Tíminn - 17.03.1973, Qupperneq 23

Laugardagur 17. marz 1973
TÍMINN
23
nir stefnu sína og störf
,a samtaka var haldiö hér á landi sumariö 1966
förum og lemstrunum, eyöilegg
ingu milljóna verömæta og tor
timingu á einstaka mannslifi i
ofanálag. Þetta orsakast af þvi að
menn vilja ekki viöurkenna staö-
reyndir: Vélarnar hafa tekiö nú-
timamanninn I slna þjónustu.
Þær veita okkur þægindi, en þær
gera jafnframt kröfur, er viö
veröum aö uppfylla. Kröfur, sem
aldrei hafa veriö geröar til neinn-
ar kynslóðar i jafnrikum mæli.
Undanbragðaleysi þessarar
tækni er algjört, sé hún ekki með-
farin á rökvisan og nákvæman
hátt. Þess vegna hlýtur aö fara
sem fer þegar viö t.d. setjum 100
hestafla vél I bifreiðarliki I
hendur fjölda manna, sem sjálf-
ráðir og vitandi vits svipta sig
hæfninni til aö stjórna þeim meö
þeirri nákvæmni sem vélin
krefst, og hún veröur I höndum
þeirrá vitisvél lemstrunar og
dauða — einungis vegna tregðu
einstaklingsins að viöurkenna
staöreyndir, og haga sér sam-
kvæmt þvl.
Þessi tregða á aö viðurkenna
staöreyndir, I sambandi viö fíkni-
efni, lýsir sér meöal annars I
þeirri trúarsetningu margra
manna, aö þaö sé persónulegt
ófrelsi (og alls ósamrýmanlegt
þessum slöustu og frjálslyndustu
timum) ef þeir fái ekki að hafa
fullkomiö frjálsræði um notkun
áfengis og vitanlega komi ekki tii
mála aö meina mönnum neyzlu
þess. Þetta er rökfræöilega séð
rangt, þvl oft og tiðum er óhjá-
kvæmileg afleiðing neyzlunnar sú,
að hún tekur fram fyrir hendur
neytandans og gerir hann af
sjálfu sér ófrjálsan að athöfnum
sinum, og þar meö gerist hann
hættulegur sínu umhverfi og þeim
reglum og lögum er rikisvaldið
setur til verndar einstaklingnum
og umhverfi hans. Hann setur sig
i óábyrga afstöðu gagnvart sam-
félaginu og verður oft og tiðum
valdur að ýmsu þvi er enginn
maður getur staðið i ábyrgð fyrir
eins og bent var á hér að framan.
Með neyzlu áfengis og annarra
hliðstæðra fiknilyfja, hefur ein-
staklingurinn sjálfviljugur eða
ótilkvaddur rofið það vitræna
samband við meðborgararna.sem
hann allsgáður telur sjálfsagt, og
þjóðfélagið á kröfu til aö hann
virði. Þessháttar atferli er órök-
visst, óeðlilegt og ranglátt gagn-
vart samfélaginu.
Það er mikið rætt um mengun
andrúmsloftsins, mengun láðs og
lagar. En það er minna rætt um
mengun hugarfarsins og heil-
birgðinnar. Það er rætt um
hreint land og fagurt land, en
minna um fagurt mannlif. Mundi
það þó ekki vera undirstaða hins?
Fagurt mannlif er þvi miður að-
eins draumur margra ein-
staklinga, eygður i gegnum
hyllingar þeirrar hverfulu lifslygi
sem fikniefnin skapa.
Nútima tækni, sambúöarþörf og
umgengnisnauðsyn i fjölbýli,
hljóta að færa alla löggjöf þjóða
til þeirrar áttar að vegna sam-
félagslegs öryggis veröi meira
ráðandi en nú er, vitund og viður-
kenning þeirrar nauðsynjar, að æ
fleiri séu æ oftar að fullu og öllu
allsgáðir, sem raunverulega
þýðir: allsgáðir einstaklingar I
sameinuðu og samáþyrgu
þjóðfélagi. Vandamál áfengis og
annarra fikniefna verða ekki
leyst fyrr en allur þorri einstakl-
inga viðurkennir samábyrgð sina
og þjóðfélagið vill standa sam-
einað og einhuga I þessu mann-
helgismáli. Sú kemur tíð.
Indriði Indriðason.
SAMTÖKIN ÍSLENZKIR
UNGTEMPLARAR 15 ÁRA
Sumardagurinn fyrsíi árið 1958
var sérstakur fagnaðardagur i
sögu bindindis æskunnar, en þann
dag voru samtökin tslenzkir
ungtemplarar stofnuð. Eru þvi á
þessu vori 15 ár liðin frá stofnun
IUT, sem er sjálfstæð félags-
hreyfing ungs fólks á vegum
IOGT.
