Fréttablaðið - 02.10.2003, Blaðsíða 8
FJÁRLÖG Ríkissjóður verður rek-
inn með 6,4 milljarða króna af-
gangi á næsta ári samkvæmt
fjárlögum ársins 2004. Fjár-
málaráðherra kynnti frumvarp-
ið í gær með þeim orðum að hér
væru jarðbundin fjárlög á ferð-
inni. Afgangurinn verður þá
sambærilegur við áætlun fjár-
laga í ár þar sem gert er ráð fyr-
ir 6,2 milljarða afgangi.
„Lykilatriði þessara fjárlaga
er að ríkisfjármálunum er beitt
gegn þensluáhrifum stóriðju-
framkvæmdanna,“ segir Geir.
„Skuldir og vaxtagjöld lækka,
það verður svigrúm til skatta-
lækkana og stöðugleiki tryggð-
ur.“
Í frumvarpinu kemur fram
stefna ríkisstjórnarinnar um
tuttugu milljarða skattalækkan-
ir á árunum 2005-2007. Geir seg-
ir að þarna verði á ferðinni
breytingar á tekjuskatti, eigna-
skatti, erfðafjárskatti og virðis-
aukaskatti en ekki hafi verið út-
fært hvernig þær verði. „Kann-
ist þið við þetta?“ spurði Geir
fréttamenn um skattalækkanirn-
ar. „Þetta var sagt fyrir kosning-
ar – það stendur!“ Hann gerir
ráð fyrir að lækkun á tekjuskatti
verði rædd í samhengi við kjara-
samninga í vetur.
Geir lagði að öðru leyti
áherslu á stóraukið aðhald í rík-
isfjármálunum. Hann kynnti í
fyrsta sinn langtímaáætlun til
ársins 2008. „Við verðum að líta
heilt kjörtímabil fram í tímann
til að vita hvernig vð ætlum að
stýra skútunni,“ segir Geir.
Áætlunin miðar við að afgangur
verði ekki undir 1,75% af lands-
framleiðslu árið 2005 og ekki
undir einu prósenti árið 2006.
Gert er ráð fyrir halla á ríkis-
sjóði árið 2007 vegna lægðar í
framkvæmdum.
Fjármálaráðuneytið gerir ráð
fyrir að á næsta ári verði 15,4
milljarða afgangur af fjárlögum
og 9,6 milljarða afgangur árið
þar á eftir. Árið 2007 verði svo
að óbreyttu 5,7 milljarða halli.
Í fjárlagafrumvarpinu og
þjóðhagsspá er ekki gert ráð
fyrir því að Norðurál verði
stækkað. Geir segir að ákvörðun
um þetta hafi verið tekin fyrir
skömmu, eftir að lá fyrir að
Landsvirkjun ætlaði ekki að út-
vega orku til stærra álvers.
Þá gerir ríkisstjórnin ekki ráð
fyrir því að Landssíminn verði
seldur. „Landssíminn er metinn
á þetta 40 milljarða þannig að sá
peningur, ef fyrirtækið verður
selt, ætti þá að bætast í ríkis-
sjóðinn,“ sagði Geir.
Ríkisstjórnin stefnir á stórauk-
ið aðhald í ríkisfjármálunum.
Dregið verður saman í fram-
kvæmdum um 6,5 milljarða, þar
af 1,5 milljarða á þessu ári, þrjá á
því næsta og tvo árið 2005.
Forgangsverkefni ríkis-
stjórnarinnar í fjárlögum næsta
árs eru að auka framlög til líf-
eyristrygginga um 17%. Þetta fé
skilar sér að sögn Geirs til aldr-
aðra og öryrkja. Í öðru lagi ætl-
ar ríkisstjórnin að auka framlög
til heilbrigðismála um 8% en
hún skýrist mest af almennum
hækkunum í rekstri og með
auknum útgjöldum til byggingar
og reksturs öldrunarheimila. Í
þriðja lagi ætlar ríkisstjórnin að
auka framlög til menntamála um
6%. Þau eru til komin vegna
fjölgunar nemenda í háskólum
landsins en einnig til framhalds-
skóla og Lánasjóðs íslenskra
námsmanna. Þá leggur ríkis-
stjórnin sérstaka áherslu á
breytingar á rannsóknarmálum
með því að efla rannsóknar- og
tæknisjóði.
