Fréttablaðið - 02.06.2003, Blaðsíða 12

Ég skoðaði ljósmyndasýning-una á Austurvelli á laugar-
dagskvöldið. Dálítið sérkennileg
sýning. Óvenju þunglamalegar
undirstöður undir myndirnar
minna á skriðdrekavarnir.
Myndirnar sjálfar eru litauð-
ugar og fagmannlega unnar;
heildaráhrifin eru óður til
jarðarinnar og mannsins. Það er
ekki fyrr en myndatextarnir eru
lesnir að maður áttar sig á að
höfundi finnst jörðin og móðir
náttúra góð en maðurinn illur.
Stundum teygir hann sig ansi
langt til að koma þessum sjónar-
miðum fram. Litríkur úti-
markaður í Mexíkó verður sorg-
legur í ljósi þess að samhliða
mikilli aukningu útflutnings-
tekna og þjóðarauðs hefur mis-
skipting tekna í samfélaginu
aukist. Batnandi hagur berst
ekki eins hratt til sveitanna og
borgaranna. En er það vandamál
sem hægt er að komast hjá?
Náttúrudýrkun nútímans er fyr-
ir löngu orðin trúarbrögð og eru
líklega þau trúarbrögð sem gefa
neikvæðustu heimsmyndinna.
Það vofir yfir þeim látlaust
syndaflóð og ragnarök. Ég velti
fyrir mér fyrir framan mynd-
irnar hvort sköpunarverk
mannsins væru mikið lakari en
verk Guðs. Komst að þeirri nið-
urstöður að staðan væri jöfn –
enda skapar Guð líka í gegnum
manninn.
Það var fullt af fólki á Aust-
urvelli og ég sá aðeins eitt fylli-
svín og sjö drukkna unglinga.
Aðrir voru það sem kallast
venjulegt fólk; fólk sem þáði
það með þökkum að fara niður í
bæ án þess að þurfa að detta í
það eða klæða sig upp til að
borða á dýrum restaurant. Það
er fátítt að miðbærinn bjóði
þessu fólki upp á eitthvað eftir
kvöldmat. Það er stefna bæjar-
ins að það sé heima að horfa á
sjónvarpið eða uppi í sumarbú-
stað að rækta skóg.
Og miðbærinn ber það sífellt
betur með sér að hann á erfitt
með að halda sambandi við
venjulegt fólk. Þótt í miðbænum
séu nokkur falleg hús með öfl-
uga starfsemi eru þau eins og
eyjar innan um sorglegri hús
með enn sorglegri starfsemi.
Fyrir ekki svo löngu var Lækj-
artorg hjarta miðbæjarins. Nú
eru þar þrír timburkofar sem
selja drukknu fólki næringu svo
það geti haldið áfram slarkinu.
Þar sem ætti að vera aðalhorn
miðbæjarins, á horni Lækjar-
götu og Austurstrætis, er selt
kebab. Þar við hliðina er ein af
síðustu smásjoppum bæjarins
sem selur pulsur og tóbak. Næst
kemur kaffihússbar sem heitir
Castró, þá diskóteksbar sem
heitir Astró og síðan tómt hús
sem kallast Hressó. Allt endar
þetta á ó-i – eins konar millibili
andvarps og hróps á hjálp.
Húseigandinn á Hressó finn-
ur engan sem treystir sér til að
reka starfsemi í húsinu í þessari
voluðu götu. Hann er því einn
margra tómthússmanna í mið-
bænum. Það eru fleiri tómthúss-
menn í Kvosinni og enn fleiri
upp eftir Laugaveginum. Þetta
eru menn sem eiga hús sem geta
ekki hýst starfsemi sem er mið-
bænum sæmandi. Og þar sem
það eru svo mörg tómthús á
þessu svæði hefur veikin einnig
lagst yfir nýrri og ágætari hús.
Þegar og ef Búnaðarbankinn
flytur úr Kvosinni mun fjórð-
ungur Austurstrætis og Hafnar-
strætis breytast í tómthús – í
það minnsta efri hæðirnar.
