Fréttablaðið - 13.06.2003, Blaðsíða 10

Ásgeir Sigurvinsson landsliðs-þjálfari er fæddur 8. maí 1955
í Vestmannaeyjum. Ásgeir er
yngstur fjögurra bræðra og ólst
upp úti í Eyjum. Hann var mjög
ungur þegar hann hóf að leika
knattspyrnu, fyrst með Knatt-
spyrnufélaginu Tý og síðar með
ÍBV.
Átján ára gamall varð Ásgeir
atvinnumaður í knattspyrnu, en
árið 1973 var hann ráðinn til belg-
íska liðsins Standard Liége sem
hann lék með allt til ársins 1981.
Frá Belgíu flutti hann sig um
set til Þýskalands og lék þar fyrst
í eitt ár með Bayern München.
Hann var ekki ánægður með vist-
ina þar og fór því árið 1982 til
Stuttgart, sem hann spilaði með
til ársins 1990. Á árum sínum með
Stuttgart hlaut Ásgeir ýmsar við-
urkenningar. Hann var valinn
knattspyrnumaður ársins í Þýska-
landi árið 1984 og það sama ár
varð Stuttgart þýskur meistari.
Hann spilaði auk þess einu sinni
til úrslita í Evrópukeppni félags-
liða með Stuttgart.
Eftir heimkomuna til Íslands
hefur Ásgeir starfað sem kaup-
sýslumaður. Hann hefur einnig
starfað fyrir KSÍ og er stjórnar-
maður í Stoke. Í byrjun maí tók
hann síðan tímabundið við ís-
lenska landsliðinu við fráhvarf
Atla Eðvaldssonar. Ásgeir er gift-
ur Ástu Vilhelmínu Guðmunds-
dóttur fatahönnuði og eiga þau
tvö börn. ■
Það er mannlegt að finnast að sásem verður valdur að dauða
meðbróðurs síns eigi allt illt skilið.
Krafan um auga fyrir auga og tönn
fyrir tönn virðist vera innbyggð í
taugakerfi okkar. En löngunin til að
fyrirgefa er einnig hluti af okkur.
Hversu bættari erum við með því að
hefna okkar á ódæðismönnum? Eig-
um við ekki að gefa þeim annað
tækifæri í stað þess að rústa lífi
þeirra með langri fangelsisvist? Þar
sem bæði þessi sjónarmið eru inn-
gróin í menningu okkar er verkefni
okkar að sætta þau og láta þá sátt
virka í dómskerfinu.
Fyrir skömmu reis enn ein for-
dæmingaraldan vegna fangelsis-
dóms yfir tveimur mönnum sem
börðu ungan mann til ólífis í Hafnar-
stræti. Dómurinn yfir mönnunum
tveimur þótti allt of stuttur og nán-
ast vanvirðing við líf mannsins sem
þeir bönuðu. Það má til sanns vegar
færa. Í raun er allur samanburður
við lífið sem glataðist vanvirðing.
Það var einstakt og með engu móti
hægt að meta það til fjár, tímalengd-
ar eða nokkurs skapaðs hlutar. Þar
sem dauðarefsing viðgengst bíða
ættingjar fórnarlamba morðingja
eftir létti eða aflausn þegar morð-
inginn hefur verið tekinn af lífi. Án
efa finna þeir fyrir vissum létti yfir
að opinberum málaferlum með til-
heyrandi málalengingum sé lokið.
En ég hef ekki trú á að léttirinn yfir
að réttlætinu sé fullnægt sé langvar-
andi. Ég býst við að þetta fólk þurfi
á endanum að snúa sér að fyrirgefn-
ingu til að fá einhverja sátt í lífið og
frið í hjartað. Dómarnir eru alltaf
eins konar tákn hefndarskyldunnar
sem ríkisvaldið hefur tekið að sér. Á
sama hátt og skaða- og slysabætur
eru allt eins táknrænar eins og raun-
veruleg bót fyrir limlestingu eða
sálrænan skaða.
Það er því tómt mál að tala um
lengd fangelsisdóma út frá skaða
fórnarlamba glæpa. Það er líka
rangt að horfa á fælingarmátt
þungra refsinga. Bandaríkin eru eitt
fárra landa á Vesturlöndum sem
stunda dauðarefsingar. Samt eru
morð tíðari þar en nokkurs staðar
annars staðar. Ef dómaþyngd hefði
áhrif á tíðni glæpa ættu glæpir að
vera algengastir þar sem dómar eru
vægastir. En svo er ekki. Það hafa
verið færð sannfærandi rök fyrir
því að þessu geti jafnvel verið öfugt
farið. Ef dómar eru svo þungir að
glæpamenn líti á það sem nánast
endalok lífs síns að verða gripnir er
hættara við að þeir grípi til ofbeldis
ef þeir óttast það. En glæpamenn
velta sjaldnast fyrir sér þyngd dóma
heldur fremur líkunum á að nást. Ef
lagarammi og löggæsla eru það eina
sem heldur aftur af fólki er heilla-
vænlegra að halda uppi öflugri
löggæslu til að fækka glæpum en að
þyngja dóma. Besta leiðin er hins
vegar sú að halda uppi góðu al-
mennu siðgæði meðal borgaranna.
