Fréttablaðið - 31.01.2004, Blaðsíða 28

28 31. janúar 2004 LAUGARDAGUR
Það er til marks um mikilvægisjómannamenntunar og sjó-
sóknar að Sjómannaskólahúsið á
Rauðarárholtinu í Reykjavík er ein
glæsilegasta skólabygging lands-
ins. Hæðirnar eru fjórar og efst
trónir turninn með klukkum sínum,
ratsjám og innsiglingarljósum. Út-
sýnið yfir sundin blá er með ólík-
indum og auðvelt að gleyma sér við
gluggana. Kynjaslagsíðan er algjör,
þarna er ein kona á hverja áttatíu
karla og nemendur utan af landi
eru sjö á móti þremur höfuðborgar-
búum. Almennt eru nemendurnir
ánægðir með námið og félagslífið
og ganga stoltir um ganga, albúnir
að stíga ölduna þegar lærdómnum
sleppir. Blaðamaður hélt á fund
þriggja vaskra karla til að forvitn-
ast um lífið og tilveruna í Sjó-
mannaskólanum. Þeir voru að klára
hádegisverðinn sinn, væna
skammta af fiskibollum, og því
saddir og sælir.
Finnur fyrir smæð sinni á
sjónum
Einar Örn Einarsson er fertug-
ur Skagamaður sem snemma fór
til sjós og vann einnig í hvalstöð-
inni í Hvalfirði hér í eina tíð. Hann
hugði ungur á nám við Stýri-
mannaskólann en rataði í tón-
menntir og vann meðal annars
sem organisti og kórstjóri í Kefla-
vík um árabil. En hvers vegna tog-
aði hafið? „Það er ekki gott að
segja en þegar þú færð sjóinn í
blóðið er erfitt að afneita því. Þú
stendur frammi fyrir náttúru-
öflunum og upplifir allt öfganna á
milli, frá því að vera á sjó á sumar-
nótt þar sem himinn og haf renna
saman í eitt yfir í að vera í aftaka-
veðri yfir hávetur þar sem þú
finnur vel fyrir smæð þinni. Ég
þekki líka samfélag blekkinganna
þar sem allt er gert til að fá mann
frá uppruna sínum, það er að segja
samfélagið sem flestir hrærast í
dag frá degi, og ég kýs að orða það
sem svo að ég hafi fengið nýtt
tækifæri,“ segir Einar Örn og á
þar við þá blessun sína að komast
í Stýrimannaskólann. Hann er
heillaður af siglingafræðinni og
finnst spennandi að reikna út sigl-
ingaleiðir frá einum stað til ann-
ars og gæti hugsað sér að starfa
við slíkt á flutningaskipum í fram-
tíðinni, einhversstaðar í heimin-
um. „Það er nefnilega svo að
menntun okkar er góð á alþjóðleg-
an mælikvarða og menn með próf
héðan geta víða fengið vinnu.“
Hann veit þó ekki almennilega
hvað hann tekur sér fyrir hendur
en gæti hugsað sér að sinna hvala-
skoðun eins og hann hefur reynd-
ar gert síðustu misseri. Einar Örn
getur auðveldlega mælt með námi
við Stýrimannaskólann: „Ég hvet
þá sem eru tvístígandi í þessum
efnum til að drífa sig í skólann því
þetta er mikil endurnæring. And-
inn innandyra er með þeim hætti
að allir hafa gott af að kynnast
honum og kennslan er með ágæt-
um.“
Langar að vinna á Queen
Mary
Kristján R. Bjarnason er tutt-
ugu og tveggja ára Eskfirðingur
og vel á veg kominn með nám í
Vélskólanum. Hann vann á verk-
stæði Eskju og sótti líka sjóinn á
skipum félagsins en hann er af
sjómönnum kominn langt aftur í
ættir. Ungur afrekaði hann meðal
annars að þiggja hærri laun en
faðir hans og var honum afar
skemmt við að rifja það upp. „Ég
byrjaði nú í rafvirkjun en hætti
fljótlega og sneri mér að vél-
stjórnarnáminu,“ segir Kristján,
sem þrátt fyrir upprunann er ekki
viss um að enda á sjónum. „Ég
ætla samt að byrja þar til að ná
mér í alþjóðleg réttindi og einn af
stóru draumunum er að vinna í
vélarrúmi skips eins og Queen
Mary,“ en fleyið það er stærsta og
glæsilegasta skemmtiferðaskip
hafanna. „Svo er að koma álver í
næsta firði þannig að ég hef ekki
áhyggjur,“ segir hann. Kristjáni
líður vel á sjónum þrátt fyrir að
ógleði geri jafnan vart við sig
fyrstu daga túranna: „Það er fínt
að vera á sjónum ef mórallinn er
góður en auðvitað getur manni
leiðst þar eins og annars staðar. Ég
hef nú bara farið í tíu daga túra og
er ekki viss um að mig langi í þrjá-
tíu eða fjörutíu daga túra á frysti-
togara,“ segir Kristján.