Samtökin tslenzkir ung-
templarar voru stofnuð fyrir
beina hvatningu og stuðning frá
Norræna ungtemplarasam-
bandinu (NGUF) og i samráði við
yfirstjórn IOGT hér á landi. Með
stofnun ÍUT er lagður grund-
völlur að starfsemi hér svipað og
verið hafði á hinum Norður-
löndum um margra áratuga
skeið, sem hafði gefið þar mjög
góða raun sem fjölþættur, áhrifa-
rikur og skemmtilegur félags-
skapur ungs fólks.
Stofnaðilar IUT voru 8 ung-
mennastúkur, er höfðu flestar
starfað stuttan tima. Elzta félag
innan IUT er ungtemplarafélagið
HRÖNN I Reykjavik, forustu-
félag samtakanna og eins konar
kjölfesta þeirra alla tið, er
einmitt 15 ára um þessa mundir,
stofnað 7. apríl 1958. Nú starfa á
vegum IUT eingöngu ung-
templarafélög.
Bindindi/ bræöralag, þjóð-
arheill.
1 félagsstarfi IUT er lögð
megináherzla á að unnið sé að
þvi, er felst i kjörorði samtak-
anna: BINDINDI BRÆÐRALAG
ÞJÖÐARHEILL. Starfsemin
byggist á almennu félagsstarfi I
Afnám
vfn-
veitinga
á vegum
ríkisins
FIMM alþingismenn úr jafn-
mörgum stjórnmálaflokkum,
þeir Vilhjálmur Hjálmarsson,
Jón Arm. Héðinsson, Karvel
Pálmason, Helgi F. Seljan og
Oddur ólafsson, hafa flutt
svohljóðandi þingsályktunar-
tillögu á alþingi þvi, sem nú
situr:
„Alþingi ályktar að skora á
rikisstjórnina að hætta vín-
veitingum I veizlum sinum”.
Greinargerö alþingismann-
anna fyrir tillögunni er
þannig:
„Stöðugt slgur á ógæfuhlið i
áfengismálum Islendinga.
Andspyrna félaga og einstak-
linga fær ekki rönd við reist.
Opinberar skýrslur sanna al-
mannaróm I þessu efni.
Aö dómi flutningsmanna
þessarar tillögu er fyllsta
ástæða til þess, að rikisvaldið
gefi hér gott fordæmi, I stað
þess að kynna drykkjusiði við
margvisleg tækifæri”.
Hér gefst ráðamönnum
þjóðarinnar tækifæri til að
sýna I verki, hvort nokkur al-
vara fylgi orðum þeirra
margra um, að mikil nauðsyn
sé að draga úr áfengisneyzlu
þjóðarinnar.
deildunum: fundahald,
skemmtanir, ferðalög, iþróttir
og mót, er miðast fyrst og fremst
við fólk á aldrinum 14 til 25 ára.
Stofnþing IUT var haldið i
Reykjavik, fyrsta ársþingið var i
Hafnarfirði, en það seinasta var i
Vestmannaeyjum sumarið 1972.
Auk nefndra staða, hefur þingið
verið haldið að Jaðri, en þar hefur
það oftast verið, á Siglufirði, Isa-
firði, Galtalækjarskógi og að
Lyngbrekku I Mýrasýslu. 1 sumar
verður þingið á Sauðárkróki.
Mótshald:
Veigamikið atriði i starfi IUT
hafa verið m'ot. Þannig var
Jaðaramótið haldið árlega i
ágústmánuði i 12 ár samfleytt við
vaxandi vinsældir.
Með landsmóti IUT á Siglufirði
1967 var brotið blað I sögu sam-
takanna. Þetta fyrsta landsmót
sóttu um 300 ungtemplarar.
Næsta landsmótið var haldið að
Staöarhrauni i Mýrasýslu i
tengslum við ársþingið sumarið
1969, og þriðja landsmótið i
Galtalækjarskógi. 1971. I sumar
verður landsmótið haldið á
Sauðárkróki.
IUT var um árabil óbeinn aðili
að Bindindismótinu, sem
Umdæmisstúlkan nr. 1 stóð fyrir
um Verzlunarmannahelgina allt
frá 1960, að fyrsta mótið var
haldið að Húsafelli. Samtökin
urðu beinn aðili að Bindindis-
mótinu 1967, en þá var það haldiö
i Galtalækjarskðgi á vegum fyrr-
nefndra aðila.
tslenzkir ungtemplarar voru i
hópi þeirra niu aðila, er stofnuðu
Æskulýðssamband Islands
sumarið 1958 og hafa fulltrúar
1UT og ÆSI tekiö rikan þátt i
margvislegu starfi Æskulýðs-
sambandsins. Auk þess hefur IUT
átt aðild að
Landssambandinu gegn áfengis-
bölinu, Bandalagi æskulýðsfélaga
Reykjavikur, Norræna félaginu,
Landvernd, Norræna bindindis-
þinginu, Alþjóðasambandi ung-
templara og siðast en ekki sizt
Norræna ungtemplararáðinu,
eins og samtök norrænna ung-
templara nefnast i dag. Eins og
fyrr segir, hafa samskiptin verið
góð við Norræna ungtemplara og
þau verið mikil allan þennan
tima. Fulltrúar ÍUT hafa sótt öll
mót, þing og samnorræna fundi
ungtemplara frá 1958.
