Fréttablaðið - 17.07.2004, Blaðsíða 10

17. júlí 2004 LAUGARDAGUR
Aukin nærsýni er lífsstíl um að kenna samkvæmt nýrri rannsókn:
Bókalestur skaðlegur sjóninni
VÍSINDI Helsta ástæðan fyrir auk-
inni nærsýni meðal Asíubúa er
sú að lífsstíll þeirra hefur tekið
miklum breytingum. Nú er svo
komið að þar sem ástandið er
verst, í Singapúr, eru fjórir af
hverjum fimm átján ára piltum
sem gegna herþjónustu nærsýn-
ir. Fyrir þrjátíu árum var ein-
ungis fjórði hver nýliði nær-
sýnn.
Í grein í New Scientist segir
að ein nærtækasta skýringin á
því að sífellt fleiri ungmenni
greinist nærsýn sé sú að þau ein-
blína mun meira en áður á hluti
sem eru nálægt þeim, einkum
tölvuskjái, sjónvörp og bækur.
Augað aðlagar sig að þessu til að
minnka álagið sem þarf til að sjá
hluti í fókus. Þetta gerir að verk-
um að augað á erfiðara með að
sjá fjarlægari hluti í fókus.
Því hefur lengi verið haldið
fram að meiri tíðni nærsýni í
Asíu megi rekja til genasamsetn-
ingar. Þessu vísa vísindamenn-
irnir Morgan og Kathryn Rose
við Háskólann í Sidney á bug,
eftir að hafa kannað yfir 40 rann-
sóknir. Þau segja meiri tengsl
milli mikils lestrar og nærsýni
en uppruna fólks og nærsýni.
Talið er að nærsýni kunni að
aukast á Vesturlöndum rétt eins
og hún hefur gert í Asíu. ■
Milljarðatugir í húfi
Skilvirk starfsemi stofnana og útboð vissra þátta getur lækkað kostnað
um fimmtán prósent og upp úr. Hérlendis gæti slíkt skilað allt að
tuttugu milljörðum króna í sparnað segir formaður Verslunarráðs.
STJÓRNSÝSLA Spara má milljarða
króna árlega með skilvirkri stjórn
opinberra stofnana. Slík er reynsla
Breta sem gefur vísbendingar um að
ná megi fram miklum sparnaði hér.
„Ein regla sem Bretar eru að sjá
er að ef starfsemin er skilvirk og
hluti hennar boðinn út þá ná stjórn-
völd að minnsta kosti 15 prósenta
sparnaði,“ segir Þór Sigfússon,
framkvæmdastjóri Verslunarráðs
Íslands, um mögulegan sparnað í
rekstri opinberra stofnana.
Þór segir nokkur atriði sem gott
sé að hafa í huga þegar kemur að því
að tryggja skilvirkni stofnana og
sparnað í rekstri þeirra.
„Það er alltaf talað um hvað
eigi að gera við þessar stofnanir
sem fara ár eftir ár fram úr. Nú er
búið að leggja til að það sé auð-
veldara að segja upp almennum
starfsmönnum ríkisins. Við telj-
um að það sé mjög eðlilegt að það
séu líka aukið svigrúm til að segja
upp forstöðumönnum stofnana
standi þeir ekki sína plikt,“ segir
Þór og bætir við að breyta ætti
lögum þannig að enginn vafi leiki
á að „ef forstöðumenn eru með
framúrkeyrslu ár eftir ár, eru
áskrifendur að umframfjárlögum,
þá eigi að vera hægt að segja
þeim upp“.
Annað sem málið snýr að eru
stofnanirnar sjálfar. „Það hefur
gengið langbest að fækka stofnun-
um. Þær eignast sitt eigið líf oft á
tíðum,“ segir Þór.
Þór segir erfitt að tiltaka ákveðna
tölu um ákveðinn sparnað þar sem
sumar stofnanir séu vel reknar og
haldið innan fjárheimilda meðan
aðrar keyri aftur og aftur fram úr
fjárlögum. „Á stofnanaþættinum
gæti þetta verið allt að tuttugu millj-
arðar. Það gæti náðst slíkur sparnað-
ur ef það yrði farið í þetta ferli.“
„Viðskiptalífið er að gera þetta
hvern einasta dag. Ef þetta væri
Íslands hf. Hvað myndum við
gera til að ná endum saman? Það
er ekkert endilega að það þurfi að
hækka skatta heldur má skoða
miklu fremur gjöldin. Þar má
gera mikið, mikið betur. Það er
bara ekki í tísku núna, því miður,
að fást við útgjöld,“ segir Þór.
brynjolfur@frettabladid.is
DÓMSMÁL Liðlega tvítugur maður
hefur verið dæmdur í árs fangelsi
fyrir þjófnað.
Maðurinn, sem var dæmdur í
Héraðsdómi Reykjaness, fór fyrr
á árinu í heimildarleysi inn í íbúð
í Hafnarfirði þaðan sem hann
hafði á brott með sér verðmæti
fyrir um eina milljón króna.
Maðurinn hefur áður hlotið
átta dóma og hefur alls verið
dæmdur í eins árs fangelsi. Þá var
maðurinn í febrúar síðastliðnum
dæmdur í tólf mánaða fangelsi,
þar af níu mánuði skilorðsbundið,
í Héraðsdómi Vesturlands. Hann
rauf því skilorðið með brotinu.
Eigandi munanna sem stolið
var setti fram bótakröfu, sem var
vísað frá. Ákærða var gert að
greiða allan sakarkostnað. ■
Hákon Eydal
Lokaði sig
af í óreglu
og einsemd
Hákon Eydal situr í gæsluvarðhaldivegna hvarfs Sri Rahmawati, fyrrumsambýliskonu sinnar. DV rekur söguhans frá því hann var lítill strákur íAusturbæjarskóla þar til hann misstistjórn á neyslunni. Bls. 8, 10 og 11
Anorexíanmun drepa mig
Kalli BjarniBlæs á
kókaínið Bls. 9
Eiríkur TómassonEkki raunverulegt lýðræði á Íslandi Bls. 12-13l . -
Árný Hildur Árnadóttir hefur þjáðst af anorexíu í sjö ár. Hún er 35 kíló en
finnst hún vera of feit til að fara í sund. Árný Hildur er búin að skipuleggja hvar og hvernig hún mun deyja.
Bls. 14-15
DAGBLAÐIÐ VÍSIR 159. TBL. – 94. ÁRG. – [LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 2004 ] VERÐ KR. 295
Íslensku
drottningarnar Bls. 24-25
Lokaði
sig
inni í
kókaín-
vímu
Ungur maður dæmdur í fangelsi:
Stal verðmætum fyrir milljón
HAFNARFJÖRÐUR
Maður um tvítugt braust inn í hús í Hafnarfirði og stal verðmætum fyrir um eina milljón króna.
ÞÓR SIGFÚSSON
Aukin skilvirkni í rekstri opinberra stofnana getur skilað milljarðasparnaði ár hvert, segir formaður Verslunarráðs Íslands.
SÉÐ MEÐ HJÁLP GLERAUGNA
Nærsýni asískra ungmenna hefur aukist
verulega síðustu ár og er talið að sömu
þróunar fari að gæta í Evrópu.