Fréttablaðið - 17.07.2004, Blaðsíða 13

Þrasgirni og þrátefli verður að linna
Sú fullyrðing heyrðist framan af
árinu og margendurtekin sem
sannleikur af vörum manna, sem
þykjast vita öðrum meira um
líffaldur lagagreina, að 26. grein
stjórnarskrár lýðveldisins Íslands
væri dauður bókstafur vegna þess
að fjórir nafngreindir forsetar
Íslands neyttu aldrei réttar forseta
að synja lagafrumvörpum stað-
festingar. Með vísan til þessa
hefur það síast inn í huga ýmissa
stjórnmálamanna, að 26. greinin í
stjórnarskránni sé ekki aðeins úr-
elt fyrir notkunarleysi, heldur sé
hún frá upphafi einhvers konar að-
skotahlutur, meinloka í andstöðu
við þingræðið. Þessi skoðun á sér
nokkra formælendur, en þó vill svo
til að jafnvel flokksforingjar, sem
varla mega heyra þjóðaratkvæði
nefnt, fara hægt í sakirnar að játa
á sig úreldingar- og dauðakenning-
una. Þeir hafa að lokum viðurkennt
að 26. greinin heimilar forseta
Íslands, ef honum sýnist svo, að
synja lagafrumvarpi staðfestingar
og skal þá leggja þá ákvörðun und-
ir þjóðardóm, þjóðaratkvæði. Hins
vegar hafa þeir af furðulegri þras-
girni reynt að flækja framkvæmd
þjóðaratkvæðagreiðslunnar eða
komast hjá henni og rugla með því
heilbrigða umræðu um kjarna
málsins, sem er það að forseti
Íslands á það undir sjálfs síns mati
(án atbeina ríkisstjórnar) að synja
lagafrumvarpi staðfestingar.
Aðgerðarleysi fyrrverandi for-
seta Íslands (Sveins Björnssonar,
Ásgeirs Ásgeirssonar, Kristjáns Eld-
járns og Vigdísar Finnbogadóttur)
bindur ekki hendur núverandi for-
seta. Hann hefur þegar neytt þess
réttar sem forseta er ætlaður sam-
kvæmt greininni. Hafi hún legið í
dvala í 60 ár er nú ljóst að hún er
sprelllifandi og tiltæk forseta (hver
sem hann er) svo lengi sem hún er
ekki afnumin með löglegum hætti.
Viðbrögð ríkisstjórnar við
ákvörðun forseta er mál út af fyrir
sig. Stofnað hefur verið til þráteflis
sem er í senn efnislega vafasamt (að
ekki sé meira sagt) og pólitískt
óskynsamlegt eins og nýleg skoðana-
könnun á fylgi stjórnmálaflokka ber
með sér. Samkvæmt henni er stuðn-
ingur við ríkisstjórnina í lágmarki.
Hins vegar er erfitt á þeirri
stundu sem þetta er ritað (12. júlí)
að geta sér til um framhald og
þróun málsins. Friður um máls-
meðferð er ekki í sjónmáli og mála-
lok ófyrirséð. Hitt stendur og má
kalla sigur, að 26. grein stjórnar-
skrárinnar er í fullu gildi. Efni
hennar verður ekki vefengt úr þessu.
Deilur þær sem sagðar eru standa
um „framkvæmd og formsatriði“
eru í raun og veru annað og meira.
Þær fjalla líka um efnisatriði, þar
sem oft verður ekki greint á milli
efnis og forms nema með lagakrók-
um, sem jaðra við lögleysu. Áhugi
ríkisstjórnarinnar á að komast hjá
þjóðaratkvæðagreiðslu hefur leitt
hana út á hálar brautir. Þetta hlýtur
að hryggja margan stuðningsmann
þeirra stjórnmálaflokka, sem að
ríkisstjórninni standa. Í Framsókn-
arflokknum er víðtæk óánægja
með afstöðu forustumanna flokks-
ins í þessu máli. Þrasgirni og þrát-
efli verður að linna. Tími lögfræði-
álitanna er liðinn. Tími stjórnmála-
lausna er upprunninn.
Höfundur er fyrrverandi alþingis-
maður Framsóknarflokksins.
