaut á meðgöngu og í
fæðingu.
Foreldrarnir fóru í mál við ríkið og
kröfðust miskabóta og örorkubóta
fyrir son sinn vegna mistaka starfs-
fólks Landspítalans. Vegna heyrnar-
skerðingar og þroskahamla sonar
síns urðu foreldrarnir, sem bjuggu á
landsbyggðinni, að eignast annað
heimili í Reykjavík, og dvelja þar
langtímum, auk þess sem móðir
drengsins getur ekki unnið jafn mik-
ið og áður. Þau kröfðust því einnig
bóta vegna tekjutaps og kostnaðar.
Dómurinn dæmdi drengnum sam-
tals rúmar 18 milljónir króna í ör-
orku- og miskabætur. Móður hans
var auk þess dæmdar 5 milljónir
króna í umönnunarbætur, og for-
eldrunum saman dæmd 1 milljón
króna vegna útlagðs kostnaðar, allt
með vöxtum og dráttarvöxtum.
Málskostnaður greiðist úr ríkissjóði,
en fólkið hlaut gjafsókn í málinu.
Hefði átt að gera
frekari rannsóknir
Forsaga málsins er sú að móðirin
mældist með of háan blóðþrýsting
snemma á meðgöngunni, sem þekkt
er að getur valdið súrefnisskorti hjá
fóstri. Þegar hún var komin rúma
átta mánuði á leið hafði blóðþrýst-
ingurinn hækkað aftur, þrátt fyrir
lyfjameðferð, og var henni ráðlagt að
fara þegar til Reykjavíkur, en þar
var ekki aðhafst frekar fyrr en rúm-
um tveimur vikum síðar, þegar lyfja-
meðferð var hert.
Er það mat dómsins að gera hefði
átt frekari rannsóknir á fóstrinu, t.d.
með ómun eða fóstursíritun, til að
kanna fósturvöxt, legvatnsmagn og
líðan fósturs. Það fósturrit sem hafi
verið tekið hafi verið ófullnægjandi
og túlkað fljótfærnislega, og ekki
borið undir sérfræðing.
Þremur dögum fyrir fæðingu
sýndi konan frekari einkenni sem
bentu til súrefnisskorts í fóstri og
kom aftur degi síðar. Ekki var
brugðist við ástandinu, og hún send
heim og sagt að koma aftur tveimur
dögum síðar.
Þegar konan kom aftur á Land-
spítalann daginn sem hún átti barnið
voru tekin samtals þrjú fósturrit sem
öll þykja afbrigðileg og bera vott um
versnandi líðan fóstursins. Tekin var
ákvörðun um miðjan dag að konan
þyrfti að fara í bráðakeisaraskurð,
en engu að síður liðu a.m.k. 60–75
mínútur þar til aðgerðin var fram-
kvæmd.
Var með litlu lífsmarki
Drengurinn var tekinn með keis-
araskurði en var með litlu lífsmarki
og andaði ekki af sjálfsdáðum. Hann
var fluttur á vökudeild í öndunarvél,
en hlaut varanlegan skaða af súrefn-
isskortinum, m.a. þroskahömlun og
heyrnarskerðingu. Dómkvaddir
matsmenn mátu örorku hans 90%.
Fram kemur í dómi héraðsdóms að
óumdeilt sé að skaðinn verði rakinn
til langtímasúrefnisskorts á síðari
hluta meðgöngu, en ekki er hægt að
sýna fram á nákvæmlega hvenær á
meðgöngunni það var.
Dómurinn telur að skemmdirnar
sem komu fram verði raktar beint til
ófullnægjandi meðhöndlunar, eftir-
lits og viðbragða af hálfu starfs-
manna Landspítalans sem komu að
meðgöngu og fæðingu. Of lengi hafi
dregist að veita konunni viðeigandi
meðferð við háum blóðþrýstingi, og
ekki gætt nægilega að líðan fósturs-
ins þær fjórar vikur fyrir fæðinguna
sem konan var til eftirlits í Reykja-
vík. Einnig hafi ekki verið brugðist
rétt við aðstæðum tveimur dögum
fyrir fæðingu.
Handahófskennd viðbrögð
Að lokum telur dómurinn að við-
brögð starfsfólks Landspítalans
daginn sem drengurinn fæddist hafi
verið handahófskennd, og þau borið
þess merki að starfsfólk kvenna-
deildarinnar hafi ekki gert sér grein
fyrir því alvarlega ástandi sem skap-
ast hafði. Því sé ljóst að mistök þess
hafi orðið til þess að drengurinn
hlaut skaða á meðgöngu.
Dóm Héraðsdóms Reykjavíkur
kvað upp Sigríður Ingvarsdóttir hér-
aðsdómari, ásamt meðdómsmönnun-
um Benedikt Ó. Sveinssyni fæðing-
arlækni og Magnúsi Stefánssyni
barnalækni. Lögmaður fjölskyld-
unnar var Ólafur Garðarsson hrl., en
Óskar Thorarensen hrl. var lögmað-
ur íslenska ríkisins.
