Fréttablaðið - 05.12.2004, Blaðsíða 19

hjá eldri Dönum, að þeir eru ekki
alveg búnir að fyrirgefa okkur
1944. Það eimir eftir af því og þeir
vita margir af því máli og eru
hálfmóðgaðir yfir því,“ segir
Guðmundur og vísar til þess að
Íslendingar hafi notað tækifærið
og lýst yfir sjálfstæði frá dönsku
krúnunni þegar Danmörk var her-
setin af Þjóðverjum í síðari
heimsstyrjöldinni.
„Berlingur“ íhaldssamur
„Mér hefur virst þetta vera meira
undrunarefni heldur en einhver
andúð eða illska. En ef Íslending-
ar ætla að fara að yfirtaka Dan-
mörku þá er það nokkuð stór biti
að kyngja,“ segir Sigurður Líndal
lagaprófessor þegar hann er
spurður um umfjöllun Berlingske
Tidende um íslensku fjárfestana.
„Berlingur hefur nú alltaf verið
frekar íhaldssamur og ekki alltaf
jákvæður í okkar garð,“ bætir
hann við.
Ísland á danska spenanum?
Þeir sem þekkja til í Danmörku
segja að mörgum Dönum komi
það mjög spánskt fyrir sjónir að
Íslendingar geri sig gildandi í fyr-
irtækjarekstri. Íslendingar sem
búið hafa í Danmörku kannast
margir við að vera ítrekaðir
spurðir um hversu mikið danska
ríkið leggi með Íslendingum ár-
lega og alþekkt er að viðhorf Dana
til Færeyinga og Grænlendinga er
ekki alltaf mjög fullt virðingar.
Sigurður segir það vera lífs-
seiga þjóðsögu í Danmörku að
Íslendingar séu á styrkjum þaðan.
„Ég var í Danmörku einn vetur og
þá var handritamálið í gangi. Þá
var ég fréttaritari Morgunblaðs-
ins. Þá var einmitt verið að tala
um þetta og ég hafði ekki við að
leiðrétta þetta og var meira að
segja kallaður til í sögutíma í
Háskólanum í Kaupmannahöfn,“
segir hann. Hann bætir því við að
sennilegast sé þetta jafnvel enn
lengra frá sannleikanum en flesta
óri fyrir því Danir hafi sennilega
grætt mikið á samskiptum sínum
við Íslendinga í gegnum tíðina.
„Þegar þeir reikningar eru
gerðir upp þá held ég að Danir
hafi aldrei greitt neitt með okkur
heldur hafi þeir hagnast á okkur.
Og ég er alveg sannfærður um að
þetta sama á við um Færeyjar,“
segir Sigurður.
...eða stórgræddu Danir á Ís-
lendingum?
Hann minnist þess að Jón Sigurðs-
son hafi á nítjándu öldinni komist
að því með útreikningum að í raun
stæðu Danir í stórfelldri skuld við
Íslendinga og á grundvelli þeirra
útreikninga taldi hann Íslendinga
geta lagt fram kröfu á Danmörku.
„Þetta er krafa sem kom frá
Jóni Sigurðssyni og ég reiknaði
þetta upp á sínum tíma með tilliti
til verðbreytinga. Inni í þessu
voru meðal annars sértekjur sem
Danir höfðu af Vestmannaeyjum,
arður af fálkatöku og arður af
launaþrælkuninni. Ég komst að
því á sínum tíma að uppreiknuð
krafa nam um það bil sem svaraði
fjárlögum íslenska ríkisins sem
þá voru um 120 til 130 milljarðar
króna,“ segir Davíð Guðjónsson
sem var ritstjóri 150 ára afmælis-
rits Menntaskólans í Reykjavík
vorið 1996.
Finna að Finni
Í einni frétt í Berlingske Tidende
er fjallað um Finn Ingólfsson.
Fréttin hefst á orðunum: „Að það
geti verið erfitt að hafa stjórn á
silkihúfunum í litlu samfélagi
eins og hinu íslenska þar sem þrjú
hundruð þúsund búa sannar
Finnur Ingólfsson tryggingafor-
stjóri.“ Þar er svo rakinn starfs-
ferill Finns og ljóst að blaðamanni
finnst það fyndið að einn og sami
maðurinn hafi verið ráðherra,
seðlabankastjóri og forstjóri á
nokkrum árum auk þess að sitja
nú í stjórn KB banka.
Líkt og í Svíþjóð
Guðmundur rifjar upp að svipuð
umræða hafi átt sér stað þegar
Kaupþing keypti JP Nordiska
bankann í Svíþjóð. „Þetta kemur
mönnum á óvart. En maður hefur
fundið að mönnum þyki þetta ekki
alveg passa,“ segir hann og rifjar
upp að slík tortryggni Norður-
landaþjóða í garð hverrar ann-
arrar sé ekki bundin við Ísland og
Danmörku eða Ísland og Svíþjóð.