13LAUGARDAGUR 17. júlí 2004
Opið bréf til Davíðs og Halldórs
Elías Davíðsson tónskáld skrifar opið bréf
til Davíðs Oddssonar og Halldórs Ásgríms-
sonar vegna loftárásar á útvarpsstöð í
Serbíu vorið 1999 sem hann segir að hafi
verið heimiluð á leiðtogafundi NATO í
Washington nokkru áður. Spyr hann hvort
þeir hafi beitt sér á þessum fundi gegn
þessari heimild. „Eruð þið tilbúnir til að
biðja íslensku þjóðina afsökunar á því að
hafa með leynd og í nafni þjóðarinnar
blessað og heimilað árás á saklausa borg-
ara annarrar þjóðar?“ spyr hann.
Sjá Visir.is
Hjálpum laxinum í Elliðaánum
Stefán Jón Hafstein borgarfulltrúi skrifar
um málefni Elliðaánna og ræðir um til-
lögur samráðshóps, sem borgarráð skip-
aði, til verndar vatnasvæðinu og lífríki
þess. Meðal tillagna er að veiðimenn hlífi
laxi í ánum í sumar með því að sleppa
honum. „Hópurinn leggst ekki gegn hóf-
samri nýtingu sem feli í sér að þeir sem
áhuga hafa á taki með sér lax í soðið, en
hvetur eindregið til þess að stefnt verði að
því að veiðiálag verði minnkað. Hópurinn
beinir því til stjórnar Stangaveiðifélags
Reykjavíkur að tilmælum um þetta efni
verði komið til allra veiðimanna sem
stunda árnar og þeim gefnar leiðbeiningar
um hvernig sleppa megi laxi ósködd-
uðum“.
Sjá Visir.is
Kóreustríðið í nútímanum
Gylfi Páll Hersir skrifar um Kóreu og ger-
ir athugasemdir við skrif í Fréttablaðinu
um málefni landsins. „Skipting Kóreu er
eldfimt mál og stærsta málið sem má re-
kja beint til aðstæðna við lok heimsstyrj-
aldarinnar en er enn óleyst. Bandaríkja-
stjórn og önnur heimsvaldaríki setja nú á
oddinn kröfur um að Kórea hætti að þróa
kjarnorku. Eftir áratuga viðskiptabann
hyggjast þau ekki aðeins svipta landið
rétti til þess að verjast, heldur ætla þau að
snúa þróun raforkuframleiðslu við. Þau
ætla að koma í veg fyrir rafvæðingu sveita
og fjölmargra þéttbýlissvæða. Þau ætla að
stemma stigu við almennri tækniþróun og
framleiðslu og varpa íbúum landsins í
myrkur“.
Sjá Visir.is
SKOÐANIR Á visi.is
INGVAR GÍSLASON
UMRÆÐAN
STJÓRNMÁLA-
ÁSTANDIÐ
Leiðrétting
Í Minni skoðun á miðvikudaginn vísaði
ég til ummæla forsvarsmanna Gallup á
Íslandi og Félagsvísindastofnunar um
skoðanakannanir Fréttablaðsins. Þarna
gerði ég Þórólf Þórlindsson, prófessor
við félagsvísindadeild, að innanbúðar-
manni í Félagsvísindastofnun – sem
hann er ekki. Þórólfur er tengdur Rann-
sóknum og greiningu, sem er í sam-
keppni við Félagsvísindastofnun. For-
svarsmenn Félagsvísindastofnunar hafa
aldrei gagnrýnt skoðanakannanir
Fréttablaðsins eða þá aðferð sem
blaðið notar né heldur kannanir DV á
sínum tíma og þar áður Dagblaðsins.
Þetta leiðréttist hér með.
Gunnar Smári
Við hvetjum lesendur til að senda
okkur línu og leggja orð í belg um efni
Fréttablaðsins eða málefni líðandi
stundar. Greinar og bréf skulu vera
stutt og gagnorð. Ritstjórn áskilur sér
rétt til að stytta aðsent efni. Einnig
áskilur ritstjórn sér rétt til að birta
aðsent efni að meginhluta á vefsíðu
blaðsins, sem er Vísir.is, og vísa þá til
þess með úrdrætti í blaðinu
sjálfu.Vinsamlega sendið efni í
tölvupósti á greinar@frettabladid.is.
Þar er einnig svarað fyrirspurnum um
lengd greina.