Geir segir að nýtt hagvaxtar-
skeið sé í uppsiglingu en ekki
verði jafn mikil þensla og í síð-
ustu uppsveiflu. Kaupmáttur
eigi hins vegar eftir að aukast.
Óvissuþættirnir í frumvarp-
inu eru hvort ráðist verði í
stækkun Norðuráls, hvort
Landssíminn verði seldur, niður-
stöður kjarasamninga og hvort
gengi krónunnar haldist nokkuð
stöðugt. ■
8 2. október 2003 FIMMTUDAGUR
Vosbúð við
Kárahnjúka
„Íslendingar
kaupa sér hlífðar-
föt í Kaupfélaginu
á Egilsstöðum.
Hinir hafa ekki
efni á því.“
Karl Th. Birgisson í Fréttablaðinu 1. október.
Ekki lengur Fylkismaður
„Nei, ég get engan veginn verið
sáttur.“
Aðalsteinn Víglundsson
í DV 1. október.
Nýir vendir Sjálfstæðis-
flokksins
„Þjóðin á það við
sjálfa sig hvort hún
kýs sér þau kjör, sem
hinir nýju vendir
Sjálfstæðisflokksins
boða henni.“
Sverrir Hermannsson
í Morgunblaðinu 1. október.
Orðrétt
FJÁRLÖG Efnahagssérfræðingar
bankanna telja að afgangur af
rekstri ríkissjóðs sé í minna lagi
til þess að tryggja nægjanlegt að-
haldsstig í efnahagslífinu meðan
fjárfesting vegna stóriðjufram-
kvæmda stendur yfir. Afgangur
næsta árs er um 3% af tekjum
ríkissjóðs. Til samanburðar má
nefna að útgjöld ríkissjóðs fyrstu
átta mánuði ársins jukust um
6,7%. Skattalækkanir auka þrýst-
ing til hækkunar gengis krónunn-
ar og kröfu á Seðlabankann um
vaxtahækkanir. „Þetta geta ekki
talist góð tíðindi fyrir útflutn-
ingsgreinar,“ segir Ingólfur
Bender, forstöðumaður greining-
ardeildar Íslandsbanka.
20 milljarða skattalækkun
mun að óbreyttu hafa áhrif á
vextina og þar með útgjöld heim-
ila vegna skulda. „Mér finnst
þessi afgangur alveg í það tæp-
asta,“ segir Snorri Jakobsson hjá
greiningardeild Kaupþings Bún-
aðarbanka. Hann bendir á að for-
sendur útgjalda ríkissjóðs stand-
ist næstum aldrei.
Björn Rúnar Guðmundsson,
hagfræðingur greiningardeildar
Landsbankans, tekur í sama
streng og segir fjármálamarkað-
inn vilja sjá meira aðhald en
þetta í fjárlögunum. „Þetta er
spurning um hvar menn leggja
hagstjórnarþungann. Í spá
Landsbankans var spáð hærri
hagvexti og ég held að það aðhald
ríkisrekstrar sem er boðað í fjár-
lögum muni tæpast duga gangi sú
spá eftir.“ ■
Guðjón A. Kristjánsson:
Skrýtin for-
gangsröð
FJÁRLÖG Guðjón A. Kristjánsson,
formaður Frjálslynda flokksins,
segir að stefnumótun ríkisstjórn-
arinnar um að fella niður hátekju-
skatt í þrepum sé andstæð sjónar-
miðum flokksins. „Við hefðum
heldur viljað sjá eitthvað sem
kemur barnafjölskyldum til
góða,“ segir hann.