„Ég var í Svíþjóð 1975 og man
eftir því að ég heyrði í útvarpinu
leikrit þar sem gert var grín að
því ef Norðmenn keyptu Volvó.
Þetta þótti mjög fjarstæðukennt
en það var bitur undirtónn í þessu.
Þetta var áður en olían kemur. Svo
nokkrum árum seinna ætluðu
Norðmenn að kaupa Volvó og það
var það versta sem Svíar gátu
hugsað sér,“ segir Guðmundur.
Sigurður er á sama máli.og
segir það algengt á Norðurlöndun-
um að menn hafi allt annað við-
horf til dæmis til Frakklands og
Þýskalands en hinna Norðurland-
anna.“Ég tek mjög oft eftir því að
Norðurlandamenn vitna alltaf í
það sem er stærra; Þjóðverja,
Frakka og Breta,“ segir hann.
Niðurlægjandi að Íslendingar
geri sig gildandi
Umræðan í Danmörku kann að
vera til marks um á Dönum
finnist óþægilegt að „litla Ísland“
kunni sig illa í samskiptum við
gamla heimsveldið. Sigurður er
viss um að annar bragur væri á
umfjölluninni í fjölmiðlum ef
stórþjóð stæði í þessum fjárfest-
ingum. „Já, það er ég viss um. Það
er einfaldlega vegna þess að
menn þola ekki að hinir smærri
valti fyir þá stærri. Menn geta
sætt sig við hitt,“ segir hann og
bætir við: „Það er eitthvað að
Norðurlandamönnum að þessu
leyti. Þeim þætti það bara niður-
læging ef Íslendingar – ég tala nú
ekki um Færeyinga og Grænlend-
inga – færu að gera sig gildandi.“
Til marks um hnignun stórveldis
Guðmundur er sammála því að
rótgrónar hugmyndir Dana um
samskipti Íslands og Danmerkur
hafi áhrif á umfjöllunina. „Þetta
er svona svipað eins og ef Færey-
ingar færu að gera eitthvað álíka.
Menn myndu ekki verða hrifnir af
því og kannski finnst einhverjum
þetta bera vott um hnignun stór-
veldisins,“ segir hann.
thkjart@frettabladid.is
19SUNNUDAGUR 5. desember 2004
Peningabréf eru fjárfestingarsjóður í skilningi laga nr. 30/2003, um verðbréfasjóði og fjárfestingarsjóði. Athygli fjárfesta
er vakin á því að fjárfestingarsjóðir hafa rýmri fjárfestingarheimildir skv. lögunum heldur en verðbréfasjóðir. Um frekari
upplýsingar um sjóðinn, m.a. hvað varðar muninn á verðbréfasjóðum og fjárfestingarsjóðum og fjárfestingarheimildir
sjóðsins, vísast til útboðslýsingar og útdráttar úr útboðslýsingu sem nálgast má í afgreiðslum Landsbanka Íslands hf. auk
upplýsinga á heimasíðu bankans www.landsbanki.is
Kynntu þér ótvíræða kosti Peningabréfa
hjá ráðgjöfum í útibúum Landsbankans
eða í síma 410 4000.
Í
SL
EN
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
L
BI
26
70
8
1
2/
20
04
Í
SL
EN
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
L
BI
26
70
8
1
2/
20
04
Banki allra landsmanna
6,3%* – Peningabréf Landsbankans
Góð og örugg ávöxtun á lausafé fyrir einstaklinga, fyrirtæki, sveitarfélög og aðra
fjárfesta. Kynntu þér ótvíræða kosti Peningabréfa hjá ráðgjöfum Landsbankans.
* Nafnávöxtun frá 01.11.2004–30.11.2004 á ársgrundvelli.
410 4000 | landsbanki.is
SÚRIR YFIR SJÁLFSTÆÐINU Ekki er víst að Margrét Þórhildur og Hinrik prins séu fúl út
í Íslendinga fyrir að hafa lýst yfir fullveldi árið 1944 en mörgum Dönum svíður enn að
Íslendingar hafi notað tækifærið á meðan Danmörk var hersetin.
SÍVALI TURNINNN NÆSTUR? Rétt eins og hinn frægi Sívaliturn í Kaupmannahöfn er eitt af þjóðartáknum Dana hefur verslunin
Magasin du Nord mikla þýðingu fyrir þjóðarstolt Dana. Ekki er víst að Dönum félli i geð ef Íslendingar eignuðust turninn.
GUÐMUNDUR HÁLFDÁNARSON
SAGNFRÆÐIPRÓFESSOR „Menn finna
það stundum, sérstaklega hjá eldri Dön-
um, að þeir eru ekki alveg búnir að fyrir-
gefa okkur 1944,“ segir hann um viðhorf
Dana til íslenskra fjárfesta.
SIGURÐUR LÍNDAL LAGAPRÓFESSOR
„Berlingur hefur nú alltaf verið frekar
íhaldssamur og ekki alltaf jákvæður í okkar
garð,“ segir hann um umfjöllun Berlingske
Tidende.