Miðbærinn er fallegur í góðu
veðri og þá vaknar hann upp;
stéttir fyllast af fólki með sól í
sinni og bros á vör. Þess á milli
er hann eins og þakherbergi á
Hverfisgötu þar sem drykk-
felldur einstæðingur býr. Það
vantar bara hrúgur af óhreinum
sokkum á gatnamótin. Ég þekki
engar ráðagerðir sem eiga að
breyta þessu. Ef tónlistarhús
verður reist á hafnarbakkanum
mun öflugri starfsemi en það
hús yfirgefa miðbæinn á bygg-
ingartímanum. Vatnshanar,
hellulagðar stéttir og örfáir
bekkir munu ekki ná að lyfta
miðbænum. Til þess þarf sam-
stillt átak borgaryfirvalda, fjár-
festa, húseigenda og djarfra
viðskiptamanna. Það vantar
lista yfir það sem þarf að gera
og yfir fólk sem getur fram-
kvæmt það. Og kröftuga forystu
borgaryfirvalda.
Það er ekki eftir neinu að
bíða. ■
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um miðbæinn í Reykjavík.
12 2. júní 2003 MÁNUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Ekki þarf að fara mörgum orð-um um opinbera smán þeirra
manna sem ákærðir eru nú fyrir
aðild að einhverjum furðuleg-
asta og stórbrotnasta fjárdrætti
Íslandssögunnar og ástæðulaust
að reyna að hnykkja frekar á
því. Þessir menn eiga aðstand-
endur sem okkur ber að hugsa
hlýlega til, þeir eiga sér hugsan-
lega einhverjar málsbætur sem
eiga eftir að koma fram og án
þess að ég ætli að fara hér með
sá-yðar-sem-syndlaus-er-þuluna
þá speglar þessi glæpur margt í
samtíð okkar: peningadýrkun,
löngun að stytta sér leið í ljóm-
ann, óhóf, innlifun í hjáveruleika
tölvunnar, siðblindu, manngild-
ishugmyndir á villigötum, virð-
ingarleysi við eignir almenn-
ings, sníkjulífi frjálshyggju-
drengja á ríkisfyrirtækjum sem
of lengi hafa lotið forsjá Flokks-
ins.
Hirðsiðameistarar bókfærslunn-
ar
Endurskoðandi hefur gengið
undir endurskoðanda hönd við
að segja okkur almenningi
hversu flókinn fjárdrátturinn úr
sjóðum Landsímans hafi verið.
Hann er sagður ótrúlega út-
smoginn, gersamlega órekjan-
legur, nánast farið fram í ann-
arri vídd, hinn fullkomni glæpur
og ekki nokkur vegur fyrir dauð-
legan mann að uppgötva aðra
eins snilld á sviði þjófnaðar:
Gott og vel, það er erfitt að bera
brigður á það fyrir gamlan fall-
ista í reikningi og við skulum
fallast á að eins og fyrri daginn
beri enginn ábyrgð á neinu. Að
vísu er einna helst að skilja á
allri þessari umræðu að endur-
skoðendur hafi fyrst og fremst
þann starfa með höndum að
votta að eyðublað séu réttlega
útfyllt fremur en að þeir hafi
eftirlitshlutverk með sjálfu
starfi gjaldkera – þeir eru með
öðrum orðum nokkurs konar
hirðsiðameistarar bókfærslunn-
ar – og ef ekki hefði komið til ár-
vekni starfsmanna skattsins
sem klóruðu sér í hausnum yfir
alls konar skringilegum fyrir-
tækjum með fyndnum nöfnum
og ráku augun í undarlegt fjár-
streymi frá símanum til eins
þeirra þá væri sístreymandi
lindin úr Landssímanum.
Gott og vel, þetta er búið og
gert, enginn ber ábyrgð og
hverju myndi það svo sem
breyta að fara að skeyta skapi
sínu á einhvern af þessum hirð-
siðameisturunum.
Hins vegar er annað umhugs-
unarefni: fyrrum aðalgjaldkeri
símans hefur að sögn játað fjár-
drátt upp á að minnsta kosti
hundrað og fimmtíu milljónir -
þótt enginn virðist vita hversu
mikið það sé, sem er eftir öðru í
fjárreiðum þessa fyrirtækis.
Landssíminn hefur á launum svo
marga fyrrverandi forstjóra að
ég efast um að MR-lið Gettu bet-
ur muni hversu margir þeir eru.
