Fréttablaðið - 31.01.2004, Blaðsíða 30

30 31. janúar 2004 LAUGARDAGUR
BÓK VIKUNNAR
Norwegian Wood eftir Haruki Murakami
Sagt er að í Japan, heimalandi
höfundar, hafi hvert mannsbarn
sem komið er til vits og ára les-
ið þessa bók. Bókin gerði
Murakami að súperstjörnu þar í
landi, sem leiddi til þess að
hann flúði land og sneri ekki
aftur fyrr en nokkrum árum
seinna. Aðalpersónan rifjar upp
kynni sín af tveimur ólíkum
konum. Val hans stendur milli
fortíðar og framtíðar. Bók sem
er á sinn hljóðláta hátt rík af
fegurð, húmor og trega. Einstak-
lega eftirminnileg.
■ Bókatíðindi
■ Bækur
Metsölulisti Bókabúða
Máls og menningar,
Eymundssonar og Pennans
ALLAR BÆKUR
1. Öxin og jörðin - til-
boðsverð. Ólafur Gunn-
arsson
2. Einhvers konar ég -
útsölubók. Þráinn Ber-
telsson
3. Bókin um viskuna -
útsölubók. Dalai Lama
4. Kaldaljós - tilboðsverð. Vigdís Gríms-
dóttir
5. Ruth Reginalds - tilboðsverð. Þórunn
Hrefna Sigurjónsdóttir
6. Lífshættir fugla - útsölubók. David
Attenborough
7. Mýrin. Arnaldur Indriðason
8. Sonja de Zorrilla - útsölubók. Reynir
Traustason
9. Konan í köflótta stólnum - útsölu-
bók. Þórunn Stefánsdóttir
10. Stangveiðihandbókin 2 - útsölu-
bók. Eiríkur St. Eiríksson
SKÁLDVERK - INNBUNDNAR
BÆKUR
1. Öxin og jörðin -
tilboðsverð. Ólafur
Gunnarsson
2. Plateró og ég - út-
sölubók. Juan Ramón
Jiménez
3. Þrjár sögur eftir Saki
- útsölubók. Saki (H.H.
Munro)
4. Vetrarferðin - útsölubók. Ólafur
Gunnarsson
5. Heimsins heimskasti pabbi - útsölu-
bók. Mikael Torfason
6. Höfundur Íslands - útsölubók. Hall-
grímur Helgason
7. Dauðinn á Níl - útsölubók. Agatha
Christie
8. Í allri sinni nekt - útsölubók. Rúnar
Helgi Vignisson
9. Endurfundir - útsölubók. Mary Higg-
ins Clark
10. Himinninn hrynur - útsölubók. Sid-
ney Sheldon
SKÁLDVERK - KILJUR
1. Kaldaljós. Vigdís Gríms-
dóttir
2. Mýrin. Arnaldur Indriða-
son
3. Grafarþögn. Arnaldur
Indriðason
4. Brennu-Njáls saga með
skýringum. Mál og menning
5. Ár hérans. Arto Paasilinna
6. Flateyjargátan. Viktor Arnar Ingólfs-
son
7. Dýrðlegt fjöldasjálfsmorð. Arto
Paasilinna
8. Dauðarósir. Arnaldur Indriðason
9. Röddin. Arnaldur Indriðason
10. Á villigötum. Henning Mankell
LISTINN ER GERÐUR ÚT FRÁ SÖLU DAGANA 22. 01.-28.
01. 2004 Í BÓKABÚÐUM MÁLS OG MENNINGAR, EY-
MUNDSSONAR OG PENNANS.
Í bókmenntasögunni hefurhjónaband Roberts Browning
og Elizabethar Browning á sér
goðsagnablæ. Nokkrar bækur
hafa verið skrifaðar um sam-
bandið og þekkt leikrit um það
hefur orðið að tveimur kvik-
myndum að minnsta kosti. Það
var í september árið 1846 sem
Robert Browning, þá 34 ára,
nam hina fertugu Elizabeth á
brott af heimili ráðríks föður
hennar og fór með hana til Ítal-
íu. Þau voru saman í fimmtán ár
og Browning talaði ætíð um
samband þeirra sem hið full-
komna ástarsamband. Sannleik-
urinn var hins vegar allt annar
eins og kemur fram í nýrri ævi-
sögu Roberts Browning eftir
Ian Finlayson.