Dreng og foreldrum hans dæmdar 24 milljónir vegna skaða í móðurkviði
90% örorka vegna mistaka
VEFMIÐILLINN visir.is
verður ekki með í vefmælingu
Modernus og Viðskiptaráðs Ís-
lands fyrir þessa viku eftir að
ábendingar bárust um svokall-
aðan „pop-up“ glugga á forsíðu
blog.central.is og einkamal.is,
sem eru hlutar af vefhlutum
Vísis, þar sem vefsíðan visir.is
birtist. Með þessum glugga
byrjaði notendafjöldi á forsíðu
visir.is að aukast og brýtur það
í bága við reglur Modernus um
vefmælingu þar sem m.a. segir:
„Kóðann má ekki setja inn í
auka ramma sem birtast í sama
vafraglugga og meginramminn
sem hann mælir. Hér er átt við
svonefnda „popp-up“ glugga,
valmyndaramma (fliparamma)
gardínur, „toolbars“ o.fl.“
Telur Viðskiptaráð því rétt
að tölur visir.is fyrir þessa viku
verði ekki birtar í næstu viku.
Tæknileg mistök
Þorsteinn Eyfjörð, vefstjóri
visir.is, segir að glugginn hafi
að öllum líkindum byrjað að
birtast í framhaldi af nýlegum
kerfisskiptum hjá fyrirtækinu
en hann hafi aðeins frétt af mál-
inu eftir ábendingu frá Mod-
ernus. „Þetta voru í rauninni
aðeins tæknileg mistök sem
ollu því að þessi gluggi var að
birtast þarna, eitthvað sem við
vissum bara ekki af. Þannig að
það var leiðrétt um leið og
ábending barst um slíkt,“ sagði
Þorsteinn og hefði þótt full-
nægjandi að athugasemd yrði
gerð við vefhlutann „fréttir og
þjónusta“, sem inniheldur for-
síðu visir.is, í birtingu listans
eftir helgi. Undir það tók Við-
skiptaráð hins vegar ekki og til
að taka af allan vafa verða tölur
visir.is ekki birtar.
Vísir.is ekki með í
næstu mælingu
Modernus
Tæknileg
mistök sem
hafa verið
leiðrétt
GUÐNI Ágústsson landbúnaðar-
ráðherra opnaði formlega í gær
nýja mjólkurstöð Mjólku ehf. að
Vagnhöfða 13 í Reykjavík.
Í mjólkurstöðinni verða unnar
mjólkurafurðir algjörlega utan
hins hefðbundna landbúnaðar-
kerfis og án nokkurra ríkisstyrkja,
að því er fram kemur í frétt af
þessu tilefni, en það er í fyrsta sinn
sem það er hægt frá því Thor
Jensen hætti mjólkurframleiðslu á
Korpúlfsstöðum. „Fákeppni hefur
einkennt mjólkuriðnaðinn hér á
landi og í raun hefur íslenskum
neytendum aðeins staðið til boða
ríkisstyrkt innlend framleiðsla.
Með tilkomu Mjólku er bryddað
upp á samkeppni og nauðsynlegu
aðhaldi í framleiðslu á þessum
þýðingarmikla vöruflokki,“ segir
enn fremur.
Morgunblaðið/RAX
Guðni Ágústsson landbúnaðarráðherra og Ólafur Magnússon, forsvarsmaður Mjólku, við opnunina í gær.
Mjólka tek-
ur til starfa
ÁRNI Magnússon félagsmálaráð-
herra hefur lagt fram á Alþingi frum-
varp sem tryggja á foreldrum lang-
veikra eða fatlaðra barna tímabundna
fjárhagsaðstoð. Gert er ráð fyrir því
að aðstoðin verði tekin upp í þrepum
og að ákvæði frumvarpsins, verði það
samþykkt, komi að fullu til fram-
kvæmda í ársbyrjun 2008. Miðað er
við að mánaðargreiðsla til foreldra
nemi 93 þúsund krónum á mánuði. Þá
upphæð á þó að endurskoða árlega
með tilliti til launaþróunar.
„Markmið frumvarpsins er að
tryggja foreldrum, sem verið hafa
samfellt sex mánuði á innlendum
vinnumarkaði, tímabundna fjárhags-
aðstoð er þeir geta ekki stundað vinnu
vegna bráðaaðstæðna sem upp koma
þegar börn þeirra greinast með alvar-
lega og langvinna sjúkdóma eða al-
varlega fötluð. Sama gildir um for-
eldra sem geta ekki stundað nám sitt
vegna sömu ástæðna,“ segir í útskýr-
ingum frumvarpsins.
„Þegar ákvæði frumvarpsins eru
komin til fullra framkvæmda getur
foreldri sem leggur niður launuð störf
eða nám við þessar aðstæður átt sam-
eiginlegan rétt á greiðslum í allt að
þrjá mánuði með hinu foreldri barns-
ins. Greinist barn mjög alvarlega
langveikt eða mjög alvarlega fatlað
verður heimilt að framlengja sameig-
inleg réttindi foreldra til greiðslna um
allt að sex mánuði.“
Félagsmálaráðherra boðaði frum-
varpið á Alþingi fyrr á árinu. Áætlað
er að útgjöld ríkissjóðs aukist vegna
breytinganna um 40 milljónir króna á
árinu 2006, um 40 milljónir á árinu
2007 og um 50 milljónir á árinu 2008.
Gert er ráð fyrir því að árleg útgjöld,
árin á eftir, nemi 160-170 milljónum.
Foreldrar lang-
veikra barna fái
fjárhagsaðstoð