Fyrirmyndirnar voru góðar
Ríkarð Svavar Axelsson er tutt-
ugu og fimm ára Norðfirðingur
sem hefur lengi stundað sjóinn
líkt og faðir hans og afar. Eins og
títt er um unga menn langaði hann
að verða atvinnumaður í knatt-
spyrnu en auðnaðist ekki og varð
hafið því hans fótboltavöllur. Rík-
arð var til sjós á skipum Síldar-
vinnslunnar; Barða, Berki, Beiti
og Bjarti, og fór fyrsta túrinn
sautján ára. „Ég bar mikla virð-
ingu fyrir yfirmönnunum um borð
og það má segja að ég hafi fengið
áhugann á faginu frá þeim. Ég
fylgdist með þeim að störfum og
langaði að komast í þeirra stöður.
Seinna varð ég bátsmaður og
stýrði minni vakt um borð en til að
ná hærra þarf réttindi og í þau
ætla ég að ná,“ segir Ríkarð. Hann
er opinn fyrir ýmsu þegar spurt er
um framtíðardrauma, getur bæði
hugsað sér að vinna að veiðum og
flutningum. Og hann hefur engar
áhyggjur af að fá ekki vinnu: „Það
verður ekkert mál, menntunin er
góð og alltaf er þörf fyrir góða
menn með fína menntun.“
Þurfum ekki að greiða okkur
Eins og áður sagði ríkir karla-
veldi í Sjómannaskólanum og
mórallinn er eftir því. Húmorinn
er grófur og samskipti nemenda
oft með hrjúfara móti. Kristján
segir ákveðna kosti fylgja því að
fáar stelpur séu í skólanum:
„Sjáðu strákana í Versló, þeir
þurfa að vakna klukkan sex á
morgnana til að greiða sér fyrir
stelpurnar en við getum vaknað
fimm mínútum fyrir tíma án þess
að hafa áhyggjur,“ segir hann og
uppsker hlátur félaga sinna. Þá
benda þeir á að á skipunum sé
karlasamfélag og því eðlilegt að
sama sé uppi á teningnum í skól-
anum. Þjóðsagan af fylliríi sjó-
manna er lífseig en Einar, Krist-
ján og Ríkarð gefa lítið fyrir hana
og hafna því alfarið að sjómenn
drekki meiri en aðrar stéttir. Þeir
fullyrða um leið að minna sé
drukkið í Sjómannaskólanum en
mörgum öðrum framhaldsskólum
og benda á að ólíkt því sem gerist
víða í skólum sé drykkja Sjó-
mannaskólanema oftast nær lög-
leg því þeir eru jú flestir orðnir
tvítugir og þar með gjaldgengir í
vínbúðum og á krám. Samkennd
manna í glæsihúsinu á Rauðarár-
holti er mikil. Sú var tíðin að rígur
var milli skólanna tveggja, Stýri-
mannaskólans og Vélskólans, en
hann hefur minnkað mikið með
árunum og er nú bara viðhaldið til
að halda í gamlar hefðir. Menn
matast saman, sitja saman í
grunnfögum og skemmta sér sam-
an auk þess sem sameiginlegir
hagsmunir eru miklir. Það breytir
því þó ekki að stýrimannanemum
finnast vélstjóranemar hálfgerðir
kjánar og öfugt!
bjorn@frettabladid.is
Samfélagið í Sjómannaskólanum í Reykjavík er um margt sérstakt. Þar sitja tvöhundruð þrjátíu og fimm karlmenn
á skólabekk og þrjár konur! Yngsti nemandinn er sextán ára og sá elsti á sextugsaldri. Sjómannaskólinn er í raun
ekki annað en hús, en í því eru Stýrimannaskólinn í Reykjavík og Vélskóli Íslands.
Hafið togar
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA STEFNA Á SJÓMENNSKU
„Þegar þú færð sjóinn í blóðið er erfitt að afneita því,“
segir Einar Örn Einarsson, fertugur Skagamaður. Hann og Rík-
arð Svavar Axelsson og Kristján R. Bjarnason stefna á sjó-
mennsku, eins og flest þeirra tvöhundruð þrjátíu og fimm
karla og þriggja kvenna sem stunda vélstjóra- og
stýrimannanám í Sjómannaskólanum á Rauðarárholti.
Sjáðu strákana í
Versló, þeir þurfa að
vakna klukkan sex á
morgnana til að greiða sér
fyrir stelpurnar en við get-
um vaknað fimm mínútum
fyrir tíma án þess að hafa
áhyggjur.“
,,