Kona með stálvilja
Elizabeth var undrabarn,
svimandi greind og viðurkennd
strax á unglingsárum sem ein-
stakt ljóðskáld. Hún var sjúk-
lingur og rúmföst mestan hluta
ævinnar. Í Flórens, þar sem
hjónin bjuggu, var Browning
vanur að bera hana frá heimili
þeirra út í vagn eins og væri
hún brotthætt brúða. Elizabeth
leit á ópíum sem besta meðal
við veikindum sínum og var
orðin ópíumsjúklingur 15 ára
gömul.
Þótt Elizabeth væri líkam-
lega máttvana var hún andlega
sterk, með járnvilja og stundum
miskunnarlaus eins og sýndi sig
í framkomu hennar við Lily,
þjónustustúlku sína. Lily hafði
fylgt húsmóður sinni til Ítalíu
og starfaði hjá
Browning-hjónun-
um fyrir smánar-
laun. Þegar hún fór
fram á launahækk-
un sagði Elizabeth
henni að hún væri
vanþakklát og
gráðug. Seinna
varð Lily barnshaf-
andi og þá sendi
Elizabeth hana til
Englands til að
fæða barnið en
bannaði henni að
snúa aftur til Ítalíu
með það þar sem
ungbarn myndi
valda þeim hjónum
of miklu ónæði.
Lily kom barni sínu
fyrir á Englandi og
sneri aftur til hús-
móður sinnar en
fékk taugaáfall
stuttu seinna.
Óskiljanlegur
skáldskapur
Elizabeth fæddi
son þegar hún var 43 ára gömul.
Hún hafði viljað eignast stúlku
og gerði sitt besta til að leyna
kynferði barnsins. Þegar dreng-
urinn var orðinn ellefu ára gam-
all hafði hann aldrei klæðst
venjulegum drengjafötum og
var með gullna lokka niður á
axlir því móðir hans vildi ekki
láta klippa hann. Robert Brown-
ing mótmælti harðlega því
stelpulega uppeldi sem dreng-
urinn fékk en Elizabeth varð
ekki haggað. Eitt fyrsta verk
Brownings eftir dauða eigin-
konu sinnar var að senda dreng-
inn í klippingu og koma honum í
síðbuxur.
Annað ágreiningsefni þeirra
hjóna var dulhyggja Elizabeth-
ar. Hún gerðist spíritisti og
lærisveinn þekkts bandarísks
miðils sem Browning leit á sem
loddara. Browning kann einnig
að hafa verið afbrýðisamur
gagnvart miðlinum, sem Eliza-
beth virtist mjög heilluð af.
Samtíminn leit á Elizabeth
sem mikið skáld en að sama
skapi var hæðst að skáldskap
Brownings. Ekkert eintak seld-
ist af fyrstu ljóðabók hans. Önn-
ur ljóðabók hans þótti óskiljan-
leg. Sagt er að þegar ritstjóri
Punch, Douglas Jerrold, var að
jafna sig eftir alvarleg veikindi
hafi hann lesið þá bók. Hann
skildi ekkert í henni og taldi sig
vera orðinn heilaskaddaðan.
Hann hljóp úr herbergi sínu og
hrópaði: „Ég er orðinn fáviti,“
en róaðist þegar honum var sagt
að ekki nokkur maður skildi
bókina.
Bældur maður
Robert Browning kom sam-
tímamönnum ekki fyrir sjónir
sem skáld. Thomas Hardy sagði
að hann minnti helst á sjálfum-
glaðan kaupmann. Aðrir líktu
honum við bankamann eða þjón.
Henry James skrifaði skáldsögu
sem hann byggði á hugmyndum
sínum um Browning en þar var
fjallað um leikritahöfund sem á
sér tvífara sem skrifar öll verkin
fyrir hann. James hafði ein-
hverju sinni á orði að Browning
væri fullur af niðurbældri reiði
og læsi ljóð sín eins og hann
hefði andstyggð á þeim og vildi
bíta þau í sundur.