Það hefur verið tilhneiging í ís-
lensku samfélagi að þyngja fangels-
isdóma . Kröfum þar um hefur ver-
ið haldið á lofti með þeim rökum að
sumir glæpir séu svo alvarlegir að
þeir sem fremja þá eigi allt illt skil-
ið. Dómskerfið og löggjafinn hafa
látið undan þessum kröfum og dóm-
ar í þessum málaflokkum hafa mjög
þyngst á undanförnum árum. Nið-
urstaðan er sú að dómurinn yfir
ógæfumönnunum tveimur í Hafnar-
stræti virðast fáránlega vægir. En
líklega hefðu þeir ekki vakið þau
viðbrögð fyrir tíu árum eða svo. Þá
situr eftir spurningin um hvort
löngun okkar til að fordæma kyn-
ferðisafbrot og fíkniefnaneyslu í
gegnum dómskerfið hafi orðið til
þess að við séum að færast inn á
braut þyngri refsinga. Og hvort að
einhver vilji það í raun? Og hvort
ekki sé kominn tími til að draga að-
eins úr kröfunni um hefnd, því sú
leið er botnlaust dý. ■
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um lengd dóma fyrir ofbeldis-
verk og fíkniefnasmygl.
16 13. júní 2003 FÖSTUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Síðustu daga hefur mikið veriðgert úr ummælum Hjálmars
Árnasonar alþingismanns þess
efnis að samningsstaða okkar
gagnvart Bandaríkjamönnum
um varnarliðið hefði verið veik-
ari nú en hún er í raun og veru,
ef við hefðum farið út í það eftir
kosningarnar að láta strika Ís-
land út af lista hinna ,,staðföstu“,
sem studdu Íraksstríðið á sínum
tíma. Í sjálfu sér kemur það ekki
á óvart að gagnrýnendur skuli
stökkva á stjórnarþingmann sem
bryddar upp á stríðinu við Írak
sem umræðuefni. Það er hrein
fífldirfska að tala ógrátandi um
stuðninginn við þetta árásar-
stríð, sérstaklega eftir að þau
veiku rök sem þó var hægt að
færa fyrir innrás eru nú öll fall-
in og reyndust hafa verið ýmist
ýkjur eða hrein lygi.
En Hjálmar er ekki gagnrýnd-
ur á þessum forsendum. Þvert á
móti er hann gagnrýndur fyrir
að tengja stuðning við árásina á
Írak vörnum Íslands. Hneykslað-
ir segja menn að þetta séu tveir
aðskildir hlutir. Það eru þeir þó
auðvitað ekki, því báðir spretta
þeir af sama meiði – þ.e. sér-
stöku, áralöngu og innilegu sam-
starfi okkar við Bandaríkja-
menn. Samstaða okkar með
Bandaríkjamönnum og Bretum í
Íraksstríðinu var réttlætt með
tilvísun til þessara gagnkvæmu
samskipta og sérstaka sam-
bands. Menn þurfa ekki annað en
lesa breiðsíðuleiðara Morgun-
blaðsins frá því fyrr í vor til að
rifja upp þá ofuráherslu, sem
lögð var á þessa samstöðu vina-
þjóða. Málinu var meðal annars
stillt þannig upp að Bandaríkja-
menn hefðu ekki brugðist okkur
þegar mikið lægi við og því gæt-
um við ekki brugðist þeim á ör-
lagastundu. Slíkt væri einfald-
lega eðli samskipta vinaþjóða.
Enda brugðust íslensk stjórnvöld
ekki þessari vinaþjóð sinni og
studdu árásina á Írak. Eflaust
hefur leiðarahöfundi Morgun-
blaðsins, sem virðist bæði sam-
viska og skeleggasti hugmynda-
fræðingur íslenskra stjórnvalda
í þessu máli, létt við þau tíðindi.
Hjarta vináttunnar – varnar-
samningurinn
Kjarni hins sérstaka vinasam-
bands þessara tveggja ríkja er
varnarsamningurinn frá 1951 og
bókanir sem gerðar hafa verið
við hann. Fram hefur komið að
þessi samningur er miklu víð-
tækari en svo að hann sé ein-
vörðungu byggður á tæknilegum
herfræðigrunni. Í heildarsam-
hengi NATO og bandarískrar
strategíu á Atlantshafinu skipta
t.d. loftvarnirnar í Keflavík ekki
máli og generálar hjá Pentagon
vildu flytja orrustuvélarnar burt
fyrir löngu. Það hefur hins vegar
ekki verið gert af pólitískum
ástæðum – pólitískum ástæðum
sem tengjast hinu títtnefnda og
margfræga sérstaka vinasam-
bandi þessara tveggja ríkja. Sú
tillaga sem nú er sögð uppi af
hálfu Bandaríkjanna miðar hins
vegar að því að rjúfa þetta vina-
samband eða setja það í gjörsam-
lega nýjan farveg. Íslensk
stjórnvöld hafa skilgreint núver-
andi viðbúnað sem lágmarksvið-
búnað, og tilgangslaust sé að
vera yfirleitt með varnarlið hér
ef það stenst ekki lágmarkskröf-
ur. Þess vegna segir Halldór Ás-
grímsson að nú reyni fyrst á
spurninguna um gagnkvæmi
samningsins – þ.e. hvort Banda-
ríkjamenn ætli að bregðast ís-
lenskum loftvörnum á örlaga-
stundu.