„Svo er þarna talað um að færa
verkefni til sveitarfélaganna eins
og heilsugæsluna og málefni fatl-
aðra. Ég á bágt með að sjá að
skuldsett sveitarfélög geti tekið
við þessum verkefnum,“ segir
Guðjón. „Þetta er sérkennileg for-
gangsröð.“
Hann segir að svo virðist sem
heilu landsvæðin verði útundan í
góðærinu. „Ég sé ekki hvaða úr-
ræði eru þarna fyrir fólk frá Borg-
arfirði norður í Skagafjörð.“ ■
Össur Skarphéðinsson:
Forðumst
þenslu og
verðbólgu
FJÁRLÖG „Það er augljóst að fram
undan er tímabil með meiri hag-
vexti en minni þenslu en stjórn-
málamenn áttu von á fyrir síðustu
kosningar. Þessi fjárlög bera þess
merki,“ segir Össur Skarphéðins-
son, formaður Samfylkingarinnar.
„Ef vel tekst að halda á spöðun-
um verður svigrúm til skattalækk-
ana og til að efla félagslega velferð
en allar ákvarðanir verða að vera
vel tímasettar til að kynda ekki und-
ir þenslu og verðbólgu.“ Össur vill
að svigrúmið verði notað til að
lækka virðisaukaskatt á matvælum.
Össuri þykir skondið að um leið
og ríkisstjórnin er að lofa tuttugu
milljörðum í skattalækkanir byrji
hún á að hækka skatta um milljarð
með hækkunum á þungaskatti og
vörugjaldi á bensíni. ■
Skattar lækkaðir og
stöðugleiki tryggður
6,4 milljarða afgangur af fjárlögum. 20 milljarða skattalækkanir á kjörtímabilinu.
6,5 milljarða samdráttur í framkvæmdum 2003-2005. Ekki gert ráð fyrir fram-
kvæmdum við Norðurál eða sölu Landssímans.
GEIR H. HAARDE KYNNIR FJÁRLÖGIN
Ríkisstjórnin stefnir á stóraukið aðhald í ríkisfjármálunum. Dregið verður saman í
framkvæmdum um 6,5 milljarða, þar af 1,5 milljarða á þessu ári, þrjá á því næsta
og tvo árið 2005.
Fréttaskýring
KRISTJÁN GUY BURGESS
■ skýrir frá fjárlögum ársins 2004.
SPÁ 2004
Hagvöxtur 3,5%
Verðlagshækkun 2,5%
Kaupmáttur 2,5%
Atvinnuleysi 2,5%
Viðskiptahalli 3,25%
Gengisvísitala 125 stig
FORGANGSVERKEFNI Í FJÁRLÖGUM
Framlög til lífeyristrygginga aukast um 17%
Framlög til heilbrigðismála aukast um 8%
Framlög til menntamála aukast, einkum til háskóla, framhaldsskóla, rannsókna og LÍN
Sérstök áhersla á nýskipan rannsóknarmála með eflingu rannsóknar- og tæknisjóða
2002
%
-1
0
1
2
3
4
5
2003 2004 2005 2006 2007
VAXANDI HAGVÖXTUR
Afstaða fjármálamarkaðar:
Aðhald ríkisins
nægir varla
BJÖRN R. GUÐMUNDSSON
Fjármálaráðuneytið gerir ráð fyrir minni
hagvexti en Landsbankinn. Aðhaldsstig rík-
isins mun ekki duga gangi spá Landsbank-
ans eftir.
INGÓLFUR BENDER
Hækkandi vextir og þrýstingur til hækkun-
ar á raungengi krónunnar eru ekki góð tíð-
indi fyrir útflutningsgreinar.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
Jón Bjarnason:
Vegið að
almanna-
þjónstu
FJÁRLÖG „Það fer lítið fyrir kosn-
ingaloforðunum í fjárlagafrum-
varpinu,“ segir Jón Bjarnason,
þingmaður Vinstri grænna. Hann
segir að ekki sé gert ráð fyrir
hækkun húsnæðislána og þá sé
boðuðum skattalækknum frestað.
Jón segir að í fjárlögunum sé
vegið að almannaþjónustunni.
„Þess er krafist að notendur
þjónustunnar greiði æ stærri hlut
af kostnaðinum. Það kemur harð-
ast niður á þeim með lökust kjör-
in.“
Jón gagnrýnir enn fremur að
ekkert sé komið til móts við erfiða
fjárhagsstöðu sveitarfélaganna.
Verkefnum sé komið á þau án
þess að þeim fylgi tekjustofnar. ■