Deloitte og Touche þáði stórfé úr
sjóðum Landssímans fyrir að
selja ekki fyrirtækið – og koma
ekki auga á fjárdráttinn undur-
flókna. Og Landssíminn lét ekki
sitt eftir liggja – nema síður
væri – í öllum þeim gegndar-
lausa fjáraustri sem átti sér stað
í Netbólunni svokölluðu, þegar
fundið var upp nýtt hagkerfi
sem átti ekki að snúast um verð-
mætasköpun heldur peninga-
eyðslu og gósentíð var hjá vefur-
um allra landa því allir keisarar
heimsins vildu sýna að þeir
kynnu á tölvur. Með öðrum orð-
um: peningar hafa ekki verið
neitt vandamál hjá Landssíman-
um, þeir eru sístreymandi, nóg
til frammi, meira en nóg – „svo
miklu miklu meira“.
Hvaðan er allur þessi auður?
Því er ekki alveg úr vegi að
spyrja forráðamenn Landssím-
ans: vinnur þarna kannski mað-
ur að nafni Mídas? Sá gat sér orð
í grískri goðafræði fyrir það að
allt sem hann snerti varð að
gulli. Er hann hafður niðri í
kjallara við að framleiða baki
brotnu gull ofan í alla þessa
þurfalinga? Eða er Landssíminn
með sína eigin seðlaprent-
smiðju? Hvernig geta hundrað
og fimmtíu milljónir verið á
sveimi innan fyrirtækisins án
þess að nokkur maður komi auga
á þá, eins og einhvers konar
huldufé?
Á því er aðeins ein skýring.
Við borgum allt of háa símreikn-
inga. Þetta er nefnilega ekki
huldufé, þessar hundrað og
fimmtíu milljónir eru til – svo
sannarlega – því þetta eru pen-
ingarnir sem Landssíminn
kreistir undan nöglunum okkar í
hverjum mánuði fyrir þjónustu
sína, sem augljóslega er ekki
kostnaðarmeiri en svo að hund-
rað og fimmtíu milljónir eru á
sveimi í fyrirtækinu án þess að
nokkur maður taki eftir því.
Því dæmist rétt vera: við
getum sleppt allri stjóra-
hersingunni með það að enginn
beri ábyrgð á nokkrum sköp-
uðum hlut en á móti kemur þá
það að símreikningur allra við-
skiptavina Landsímans verði
lækkaður um þó ekki væri nema
helming. ■
Garðar og
„fórnarlömb-
in“ í beinni
Athugsemd aðstandenda við þátt Arnþrúð-
ar Karlsdóttur:
Arnþrúður Karlsdóttir hjá Útvarpi
Sögu tók viðtal 27. maí sl. við for-
mann Félags ábyrgra feðra, Garðar
Baldvinsson og tvo „herramenn“.
Báðir sögðu frá samskiptum sínum
við fyrrum eiginkonur. Annar mað-
urinn lýsti fjálglega hvernig
tengdamamma fyrrverandi eyði-
lagði hjónabandið með afskiptasemi
og tengdapabbinn píndi barnabarn-
ið sitt til að skrifa níðbréf um pabba
sinn. Eins sagði hann frá því að eig-
inkonan vonda og hefnigjarna vildi
ekki leyfa börnunum að hitta pabba
sinn af því hún væri ósátt við að
hann flutti út af heimilinu.
Heima í stofu sat fjölskyldan og
hlustaði agndofa og skelfingu lostin.
Börnin trúðu ekki sínum eigin eyr-
um yfir orðum pabba síns og brustu
í grát. Hvers vegna? Árum saman
hafði alvarlegt heimilisofbeldi átt
sér stað af hálfu föðurins. Um-
gengnisréttur við föður skal því
vera í lágmarki samkvæmt niður-
stöðu fagfólks. Það þarf ekki að
taka fram að saga konunnar og
raunverulegur vilji barnanna kom
aldrei fram í þætti Arnþrúðar.
Hvers konar vinnubrögð eru þetta?
Það er sorglegra en tárum taki að
fjölmiðlamenn skuli ekki viðhafa
vandaðri vinnubrögð þegar fjallað
er um jafn alvarleg og viðkvæm
mál sem þetta, sérstaklega þar sem
börn eiga í hlut.