Er mikils misst?
Það eru vissulega mikilvægir
hagsmunir í húfi vegna þessa
máls. Þeir hagsmunir sem eflaust
eru mest aðkallandi eru hinir
efnahagslegu hagsmunir sem
tengjast varnarliðinu. Svo eru
það hagsmunir sem tengjast ör-
yggismálum Íslendinga og
hvernig menn ætla að halda uppi
trúverðugum vörnum. Um alla
þessa hagsmuni hafa menn talað
mikið síðustu daga og haft rétti-
lega af þeim áhyggjur. Minna
hefur hins vegar verið talað um
hinar utanríkispólitísku hags-
muni, sem þarna eru lagðir undir
og gætu trúlega haft mun meiri
áhrif þegar til lengri tíma er litið
og gjörbreytt stöðu Íslands í
samfélagi þjóðanna. Það væru
ekkert annað en stórkostleg
söguleg tímamót ef endi yrði
bundinn á hina sérstöku vináttu
og hinn sérstaka skilning milli Ís-
lands og Bandaríkjanna eða
henni beint í nýjan og áður
óþekktan farveg.
Boltinn er hjá Bandaríkja-
mönnum, enda eru það þeir sem
vilja rugga bátnum. Það er ein-
faldlega rétt hjá Hjálmari Árna-
syni að ef Íslendingar hefðu
dregið nafn sitt burt af lista
hinna staðföstu þá væri auðveld-
ara fyrir Bandaríkjastjórn að
rjúfa þessi vináttubönd. Það er
þó ekkert sem segir að vináttu-
böndin verði ekki rofin þrátt fyr-
ir þennan stuðning. Í ljósi þess að
óeðlilegt hlýtur að teljast að ís-
lensk stjórnvöld þurfi að biðja
Bandaríkjamenn um vináttu
þeirra eins og hver annar bein-
ingamaður og í ljósi þess hvernig
Bandaríkjamenn hafa hagað sér
á alþjóðavettvangi upp á síðkast-
ið vaknar sú spurning hvort mik-
ils sé misst, þótt þessi sérstöku
vináttubönd slitni, eða að á þeim
slakni mjög verulega. ■
Um daginnog veginn
BIRGIR
GUÐMUNDSSON
■
stjórnmálafræðingur
skrifar um varnar-
samninginn við
Bandaríkin.
Hin sérstöku
vináttubönd
■ Bréf til blaðsins Hefndin segir
dóma aldrei of þunga
Kaupsýslumaður
og landsliðsþjálfari
■ Af Netinu
Hryðjuverk upprætt
„Til lengri tíma litið verða
hryðjuverk einungis upprætt
með því að jafna kjör fólks um
allan heim...“
GUNNAR ÖRN HEIMISSONÁ VEFNUM UVG.VG.
Þriðja heims valdhafar
„Þar sem við höfum þriðja
heims valdhafa hér á landi, má
benda þeim á að skoða mögu-
leika á að verzla við Bandaríkin
um undanþágu gegn stríðsglæp-
um annars vegar og óskert
framhald hermangs á Keflavík-
urvelli hins vegar.“
JÓNAS KRISTJÁNSSON Á VEF SÍNUM JONAS.IS.
Í Fréttablaðinu 12. júní var fréttog viðtal við leikhússtjóra Leik-
félags Reykjavíkur um „drög að
breytingum á félaginu“. Í viðtal-
inu vekur sérstaka athygli það
sem haft er eftir Guðjóni Peder-
sen leikhússtjóra: „Stjórnarseta
fjársterkra aðila myndi styrkja
leikfélagið... og það væri ekki
verra að hafa einhvern úr við-
skiptalífinu í stjórninni.“
Nú vakna m.a. þessar spurn-
ingar:
1. Á leikhússtjórinn von á því
að „fjársterkir aðilar“ bíði bara
eftir að fá að fjárfesta í rekstrin-
um undir hans stjórn, sem hefur
rekið félagið með um 12% halla
undanfarin ár og eytt öllu eigin fé
þess, 124 milljónum og meira til, á
tæpum þremur árum?
2. Hvað meinar leikhússtjórinn
með „fólk úr viðskipalífinu“? Er
ekki „viðskipalífið“ þau fyrirtæki,
félög og stofnanir sem selja vöru
sína og þjónustu? Selur ekki Leik-
félag Reykjavíkur einmitt fram-
leiðslu sína og þjónustu og er þann-
ig hluti af viðskiptalífinu? Eru þá
ekki núverandi stjórnarmenn LR -
og leikhússtjórinn sjálfur - einmitt
fólk í viðskiptalífinu? ■
Leikfélag
Reykjavíkur
Sigurður Karlsson skrifar:
maðurinn