87ÁRERUliðin áþessu
ári siðan fyrstu barna-
stúkurnar voru stofn-
aðar hér á landi. Alla tið
siðan hefur Góð-
templarareglan staðið
fyrir starfsemi þeirra
viðs vegar um land.
Yfirmaður starfsem-
innar er kallaöur stór-
gæzlumaður unglinga-
starfs, og hefur Hilmar
Jónsson bókavörður i
Keflavik gegnt þvi starfi
siðustu tvö ár. Hilmar
segir þetta um starfsemi
barnastúknanna:
Á barnastúkufundum æfast
Sumarið 1966 var 50 ára af-
mælismót Norræna ungtemplar-
asambandsins haldið hér á landi
og höfðu Islenzkir ungtemplarar
veg og vanda af undirbúningi og
framkvæmd þess. Komu þá
hingað til lands um 200 norrænir
ungtemplarar, Rúmlega 40 is-
elnzkir ungtemplarar tóku þátt i
Norræna ungtemplaramótinu I
Sviþjóð sumarið 1968 og fast að
þvi jafn margir félagar sóttu
mótið i Noregi s.l. sumar, en mót
Norrænna ungtemplara eru nú
haldin á fjögurra ára fresti á vixl
i þjóðlöndum Norðurlanda.
Leiðtoganámskeið
1UT hefur efnt til margra nám-
skeiða, iþróttamóta, ráðstefna
eða umræðurfunda um æskulýðs-
og bindindismál, eitt sér eða i
samvinnu við aðra, auk leiðtoga-
námskeiðs hjá deildunum og ár-
legra formannafunda siðustu
árin. Þá efndi ÍUT til bindindis-
og umferðamálasýningar i
Reykjavik árið 1962 og 1964 ásamt
Bindindisfélagi ökumanna og
Abyrgð, tryggingafélagi
bindindismanna. Fyrir tilstilli
^fengisvarnarráðs rikisins hefur
IUT átt þess kost að senda félaga
á Æskulýðsleiðtoganámskeið i
Noregi og hafa fimm félagar
samtakanna notið þessa gagnlega
namskeiðs.
Nokkuð samstarf hefur verið
við Samband bindindisfélaga i
skólum (SBS) Efnt hefur verið til
sameiginlegra funda með
stjórnum sambandanna. Þá
stóðu þessir aðilar auk Bindindis-
félags Islenzkra kennara að gerð
auglýsingaspjalds 1971 með að-
vörun um hættur ölvunar við
akstur, en spjaldi þessu var dreift
með sérstakri herferð til öku-
manna. Texti á spjaldinu er:
„Dauðinn er oft förunautur
ölvaðs ökumanns” Ennfremur
létu sömu aðilar útbúa aug-
lýsingaspjald gegn áfengis-
neyzlu, sem ætlað er að nái til
ungs fólks. Áður hafði ÍUT látið
útbúa litprentað auglýsinga-
spjald gegn sigarettureykingum
er bar áletrunina „Dýrt og
hættulegt”, sem birzt hefur i
blöðum og timaritum, auk þess
að vera dreift viða fyrr á árum.
Innan vébanda eru 9 deildir
með rúmlega^SOO félagsmenn.
Formaður lUT er Gunnar
Þorláksson, fulltrúi, Reykjavik
E.H.
unglingar I fundarreglum og
fundarstjórn. Þar lesa þeir upp
skemmtiefni ellegar efni alvar-
legs eðlis. Þar eru fluttir leik-
þættir, oft eftir börnin eða ung-
lingana sjálfa, og stundum löng
leikrit, sungið og fariö i ýmsa
leiki. Aherzla er lögð á félagslega
þjálfun. Margar barnastúkur
halda á hverju ári árshátlð, þar
sem sérstaklega er vandað til
dagskrár. A sumrum er stundum
farið i ferðalög.
A vegum unglingareglunnar
kemur út ársritið Vorblómið, sem
Sigurður Gunnarsson fyrrum
skólastjóri hefur haft mestan veg
og vanda af frá upphafi.
Barnastúkurnar eru nú rúm-
lega 40 I landinu með 4000-4500
félögum. A Akureyri eru starf-
andi 3 barnastúkur, en fjöl-
mennust mun Nýársstjarnan i
Keflavik vera með yfir 400 félaga.
Barnastúkur