Browning var dulur maður og
opinberaði aldrei tilfinningar
sínar fyrir öðrum. Hann virðist
hafa verið nokkuð þjakaður í
hjónabandi þar sem kona hans,
sem þarfnaðist stöðugrar um-
önnunar, réði því sem máli
skipti. Þar fékk hann ekki að
njóta sín sem manneskja.
Gagnrýnandi Sunday Times
sem fjallar um þessa nýju ævi-
sögu um Browning segir að hver
sá maður sem hefði þurft að búa
með Elizabeth Barrett Browning
hefði lært að dylja tilfinningar
sínar mjög vandlega.
kolla@frettabladid.is
ROBERT BROWNING
Hann lýsti hjónabandi sínu sem fullkomnu en í nýrri ævisögu er efast rækilega um að þær
staðhæfingar hafi verið réttar.
Ný ævisaga um ljóðskáldið Robert Browning er kom-
in út. Í henni kemur margt nýtt fram um hjónaband
skáldsins, sem hann sjálfur taldi fullkomið.
Bældur
Browning
Samtíminn leit á
Elizabeth sem mikið
skáld en að sama skapi var
hæðst að skáldskap Brown-
ings. Ekkert eintak seldist af
fyrstu ljóðabók hans. Önnur
ljóðabók hans þótti óskiljan-
leg.
,,
Rithöfundurinn Mark Haddonfékk fyrir nokkrum dögum
hin virtu Whitbread-verðlaun
fyrir skáldsögu sína The Curi-
ous Incident of the Dog in the
Night-Time. Bókin var bæði
gefin út sem barnabók og full-
orðinsbók og hefur unnið nokk-
ur barnabókaverðlaun. Hún
hefur selst í 97.000 eintökum í
Bretlandi og er nú í efsta sæti
metsölulistans. Haddon hefur
alls gefið út 16 barnabækur en
engin þeirra hefur vakið jafn
mikla athygli og þessi nýja bók
sem gagnrýnendur og lesendur
keppast við að lofa. Í verðlauna-
bókinni er sagan sögð frá sjón-
arhóli 15 ára drengs með
Asperger-heilkenni. Hann hefur
sérhæfileika þegar kemur að
tölum og reikningi, er aðdáandi
Sherlock Holmes og ætlar sér
að komast að því hver drap
hund nágrannans.
Dómnefndin komst snemma
að þeirri niðurstöðu að bók
Haddons ætti að hreppa verð-
launin. Einn hrifningarfullur
dómnefndarmaður sagði að bók
Haddons nýtti sér fötlun til að
varpa ljósi á heiminn. Formaður
nefndarinnar sagði að Haddon
tækist einstaklega vel að laða
fram rödd drengsins sem birtist
sem hugsandi og blíðlynd mann-
eskja. Bókin væri einnig afar
fyndin og enginn dómnefndar-
manna hefði áður lesið bók sem
líktist henni.
Aðrar tilnefndar bækur voru
ljóðabókin Landing Light eftir
Don Paterson sem hlaut TS
Eliot-verðlaunin í fyrra;
Booker-verðlaunabókin Vernon
God Little eftir DBC Pierre;
verðlaunabarnabókin The Fire-
Eaters eftir David Almond og
rómuð ævisaga George Orwell
eftir DJ Taylor. Almennum les-
endum gafst tækifæri
til að greiða atkvæði um
bestu bókina á vefsíðu
Whitbread og þar vann
bók Haddons. Þegar
hefur verið boðið í kvik-
myndaréttinn og þar á í
hlut fyrirtæki á vegum
leikarans Brad Pitt.
Bók kemur út í ís-
lenskri þýðingu um
næstu jól hjá Máli og
menningu. ■
MARK HADDON
Rómuð verðlaunabók hans fjallar
um dreng með Asperger-heil-
kenni.
Ný Whitbread-verðlaunabók:
Bók sem varpar ljósi á heiminn
ELIZABETH BROWNING
Hún var undrabarn og viðurkennd strax á unglingsárum
sem einstakt ljóðskáld. En hún var líka sjúklingur og rúm-
föst mestan hluta ævinnar.