Tíminn - 08.07.1973, Page 15

Sunnudagur 8. júlí 1973.
T>/ lj! i i.a ■* m
TÍMINN
ÁRNAR OG VÖTNIN
EIN STÆRSTA AUÐ-
LIND ÍSLENDINGA
STUTT YFIRLIT UM VEIÐI
f NÁLÆGUM LÖNDUM
i siðustu grein var rætt litillega
um nokkur vandamál i sambandi
við þróun veiðimála, en áður en
við ræðum það nánar, skal vikið
að skipulagi veiðimála i nálægum
löndum ofl.
Eins og áður var um getið, er
Noregurþað lánd sem einna helzt
svipar til um staðhætti og hér eru.
1 Noregi eru um 150 laxár og
margar þeirra mjög góðar.
Ef veiði yrði hætt i sjó við
Noregsstrendur, yrði Noregur á
samri stundu eitt mesta laxveiði-
land i heimi, kannske að undan-
skildu Kanada, ef friðunin við
Grænland verður að veruleika og
skilar tilætluðum árangri.
í Finnlandier svo til engin lax-
veiði, en i þúsund vatna landinu
er gnægð fiskjar, en aðallega
hinn svokallaði „óeðla” fiskur,
þ.e. aðrar fisktegundir, en af
laxaættinni.
1 Lappiandi eru góð veiðivötn
og ár og mun fást þar vænni
fiskur, þ.e. urriði og bleikja en
viða annarsstaðar i Skandinaviu,
en þó er smáfiskurinn þar i yfir-
gnæfandi meirihluta.
t Norður Sviþjóð veiðist
allmikið af urriða og bleikju i
vötnunum, en er yfirleitt smár
fiskur. Þegar sunnar dregur i
Sviþjóð fer hinn svokallaði
„lokal” fiskur að ná yfirhöndinni,
gedda, abbori ofl. tegundir, en i
Sviþjóð eru um 100.000 vötn.
Veiðiskapur er þrátt fyrir þetta
ákaflega vinsæl iþrótt i Sviþjóð,
eins og meðal flestra iðnaðar-
þjóða. Þetta tilefni til að dveljast
úti við og hafa eitthvað fyrir
stafni, virðist vera sifellt vinsælla
allstaðar og mikill fjöldi Svia fer
um hverja helgi yfir landamærin
til Noregs, að veiða urriða, þótt
hann sé ekki stærri, en 2-400
grömm.
Laxveiði i Sviþjóð er mjög litil
og liggja til þess ýmsar ástæður.
Aðalástæðan er sú, að flestar lax-
veiðiár Sviþjóðar eru virkjaðar
og eru margar virkjanir viða i
hverri á. Uppeldisskilyrði laxins
hafa raskast gifurlega við þetta
og eru raforkuverin skylduð til að
framleiða mjög mikið magn af
eldisseiðum i uppbætur.
Annað ber og til, en það er það,
að Eystrasaltslaxinn tekur mjög
illa i, i ánum, svo hægt er að
afskrifa Sviþjóð sem laxveiði-
land, enda eru laxveiðileyfi seld
mjög ódýrt þar og mönnum gert
ljóst, að hending ein ræður þvi
hvort lax veiðist eða ekki.
t Danmörku veiðist harla litið
af laxi, þó finnst þar lax og þá
helzt i Gudená, sem er stærsta á i
Danmörku og rennur til austurs i
Mið-Jótlandi. Hinsvegar er
nokkuð af urriða og regnboga-
Annar lax úr ánni Nid (Nideiva),
sem vegur 31,8kg.
silungi i ýmsum vötnum einkum á
Sjálandi og Borgundarhólmi.
Ahugi fyrir veiðiskap er gifur-
legur i Danmörku og mjög mikið
er af hinum svo kallaða óeðla
fiski sem áður er nefndur.
trarhafa gert mjög mikið til að
fá veiðimenn til landsins, en ekki
er hægt að segja að Irland sé
mikið laxveiðiland, enda eru
laxveiðileyfi þar seld fyrir 1-4
sterlingspund.
Mjög mikið er hinsvegar af
veiðivötnum i trlandi, en urriðinn
er smár, en ýmsar aðrar tegundir
vatnafiska veiðast þar i rikum
mæli.
Skotlander mikið laxveiðiland,
eða var að minnsta kosti áður, en
hinar gifurlegu laxveiðar hófust
við Grænland, en flestar lax-
veiðiár Skotlands eru i eigu
enskra lorda og auðmanna, eins
og áður var sagt.
Mikil laxveiði er i Nýfundna-
landiog mikill fjöldi af veiðiám,
en flestar þeirra eru litlar og
laxinn þarafleiðandi smár, en
laxveiði i sjó er leyfð við
Nýfundnaland og hefir það að
sjálfsögðu mjög mikil áhrif á lax-
veiðina i ánum. Þó veiðist milli
fjögur og fimm þúsund laxar i
stærstu ánni og mikið af honum er
um 10 kg. Aðeinsmá veiða á flugu
i Nýfundna landi.