Þetta er í annað sinn á stuttum
tíma sem Garðar Baldvinsson dreg-
ur fram „fórnarlamb“ í fjölmiðli
sem fer með rakalausa lygi. Eva
María, umsjónarmaður Kastljóss,
þurfti í framhaldi af slíku viðtali að
biðjast opinberlega afsökunar og
Arnþrúði Karlsdóttur ber að gera
hið sama. Er Félag ábyrgra feðra
orðið skálkaskjól manna sem af rík-
um ástæðum hafa ekki fengið fullan
umgengnisrétt? Vonandi ekki, en
þessi tvö dæmi virðast því miður
styðja þá kenningu. ■
Um daginnog veginn
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
■
skrifar um
Landssímann.
Vinnur Mídas hjá
Landssímanum?
■ Bréf til blaðsins
Vantar hrúgur af
óhreinum sokkum
Íslensk símasaga nálgast 100 ár ■ Af Netinu
Frumskógarlögmálið
„...skattalækkunum mun óhjá-
kvæmilega fylgja niðurskurður í
velferðarkerfinu, sem nóg hefur
þó verið tálgað af. Forsætisráð-
herra boðar algera afturför til
frumskógarlögmálsins.“
GUNNAR ÖRN HEIMISSON Á VEFNUM UVG.IS.
Enga svartsýni
„Þeim svartsýnustu varðandi
jafnréttismálin væri nær að
hverfa frá pælingum um kynja-
hlutföll í augnablik og skoða
hlutina í samhengi við allar þær
breytingar sem hafa átt sér stað
í þjóðfélaginu á undanförnum
árum og áratugum.“
HELGA BALDVINSDÓTTIR BJARGARDÓTTIR Á VEFNUM
FRELSI.IS.
* Koffín
Eykur orku og fitubrennslu.
* Hýdroxísítrussýra
Minnkar framleiðslu fitu.
* Sítrusárantíum
Breytir fitu í orku.
* Króm pikkólínat
Jafnar blóðsykur og minnkar nart.
* Eplapektín
Minnkar lyst.
* L-Carnitine
Gengur á fituforða.
BYLTING Í FITUBRENNSLU!
- ÖFLUGAR BRENNSLUTÖFLUR
Perfect bu
rner
töflur 90
stk.
Hagkvæm
ustu
kaupin!
Perfect burner er því lausnin á því að tapa
þyngd á árangursríkan, skynsaman og
endingagóðan hátt.
TILBOÐ
!
Landssími Íslands hefur máttþola hvert hneykslismálið á
fætur öðru síðustu misseri. Nú síð-
ast kom upp úr dúrnum að aðalfé-
hirðir Landssímans virðist hafa
haft fé af fyrirtækinu svo hundruð-
um milljóna króna skiptir.
Landssíminn rekur upphaf sitt
til ársins 1906 og er fyrirtækið því
rétt tæplega 100 ára. Um það má
lesa á heimasíðu þess.
Árið 1906 var sæsímastrengur
fyrir ritsíma lagður frá Skotlandi
um Færeyjar til Seyðisfjarðar.
Þaðan var lagður skeyta- og talsími
um Akureyri til Reykjavíkur.
Margir töldu loftskeyti vænlegri
en síminn varð ofan á.
Mörg ár liðu þar til allir lands-
menn komust í símasamband.
Lagningu síma í sveitir lauk um
1960 og voru þá margir símar á
sömu línunni.
Landssími Íslands var stofnaður
sama ár og sæstrengurinn kom til
landsins. Fyrirtækið var í gamla
barnaskólanum í Reykjavík, á
horni Pósthússtrætis og Hafnar-
strætis. Fyrsti yfirmaðurinn var
Norðmaðurinn Olav Forberg, sem
hafði stjórnað lagningu símalína
um landið. Fyrstu menntuðu ís-
lensku símamennirnir voru símrit-
arar sem höfðu verið í námi hjá
Mikla norræna ritsímafélaginu í
Kaupmannahöfn. Störfin þóttu eft-
irsóknarverð.
Síma- og póstþjónustan var
sameinuð árið 1935. Leiðir skildu
þó á ný árið 1998 þegar Landssími
Íslands hf. var stofnaður.
Heimild: Landssími Íslands. Baksviðs