Kanadabýr yfir miklum fjölda
góðra veiðiáa, en hefir orðið fyrir
barðinu á laxveiðum Dana viö
Grænland. Má gera ráð fyrir að
laxveiði þar stóraukizt á næstunni
og ekki sizt fyrir, að mikil áherzla
er lögð á fiskirækt og mikinn
fjölda eldisstöðva. Annars eru
margar ár Kanada mengaðar,
bæði vegna orkuvera svo og
timburverksmiðja.
Mjög litil laxveiði er i
Bandarikjunum og þá helzt i
Maine, en reynt er að koma upp
laxastofnum i ýmsar ár, en
mengun og ýmsar aðrar orsakir
eru óþægur ljár i þúfu.
Til gamans má geta þess að
gifurleg laxveiði er við vestur-
strönd Ameriku i Kyrrahafi og
getur sá lax orðið mjög stór, eða
allt upp i 60 kg.
Þar er og einskonar sjóbirt-
ingur, eða raunar sjógenginn
regnbogasilungur sem nefndur er
„steelhead” og er að jafnaði 6-10
pund. Þessi fiskur deyr ekki eftir
krygningu eins og Kyrrahafs-
laxinn og er mjög eftirsóttur
sportveiðifiskur.
Eftir þetta smáferðalag,
skulum við vikja að Noregi á ný.
Margar af laxveiðiám Noregs eru
stórár og laxinn i þeim er stórlax,
allt upp i 50 pund.
Vegna hinnar gifurlegu laxveiði
i sjó sem fer sivaxandi, verða
Norðmenn að leggja mjög mikla
áherzlu á laxarækt. Bæði rikið og
þó einkum raforkuverin hafa
komið á fót stórum klakstöðvum,
sem framleiða mikið af sleppi-
seiöum upp i tveggja ára gömul.
Að visu er laxveiðin i sjónum
skattlögð til stuðnings þessari
starfsemi, en sá skattur næst
aðeins af norskum bátum, en
sænsku, þýzku og dönsku bátarnir
sleppa við allt slikt.
Gifurleg eftirspurn er eftir
laxaseiðum úr eldisstöövunum til
sjóeldis, sem er orðinn veiga-
mikill atvinnuvegur i Noregi og
verður vikið að þvi siðar.
Sala veiðileyfa
1 flestum þeim löndum sem hér
hafa verið nefnd, er aðalreglan
sú, að selja takmarkalitið magn
af veiðileyfum, nema þá á sér-
stökum svæðum, eða i sérstökum
ám og þá tiltölulega fáum, sem
eru þá leigðar út með svipuðum
hætti og tiðkast hér.
1 Noregi eru laxveiðileyfi seld á
kr. 15-50 norskar, nema á vissum
svæðum i Finnmörku, sem leigð
eru útlendingum, en þess skal
getið, að aðeins um helmingur
vatnasvæða Finnmerkur eru
leigð . útlendingum fyrir hátt
verð, en afgangurinn eingöngu
Norðmönnum fyrir miklu lægra
verð.
Tilgangurinn er að sjálfsögðu
sá að gefa sem flestum kost að
reyna við þessa iþrótt og er allt
annað sjónarmið til grundvallar
en hér heima.
Menn geta fengið vikukort.
mánaðarkort. eða kort yfir allt
veiðitimabilið og verður þá verðið
miklu lægra.
Ég spurði Norðmennina hvort
þeir væru ekki hræddir um ofveiði
með þessu móti, en þeir sögðu að
á þvi væri ekki mikil hætta.
Laxinn tæki miklu siður. ef
margar stengur væru. hann
styggðist. Auk þess væri séð um
að halda stofninum með klaki.
Þeir ræddu einnig um hve þetta
væri auðvelt fyrir okkur her. þar
sem engin laxveiði væri i sjo. og
heimtur þvi góðar.
Norðmenn láta greiða fyrir
leyfisbréf til að kaupa veiðileyfi
og eru það 15 kr.n. fyrir innlenda
veiðimenn og 25 fyrir erlenda og
fer allt það fé i fiskirækt.
Avinningurinn við þessa til-
högun er auðsær. Mikill fjöldi
veiðimanna innlendra og er-
lendra, koma út i héruðin til að
veiða. Þar eyða þeir margfaldri
þeirri upphæð er veiðileyfin kosta
fyrir gistingu og aðra þjónustu.
1 næstu grein verður rætt um
silungsveiði og möguleika okkar
á þvi sviði ofl.
Páll Finnbogason.

Stórlax úar ánni Nid, sem rennur i gegnum Þrándheim, en laxmn
gengur ekki lengra en 8-9 km, vegna raforkuvera. Laxinn vegur 24,3 kg.
Geddan getur orðið mjög væn og er mikill ranfiskur. Þessi her er i
stærra lagi. en litlar geddur er goður matfiskur. Geddan er sprettharð-
ur fiskur. en gefst tiltölulega fljott upp.
Hér er bandarlskur veiöiniaður aö veiðum I Kanada. KanadJskur veiöi-
maöur, cr aðstoðarinaður. Verður þetta framtfðarhlutskipti íslenzkra
sportveiðimanna?